Mae'n bleser cymryd rhan yn y ddadl hon y prynhawn yma, er fy mod yn teimlo ychydig fel DJ ar y radio ar raglen brecwast cynnar nawr, gan ein bod ni ar y shifft hwyr. Ar yr adeg hon o'r flwyddyn, fel arfer rwy'n mynd ychydig bach yn siomedig hefyd, achos mae gen i'r llun yma bob amser yn fy meddwl ein bod ni'n mynd i fod yn eistedd yma fel Charles Babbage gyda chyfrifianellau, gan fynd llinell ar ôl llinell drwy'r ffigurau, ond rwy'n deall nad fel yna y mae ac mae'n rhaid i ni fod ychydig yn fwy amwys a goddrychol am rai o'r pethau rydyn ni'n sôn amdanyn nhw mewn ffordd anuniongyrchol.

Fel mae'r gyllideb hon wedi dangos, mae Llywodraeth Cymru'n parhau i danbrisio gofal cymdeithasol, ac nid oes ganddi ei blaenoriaethau yn y drefn iawn. Mae'r orddibyniaeth ar weithwyr asiantaeth a'r prinder sgiliau sy'n gwaethygu yn gadael y sector mewn sefyllfa sy'n golygu na all weithio'n iawn. Yn hytrach na chymryd cyfrifoldeb, mae Llywodraeth Cymru yn rhoi'r bai ar awdurdodau lleol, gan eu gorfodi i ystyried toriadau sy'n effeithio ar y bobl fwyaf agored i niwed. Achos diweddar o hynny oedd fy nghyngor fy hun yn sir Ddinbych. Adroddwyd yn eang eu bod yn trafod lleihau ffioedd cartref gofal ein preswylwyr mwyaf agored i niwed yn yr etholaeth y tu ôl i ddrysau caeedig, heb graffu cyhoeddus. Felly, dydw i ddim yn cytuno â phenderfyniad yr arweinwyr i wneud hynny, ac rwy'n credu y dylid ei drafod mewn lleoliad cyhoeddus, lle gall yr holl randdeiliaid fod yn rhan o'r broses. Hyd yn oed pan fo'r Llywodraeth wedi cymryd rhywfaint o gyfrifoldeb, mae wedi bod yn ymateb brawychus o wael i anghenion gofal cymdeithasol, a dim ond £400,000 sydd wedi'i ddyrannu i brentisiaethau, ac nid oes ateb yn ynghylch sut i lenwi'r bylchau.

Mae hynny'n dod a fi at y cyfleoedd hyfforddi. Rwy'n credu, mewn gofal cymdeithasol, nad yw'n ymwneud â chyflog bob tro, er bod hynny'n bwysig iawn. Mae hefyd yn ymwneud â'r hyfforddiant a phobl yn teimlo eu bod yn cael eu gwerthfawrogi yn eu rolau, fel bod ganddyn nhw lwybr gyrfa a rhywbeth i anelu ato. Rwy'n credu bod hynny'n beth mawr o ran cadw a recriwtio staff gofal cymdeithasol o fewn gwahanol leoliadau. Yn fy etholaeth i fy hun, rydw i wedi gwneud rhaglen o ymweliadau cartrefi gofal, ac nid yw llawer ohonyn nhw yn gweithredu ar lefel y capasiti. Efallai fod ganddyn nhw, er enghraifft, ddyraniad o 50 gwely, ond dim ond ar efallai 25 i 30 y gallant weithredu oherwydd nad oes ganddyn nhw'r staff ar gael, ac yna mae hynny wedyn yn achosi ôl-groniad yn system y GIG ac yn cyfrannu at rai o'r amseroedd aros rydym yn eu gweld a blocio gwelyau, er nad wyf yn rhy hoff o'r math hwnnw o eiriad, ond ni allaf feddwl am eiriad gwell ar hyn o bryd.

Yn yr un modd, er bod Llywodraeth Cymru wedi cydnabod rôl gofalwyr di-dâl, rwy'n bryderus iawn nad yw Llywodraeth Cymru'n gweld hyn, gan roi cymorth ariannol iddyn nhw, fel blaenoriaeth. Mae'r gyllideb hon yn parhau i danbrisio, tan-wobrwyo a thanariannu ein gofalwyr, ac mae hyn i gyd yn dangos, tra bod Llywodraeth Geidwadol y DU yn codi'r gwastad, mae Llywodraeth Lafur Cymru yn gwneud llanast.