Part of the debate – Senedd Cymru am 5:33 pm ar 7 Chwefror 2023.
Diolch, Llywydd. Mae'r Bil hwn a'r ddadl hon yn nodi adeg bwysig iawn i amaethyddiaeth Cymru, yr amgylchedd ac, yn wir, i economi Cymru. Yn dilyn ymadawiad y DU â'r Undeb Ewropeaidd, dyma'r tro cyntaf i'r Senedd ystyried deddfwriaeth ar gyfer polisi amaethyddol a wnaed yn llwyr yng Nghymru. Bwriedir i'r fframwaith polisi a nodir yn y Bil hwn bara am flynyddoedd lawer i ddod. Felly, mae'n arwyddocaol iawn, ac mae'n hanfodol ei gael yn iawn. Yn fy marn i, mae'n debyg mai'r darn hwn o ddeddfwriaeth yw'r darn pwysicaf o ddeddfwriaeth ers dechrau datganoli, a dyna pam mae'n bwysig cael hyn yn iawn, gan y bydd yn dylanwadu ar amaethyddiaeth a'n hamgylchedd am ddegawdau i ddod.
Mae'r Bil, fel dywedodd y Gweinidog, yn arwydd o ddull polisi newydd o reoli tir cynaliadwy, a bydd yn rhoi pwerau newydd i Weinidogion Cymru i gefnogi ffermwyr o dan gynllun sy'n cael ei ddatblygu'n gyfan gwbl yng Nghymru, dros Gymru. Mae'r Gweinidog wedi dweud mai nod cyffredinol y Bil yw cadw ffermwyr Cymru ar y tir. Fel y mae adroddiad ein pwyllgor yn nodi, rhaid i'r gefnogaeth y maent yn ei dderbyn o dan y pwerau yn y Bil hwn gydbwyso nifer o anghenion gwahanol: (1) yr angen i ddiogelu a hyrwyddo cynhyrchu bwyd cynaliadwy a chadwyni cyflenwi lleol; (2) yr angen i gefnogi economïau gwledig cryf a bywiog a helpu ein cymunedau gwledig Cymraeg i ffynnu; a (3) yr angen i amddiffyn ein tirweddau gwerthfawr yng Nghymru, yr amgylchedd naturiol a bioamrywiaeth yn wyneb argyfyngau hinsawdd a natur.
Cafodd y Bil ei gyfeirio at ein pwyllgor craffu gan mai ni sydd â chyfrifoldeb dros faterion gwledig. Hoffwn achub ar y cyfle hwn i ddiolch i fy nghyd-Aelodau ar y pwyllgor ac, yn wir, i'r tîm clercio am eu gwaith caled a'u cefnogaeth yn ystod ein gwaith. Ond mae'n bwysig nodi hefyd bod ein gwaith wedi cael cymorth mawr gan gyfranogiad gweithredol aelodau'r Pwyllgor Hinsawdd, Newid, yr Amgylchedd a Seilwaith. Rydym yn ddiolchgar am eu cyfraniad amhrisiadwy, sydd i'w weld yng Nghofnod y Trafodion ac, yn wir, yn yr adroddiad hwn. Rydym hefyd, fel bob amser, yn ddiolchgar i'r holl sefydliadau ac unigolion sydd wedi ymgysylltu â gwaith craffu'r pwyllgor.