Part of the debate – Senedd Cymru am 5:12 pm ar 8 Chwefror 2023.
Diolch i'r Aelod am ei hymyriad, ac mae'n debyg i ymyriadau'r Aelod dros Ogwr o fy mlaen—'Pam fod angen y rhain arnom? Gellir gwneud y pethau hyn beth bynnag.' Ond credaf fod hynny'n camddeall y pwynt o ran yr hyn y mae'n ei wneud. Mae'n gatalydd. Ydy, mae'n bosibl y gall y diwydiannau hyn ffynnu a goroesi heb gais porthladd rhydd a heb y buddion a ddaw yn sgil porthladd rhydd. Ond yr hyn y mae'n ei wneud yw ei wneud yn gatalydd ar un eiliad benodol, fel nad yw'r cyfleoedd hyn yn cael eu colli. Gallwn weld busnesau a diwydiannau lleol ar flaen y gad o ran technoleg a diwydiannau, a chredaf mai'r hyn sy’n wirioneddol bwysig yw ei bod hi'n bur debyg, os nad ydym yn achub ar y cyfleoedd hyn, mai cwmnïau y tu allan i Gymru, y tu allan i’r Deyrnas Unedig, a fydd ar flaen y gad yn manteisio ar y cyfleoedd a gynigir i gwmnïau lleol a busnesau lleol. A dyna pam fy mod yn credu na fydd swyddi'n cael eu gwasgaru yng Nghymru drwy gais porthladd rhydd, yn enwedig cais y porthladd rhydd Celtaidd. Credaf fod hynny'n wirioneddol amlwg ac mae angen iddo fod yn glir iawn, gan fod cyfle gwirioneddol i'w gael.
Ond mae'r porthladd rhydd Celtaidd yn ymwneud â mwy na sicrhau buddsoddiad economaidd yn unig. Mae'n hanfodol i'r elfen o ddiogelu ffynonellau ynni'r DU, gyda'r fantais ychwanegol o ddatgarboneiddio diwydiannau presennol, a chadw swyddi gan roi'r gallu inni gyflawni ein huchelgeisiau sero net. Mae'n galonogol i minnau fod Llywodraethau’r DU a Chymru wedi cydweithio ar hyn, gan sicrhau bod y polisi porthladdoedd rhydd yng Nghymru yn iawn i Gymru. Ac fel y mae Paul Davies, fy nghymydog etholaethol ym Mhreseli Sir Benfro, wedi nodi'n gwbl gywir yn ei sylwadau agoriadol, mae potensial heb ei ail gan Gymru. Ac er fy mod yn anghytuno ag ef efallai mai Preseli Sir Benfro yw'r brifddinas ynni, gyda gorsaf ynni RWE a phurfa olew Valero yn fy etholaeth i, mae honno'n ddadl y gall ef a minnau ei chael rywbryd eto.
Ond mae'n bwysig iawn ein bod yn gallu gweld y gallu sydd yma, felly er bod y cydweithio hwn yn galonogol—a gwelaf y Gweinidog o fy mlaen yn gwenu—edrychaf i fyny'r M4 ac annog pawb sy'n gwneud y penderfyniadau allweddol i sicrhau y gellir rhyddhau potensial Cymru drwy ddau gais porthladd rhydd llwyddiannus. Gall hyn sicrhau y gellir rhoi'r cyfleoedd a gaiff eu datgloi drwy statws porthladd rhydd ar waith ledled Cymru o un gornel i'r llall. Gallwn weithio’n drawsbleidiol ar hyn, gyda Llywodraeth y DU a Llywodraeth Cymru yn gweithio law yn llaw, gan roi hwb i economi werdd Cymru, a sicrhau y gall Cymru fod wrth wraidd y gwaith o ddiogelu ffynonellau ynni’r Deyrnas Unedig, gyda phob rhan o Gymru yn chwarae eu rhan. Gyda hynny, rwy'n annog yr Aelodau i gefnogi nid yn unig ein cynnig yma heddiw, ond hefyd cais y porthladd rhydd Celtaidd. Diolch yn fawr.