Part of the debate – Senedd Cymru am 6:28 pm ar 15 Chwefror 2023.
Mae hwn yn fater nad ydym yn clywed llawer amdano nac yn ei drafod yn gyhoeddus. Mae'n dangos y stigma sylweddol sydd ynghlwm wrth iechyd meddwl o hyd, yn enwedig i famau newydd neu famau beichiog. O fy mhrofiad fy hun o fod yn weithiwr cymdeithasol amddiffyn plant, rwy'n gwybod pa mor ddinistriol yw hyn nid yn unig i famau ond i dadau hefyd. Felly, i deuluoedd, mae'r mater hwn efallai'n peri pryder a chywilydd a stigma ac mae'n rhaid inni wella gwasanaethau er mwyn sicrhau ein bod yn gwybod pwy yw'r bobl hynny ac yn cynnig y gwasanaethau cywir iddynt. Mae fy rhanbarth yn cynnwys rhan o Betsi Cadwaladr a Dwyfor Meirionnydd. Gan gynrychioli'r Canolbarth a Gorllewin Cymru hefyd, mae angen mwy o gyfleusterau a mwy o opsiynau i'n menywod a'n rhieni sy'n wynebu problemau sylweddol ar ôl geni babi.
Mae adroddiad newydd 'Saving Lives, Improving Mothers' Care' yn dangos bod 18 y cant o'r holl farwolaethau ymhlith mamau yn y flwyddyn gyntaf ar ôl geni babi yn digwydd o ganlyniad i hunanladdiad, a seicosis ôl-enedigol yw prif achos y marwolaethau hynny. Canfu'r adroddiad y gallai 67 y cant o'r achosion o hunanladdiad fod wedi cael eu hatal pe bai gwelliannau wedi bod mewn gofal. Ym mis Ebrill 2021, rydym yn gwybod bod Uned Gobaith yn Abertawe wedi agor, gan ddarparu'r chwe gwely uned mamau a babanod cyntaf yng Nghymru. Ond yn Abertawe y mae hynny; mae angen mwy, ac mae eu hangen yng ngogledd Cymru yn sicr. Ac mae rheswm penodol iawn pam ein bod eu hangen yng ngogledd Cymru, sef yr iaith.