Part of 3. Cwestiynau Amserol – Senedd Cymru am 3:11 pm ar 15 Chwefror 2023.
Mae gennym system fysiau sydd wedi’i phreifateiddio, fel rwyf wedi'i esbonio droeon, sy’n etifeddiaeth o breifateiddio'r Ceidwadwyr yn y 1980au, ac rydym yn byw gyda realiti hynny nawr, ac mae wedi methu; mae’r model busnes wedi methu, mae methiant yn y farchnad yma, ac rydym yn mynd i weld toriadau a gwasanaethau cyhoeddus hanfodol yn diflannu. Nid oes yr un ohonom yn dymuno gweld hynny, ond rydym hefyd yn byw mewn oes o gyni; unwaith eto, dewis gwleidyddol gan Lywodraethau ei phlaid, lle mae cyllid cyhoeddus wedi’i leihau y flwyddyn nesaf, ac yn syml iawn, nid oes cyllid ar gael inni barhau i fuddsoddi mewn cynnal cwmnïau preifat nad ydynt yn gallu rhedeg gwasanaethau masnachol hyfyw ar y gyfradd y bu modd inni ei wneud drwy'r pandemig. Rydym wedi gallu dod o hyd i rywfaint o arian ychwanegol eleni i ymestyn y cynllun dros dro, ond yn syml iawn, nid oes arian yn y gyllideb i allu parhau â hynny i’r dyfodol. Hoffwn pe bai; ond nid oes arian ar gael, mae arnaf ofn. Ac ni allaf ddianc rhag y realiti hwnnw, er cymaint yr hoffwn allu gwneud hynny.
Felly, rwy’n cyfaddef bod hon yn sefyllfa annymunol nad oes yr un ohonom am ei gweld, ond mae ein hopsiynau’n gyfyngedig. Y gorau rydym wedi gallu ei wneud yw sicrhau gohiriad ar gyfer y diwydiant, i weithio'n agos gyda hwy i geisio cynllunio cyfnod pontio mor llyfn ag y gallwn, ond ni allaf ddweud gydag unrhyw sicrwydd y byddwn yn llwyddo, ac mae perygl bob amser y bydd cwmnïau masnachol yn penderfynu eu hunain—ac maent yn rhydd i wneud hynny mewn system fysiau fasnachol sydd wedi'i dadreoleiddio—eu bod yn mynd i ddiddymu gwasanaethau, gan eu bod eisoes yn ei chael hi'n anodd recriwtio, cadw a hyfforddi gyrwyr bysiau, a gallu cadw at yr amserlen fel y mae'n cael ei hysbysebu.
Felly, mae’r diwydiant bysiau'n wynebu nifer o heriau gwahanol, ac mae’r ffaith nad yw teithwyr wedi dychwelyd i wneud y gwasanaethau masnachol hynny’n hyfyw yn her sylweddol, ond mae pen draw ar yr hyn y gall y Llywodraeth ei wneud â’r setliad cyllideb hwn gan ei Llywodraeth hi.