Part of the debate – Senedd Cymru am 5:41 pm ar 15 Chwefror 2023.
Diolch, Lywydd, ac mae wedi bod yn ddadl bwysig iawn heddiw, ac rwy'n credu ei bod yn hynod bwysig ein bod wedi clywed cyfraniadau gan bobl ar draws y Siambr, gan Aelodau ym Mhlaid Cymru a chan Aelodau yn fy ngrŵp fy hun, ynglŷn â sut y gallwn godi'r pwnc hynod bwysig hwn yma. Ac mae'n hanfodol bwysig i rai o'r bobl fwyaf bregus yn ein cymdeithas.
Agorwyd y ddadl gan Altaf Hussain, a siaradodd am erthygl 26 ac a'n hatgoffodd o'n rhwymedigaethau i'r bobl fwyaf bregus yn ein cymdeithas. Weithiau, rydym yn anghofio'r hyn sydd arnom i'r bobl fwyaf bregus yn y gymdeithas, ac mae'n bwysig ein bod i gyd yn cydnabod y dyletswyddau sydd gennym. A dyna pam ei bod hi'n bwysig iawn, fel dywedodd Altaf, ein bod yn cynnig hyfforddiant sefydlu ledled Cymru, gan fod angen inni wneud yn siŵr fod pawb yn cael cyfle i ddatblygu a sicrhau bod ganddynt gyfleoedd i fyw bywyd annibynnol. Ac fe godwyd hynny gan lawer o bobl yma, ac nid ar gyfer hyn yn unig, ond i bobl anabl ym mhob cwr o Gymru, y dylem wneud cymaint ag y gallwn i wella eu bywydau. Fel y dywedodd Altaf Hussain, mae yna sawl rhan o Gymru lle nad yw'r hyfforddiant hwn yn cael ei ddarparu hyd yn oed, ac mae hynny'n fethiant ar ein rhan i'r plant bregus hynny ledled Cymru. Ac fe siaradodd Altaf hefyd am gynlluniau'r gweithlu ac nad yw'r rheini eu lle, ac rwy'n credu ei bod yn bwysig iawn fod gennym y rheini, fel y gallwn nodi anghenion y gwasanaeth a lle mae angen inni roi pobl ar waith i wneud yn siŵr y gallwn gyflwyno'r hyfforddiant hwn ledled Cymru.
Sioned Williams, roeddwn yn ddiolchgar iawn y bydd Plaid Cymru yn cefnogi ein cynnig heno, ac mae'n dda iawn y gallwn weithio yn y ffordd drawsbleidiol hon ar draws y Senedd, fel y gallwn godi'r materion pwysig hyn a thynnu sylw atynt a chydweithio er budd plant ledled Cymru. Rwy'n credu eich bod wedi sôn am y traean o blant sy'n dioddef oherwydd cyllidebau awdurdodau lleol, ac rwy'n credu ei bod yn gwbl briodol inni dynnu sylw at hynny, oherwydd nid ydym eisiau gweld plant yng Nghymru sydd â nam ar eu golwg yn dioddef; nid yw'n iawn yng nghymdeithas yr unfed ganrif ar hugain. Ac fe wnaethoch chi sôn hefyd am Lywodraeth Geidwadol y DU a phethau y gallent hwy eu gwneud, ac rwyf am gofnodi ein bod ni ar y meinciau hyn wedi gofyn i Lywodraeth y DU godi budd-daliadau yn unol â chwyddiant. Mae hynny'n rhywbeth a wnaethom ar ein meinciau, a byddwn yn dwyn ein Llywodraeth ein hunain i gyfrif lle credwn eu bod yn methu. Dyna pam mai'r Blaid Geidwadol Gymreig ydym ni, nid Plaid Geidwadol Lloegr, ac fe wnawn gymaint ag y gallwn i ddwyn ein Llywodraeth i gyfrif lle credwn nad ydynt yn gwneud pethau'n iawn.
Siaradodd Joel James yn angerddol iawn am roi pŵer i bobl wrando ar eu hanghenion, ac rwy'n credu bod hynny'n bwysig iawn, ein bod yn gwrando ar ddefnyddwyr gwasanaethau pan fyddwn yn cynllunio'r systemau hyn hefyd, i wneud yn siŵr eu bod yn cael eu cynnwys yn yr hyn a wnawn. Oherwydd os nad ydym yn cynnwys pobl ifanc yn yr hyn a wnawn, nid wyf yn meddwl y cawn ni byth system sy'n gweithio iddynt. Rydym yn rhy aml yn cynllunio system heb wrando ar y bobl sy'n ei defnyddio, ac nid wyf yn meddwl ei fod byth yn addas i'w bwrpas. Joel, roeddech chi hefyd yn sôn am elfennau economaidd pam mae hyfforddiant sefydlu'n bwysig iawn. Am bob £1 a werir, daw £5.72 yn ôl i'r economi yn y ffordd y maent yn cyfrannu at gymdeithas mewn gwirionedd, ac rwy'n credu nad ydym yn meddwl am hynny ddigon wrth edrych ar ganlyniadau iechyd ledled Cymru. Mae hwn yn fater pwysig iawn yma, ond ledled Cymru yn ogystal. Pe baem yn buddsoddi ychydig mwy o arian ymlaen llaw mewn gwasanaethau fel hyn i helpu pobl anabl, gallem wella'r canlyniadau economaidd ledled Cymru a galluogi'r bobl hynny i fyw'r bywydau llawn y dylent fod â hawl i'w byw.
Gareth Davies, fe sonioch chi am Labradoriaid. Nid yw'n frîd ci rwy'n arbennig o hoff ohono; rwy'n hoff iawn o darfgwn, ond rwy'n cydnabod y gwaith pwysig mae'r cŵn hynny'n ei wneud i helpu pobl â nam ar eu golwg. Ac rwyf am gofnodi fy niolch i'r bobl sy'n magu cŵn tywys ac yn dod â hwy drwy'r system ac yn eu hyfforddi. Rwy'n meddwl bod y bobl hynny'n cael eu hanghofio weithiau. Rwy'n credu ei bod yn bwysig cydnabod yr holl bobl sy'n gwneud hynny, sy'n helpu'r gwasanaeth yn ei gyfanrwydd. Rwy'n gwybod bod fy nghyd-Aelod Mark Isherwood wedi cynnal digwyddiad yn y Senedd heb fod mor bell yn ôl ar hyn. Unwaith eto, rwy'n credu ei bod yn bwysig cael y consensws trawsbleidiol hwnnw dros hyn.