Part of the debate – Senedd Cymru am 5:59 pm ar 28 Chwefror 2023.
Dechreuaf drwy ymateb i'r cyfraniadau mwyaf sylweddol gan Joel James, ac yn arbennig ynghylch y pwyntiau pwysig iawn y mae'n eu gwneud o ran cefnogaeth i weithwyr anabl, pobl ag anableddau, ynghylch gwaith teg. Rwy'n fwy na pharod i ymrwymo i gynnwys hynny mewn diweddariad yn y dyfodol, ond rwyf hefyd yn hapus i fynd i ffwrdd a gweld a allwn ni ddiweddaru'r Aelodau yn ysgrifenedig, cyn hynny hefyd. Byddwn yn dweud, nad yw'r ffaith nad yw pethau wedi eu cynnwys yn fy natganiad llafar heddiw ddim yn golygu nad ydyn nhw'n digwydd; mae am y rheswm syml bod gennym ni amser cyfyngedig i roi diweddariad yn Siambr y Senedd heddiw. Ac rwy'n siŵr y byddai gan y Llywydd rywbeth i'w ddweud pe bawn i'n rhestru pob un eitem yn niweddariad adroddiad cynnydd y Comisiwn Gwaith Teg.
Nid wyf i'n cael fy synnu gan—. Mae Joel James yn agor drwy ddweud nad oedd wedi ei synnu gan fy safbwynt ideolegol, mae'n debyg, ar undebau llafur. Yn yr un modd, nid wyf i'n synnu mai dyna oedd llinell agoriadol Joel James. Rwy'n credu ein bod ni i gyd yn gyfarwydd iawn â hynny yn y Siambr hon nawr, ac mae'r cwbl wedi cael sylw droeon o'r blaen.
Dim ond pwynt ar y materion yn ymwneud â'r panel cynghori amaethyddol y cyfeiriwyd ato. Nid wyf i'n siŵr a yw Joel yn ymwybodol bod hynny, yn amlwg, wedi datblygu o waddol Bwrdd Cyflogau Amaethyddol Cymru a Lloegr. Llywodraeth Dorïaidd, Llywodraeth Geidwadol, oedd eisiau cael gwared ar y bwrdd cyflogau amaethyddol, ac mewn gwirionedd, mewn bywyd blaenorol, roeddwn i'n rhan o'r ymgyrch i geisio atal hynny, a phan ddigwyddodd hynny, i wneud yn siŵr bod cymorth ar gael i weithwyr yma yng Nghymru drwy'r panel cynghori amaethyddol. Ac rwy'n siŵr y bydd rhai o'r pwyntiau y mae wedi eu gwneud ynghylch y gwahaniaethau yn yr isafswm cyflog yn cael eu rhannu gydag aelodau'r panel hwnnw, sy'n cynnwys cynrychiolaeth gyfartal o undebau llafur ac ar draws yr undebau ffermio hefyd, ac aelodau annibynnol, ac rwy'n siŵr y byddan nhw'n clywed y sylwadau hynny yn gwbl eglur i'w bwydo yn ôl. Ond y Llywodraeth hon sy'n sicr ar ochr gweithwyr ac yn rhoi'r mecanweithiau hynny ar waith i wneud yn siŵr y gallwn ni drin gweithwyr yn iawn, pa un a ydyn nhw mewn lleoliadau trefol neu wledig.