Diolch. Heddiw rwy'n cyflwyno i'r Senedd ar gyfer ei gymeradwyo, setliad llywodraeth leol 2023-24 ar gyfer y 22 awdurdod unedol yng Nghymru. Yn gyntaf, hoffwn i gofnodi fy niolch i lywodraeth leol, yn aelodau etholedig a staff ar draws gwasanaethau llywodraeth leol, am y gwaith hanfodol maen nhw'n ei wneud i gymunedau, pobl a busnesau ledled Cymru. Mae hi wedi bod yn nifer o flynyddoedd anhygoel o brysur nawr i lywodraeth leol, o lifogydd i'r pandemig i'r ffordd maen nhw'n ymateb i'r argyfwng costau byw, ac wrth gwrs, diwallu anghenion y bobl hynny sy'n ffoi o'r rhyfel yn Wcráin. Ac rwy'n gwybod y byddwch chi i gyd eisiau ymuno â mi i ddiolch iddyn nhw am eu gwaith caled a'u hymroddiad.

Wrth baratoi ar gyfer cyllideb Cymru a'r setliad hwn, rydyn ni wedi ymgysylltu'n agos â llywodraeth leol drwy gydol yr amser, ac rwy'n ddiolchgar i lywodraeth leol am y ffordd y cafodd y trafodaethau hynny eu cynnal. Eleni, rwy'n falch o gynnig setliad i'r Senedd ar gyfer 2023-24 sydd 7.9 y cant yn uwch nag yn y flwyddyn ariannol bresennol o'u cymharu. Mae hyn yn cyfateb i gynnydd o £403 miliwn dros 2022-23, gyda'r cynnydd lleiaf i awdurdodau lleol, o 6.5 y cant, yn uwch na mwyafrif helaeth y cynnydd i awdurdodau mewn setliadau blaenorol am nifer o flynyddoedd. Yn 2023-24, bydd awdurdodau lleol yng Nghymru yn cael £5.5 biliwn mewn dyraniadau refeniw cyffredinol o gyllid craidd a chyfraddau annomestig. Ar gyfer 2024-25, y dyraniad cyllid refeniw craidd dangosol lefel Cymru yw £5.69 biliwn, cynnydd o £169 miliwn neu 3.1 y cant. Mae'r ffigwr hwn yn ddibynnol ar ein hamcangyfrifon presennol o incwm Ardrethu Annomestig ac unrhyw gyllidebau 2024-25 yn y DU. Mae'r setliad hwn, felly, yn rhoi llwyfan sefydlog i awdurdodau lleol gynllunio eu cyllidebau ar gyfer y flwyddyn ariannol hon sydd i ddod a'r flwyddyn nesaf. Wrth osod lefel y cyllid craidd ar gyfer llywodraeth leol, gwnes i ymateb, cyn belled ag y gallaf, i effeithiau chwyddiant, gan gynnwys ar gyflogau i staff sy'n gweithio'n galed. Yn benodol, rwyf i wedi cynnwys cyllid i alluogi awdurdodau lleol i fodloni ein cyflog byw gwirioneddol ar gyfer ymrwymiadau gofal cymdeithasol yn ogystal â chostau cynyddol cyflog athrawon. Mewn unrhyw flwyddyn arall, byddwn i'n pwysleisio bod hwn yn setliad da i lywodraeth leol, gan adeiladu fel y mae ar gynnydd o 9.4 y cant ar gyfer 2022-23. Ond ni allwn ni anwybyddu effaith y cyfraddau chwyddiant sy'n parhau'n uchel, ac mae'r rheiny, wrth gwrs, yn parhau i gael effaith fawr ar gostau'r awdurdodau lleol.

Yn ogystal â'r cyllid craidd heb ei neilltuo wedi'i ddarparu drwy'r setliad hwn, rwyf i wedi darparu gwybodaeth ddangosol am grantiau refeniw a chyfalaf wedi'u cynllunio ar gyfer 2023-24. Ar hyn o bryd mae'r rhain yn gyfystyr â dros £1.4 biliwn ar gyfer refeniw a bron i £1 biliwn ar gyfer cyfalaf ar gyfer ein blaenoriaethau cyffredin gyda llywodraeth leol. Bydd cyllid cyfalaf cyffredinol ar gyfer llywodraeth leol ar gyfer 2023-24 yn cael ei bennu ar £200 miliwn a bydd dim newid iddo am y flwyddyn ganlynol, gan gynnwys £200 miliwn ym mhob blwyddyn i alluogi awdurdodau i ymateb i'n blaenoriaeth ar y cyd o ddatgarboneiddio, a gofynnaf i'r Aelodau gefnogi'r cynnig.