Part of the debate – Senedd Cymru am 6:07 pm ar 8 Mawrth 2023.
Diolch yn fawr iawn, Llywydd. Diolch am y cyfle i gyflwyno fy mhwnc i yn y ddadl fer yma y prynhawn yma.
Mi allwn ni fod yn ddigon balch o’r ymagwedd ryngwladol sydd wedi bod yn rhan amlwg o'n hanes ni fel Cymry dros y blynyddoedd. Yn ôl yn gynnar yn yr ugeinfed ganrif, roedd gennym ni ein Cynghrair Cymreig y Cenhedloedd Unedig a ymgyrchodd dros heddwch a chydweithrediad rhyngwladol ar ôl y rhyfel byd cyntaf. Dyna yrrodd ddeiseb heddwch merched 1923, a lofnodwyd gan dros 390,000 o ferched yn annog America i ymuno â, ac arwain, Cynghrair y Cenhedloedd. Hefyd, wrth gwrs, ers dros ganrif mae neges heddwch flynyddol yr Urdd wedi’i hanfon ar draws y byd gan ledaenu neges o heddwch ac ewyllys da gan blant a phobl ifanc Cymru i bob rhan o’r byd ac i holl bobloedd y byd.
Fe ddaeth yr enghreifftiau penodol hyn i fod, wrth gwrs, yn y cyfnod cyn datganoli. A’r hyn oedden nhw, mewn gwirionedd, oedd cyfrwng i Gymru siarad mewn undod, gydag un llais, ar adeg pan nad oedd gennym ni ein senedd genedlaethol ein hunain i fynegi’r teimladau hynny o solidariaeth ryngwladol gydag eraill a oedd yn wynebu anghyfiawnder a gormes ar draws y byd.