6. Pa gamau mae Llywodraeth Cymru'n eu cymryd i helpu elusennau sy'n darparu gwasanaethau cymorth tai a digartrefedd? OQ59248

Diolch, Peter Fox. Mae Llywodraeth Cymru yn parhau i gefnogi awdurdodau lleol a darparwyr trydydd sector i gynorthwyo pobl ag anghenion tai. Rydyn ni wedi darparu dros £207 miliwn ar gyfer gwasanaethau cymorth tai a digartrefedd yn y flwyddyn ariannol hon yn unig, gan gefnogi awdurdodau lleol a darparwyr trydydd sector i ddarparu gwasanaethau rheng flaen i atal a lleddfu digartrefedd.

Diolch. Fel y gwyddoch chi, mae mwy na 60,000 o bobl ledled Cymru yn dibynnu ar y grant cymorth tai ar hyn o bryd, sy'n darparu cymorth mawr ei angen i'r rhai sy'n wynebu problemau cymdeithasol. Nid yw'n syndod bod penderfyniad eich Llywodraeth chi yn ei chyllideb derfynol i dorri'r grant hwn mewn termau real wedi dod â phryderon enfawr drwy'r trydydd sector. Un o'r sefydliadau pryderus hynny yw elusen Pobl. Gwnaethon nhw rybuddio Llywodraeth Cymru yn flaenorol ei bod hi'n hanfodol bod yr arian grant yn cael ei gynyddu oherwydd bod digartrefedd a gwasanaethau cymorth tai eisoes yn wynebu cynnydd o 10.1 y cant mewn costau eleni. Ond oherwydd y toriad termau real i'r grant, maen nhw wedi dweud wrthyf i fod rhai gwasanaethau tai hanfodol a gwasanaethau digartrefedd bellach o dan fygythiad. Gweinidog, ydych chi'n cytuno â mi mai camgymeriad oedd peidio â chynyddu cyllid ar gyfer y grant, a beth fydd eich Llywodraeth yn ei wneud nawr i leddfu pryderon difrifol y trydydd sector?

Diolch, Peter. I gefnogi ein huchelgais i ddod â digartrefedd i ben, fel y dywedais i, rydyn ni eisoes yn buddsoddi dros £207 miliwn mewn gwasanaethau digartrefedd a chymorth tai yn y flwyddyn ariannol hon yn unig. Ein prif grant atal digartrefedd yw'r grant cymorth tai, sy'n cael ei ddarparu i awdurdodau lleol. Yn 2021-22, cafodd hwn ei gynyddu £40 miliwn, sy'n gynnydd o dros 30 y cant, i £166.763 miliwn. Ar gyfer 2023-24, rydyn ni wedi gallu cynnal y cynnydd hwnnw yng nghyllideb y grant cymorth tai, felly mae'n parhau i fod yn £166.763 miliwn, er gwaethaf y sefyllfa gyllidebol eithriadol o anodd rydyn ni'n ei hwynebu ar hyn o bryd. Rydyn ni hefyd wedi codi cyllid ar gyfer y mwyafrif helaeth o brosiectau sy'n cael eu hariannu gan y grant atal digartrefedd o 6 y cant yn 2023-24. Rydyn ni'n cydnabod y pwysau ar wasanaethau digartrefedd, felly bydd y gyllideb atal digartrefedd hefyd yn cynyddu £15 miliwn yn 2023-24, sy'n £10 miliwn yn fwy nag y cynlluniwyd yn flaenorol.

Rydyn ni'n wynebu problem ddigyffelyb, on'd ydyn ni, gyda'r chwyddiant. Mae'r chwyddiant yn achosi problem wirioneddol allan yna, ond mae hefyd yn achosi problem wirioneddol fan hyn. Mae'r arian yr ydyn ni wedi'i gael yn mynd yn llai pell, ac mae'r arian sydd ganddyn nhw yn mynd yn llai pell. Felly rydyn ni wedi bod yn gweithio gyda'n hawdurdodau lleol i wneud yn siŵr bod modd cynnal gwasanaethau. Rydyn ni ar hyn o bryd yn cynnal ymgyrch recriwtio i wasanaethau cynghori ar dai. Rydw i wir yn talu teyrnged i'r staff, sydd wedi gweithio'n ddiflino drwy gydol y pandemig ac wir wedi camu i'r adwy; rwy'n falch o'r hyn mae Cymru wedi ei gyflawni. Ond mae sefyllfa o ran y gyllideb eleni wedi bod yn ofnadwy—dyma'r waethaf i mi ei gweld erioed, ac rydw i wedi bod yn Weinidog yn y fan yma ers amser maith nawr. Nid yw hi wedi bod yn bosibl gwneud popeth yr oedden ni wedi bod eisiau'i wneud. Ond rydyn ni wedi llwyddo i gynnal cynnydd digynsail yn y gyllideb honno, ac rydyn ni wedi cynyddu'r gyllideb atal digartrefedd, fel y dywedais, i  £15 miliwn yn barod. Rwy'n cydymdeimlo'n fawr â'r sector, rwy'n talu teyrnged i'r gwaith maen nhw'n ei wneud, ond mae'r sefyllfa o ran y gyllideb eleni wedi bod yn anodd iawn.