Diolch i'r Gweinidog am ei datganiad heddiw. Yn eithaf cynnar yn eich datganiad, Gweinidog, gwnaethoch chi sôn am y ffaith eich bod wedi clywed rhai pobl yn dweud bod system ddwy neu dair haen erbyn hyn. Wel, rydw i'n un o'r bobl hynny sydd wedi gwneud y sylw hwnnw, ac rydyn ni wedi gwneud y sylw hwnnw yn ein hadroddiad gan y Pwyllgor Iechyd a Gofal Cymdeithasol. Meddwl ydw i a ydych chi wedi camddeall o bosibl, neu beth sydd y tu ôl i'r datganiad hwnnw. Ac rydych chi hefyd yn dweud, mewn gwirionedd, y bydd yn well gan rai pobl fynd yn breifat, gan greu rhaniad marchnad. Byddwn i'n awgrymu—a hoffwn gadarnhau a ydych chi'n meddwl bod hyn yn deg—nad yw'n gymaint bod yn well gan bobl fynd yn breifat, ond bod yn rhaid i bobl fynd yn breifat, gan nad oes dewis arall ganddynt oherwydd na allant gael mynediad at ddeintydd GIG.

Felly, efallai dim ond i gael eich asesiad o hynny, ond efallai i esbonio'r system tair haen o fy safbwynt i. Gall rhai pobl gael mynediad at ddeintydd y GIG; bydd rhai pobl yn mynd yn breifat, ond bydd rhai pobl sydd methu fforddio deintydd GIG ac ni allant gael gafael ar ddeintydd y GIG chwaith. Felly, mae potensial ar gyfer system tair haen. Felly, hoffwn ofyn: ydych chi'n cydnabod yr hyn a olygir gan botensial ar gyfer system tair haen?

Rwy'n credu, heddiw, os nad ydych chi'n ateb fy nghwestiynau i gyd, atebwch hwn: o safbwynt claf, pryd gawn ni sefyllfa lle bydd pob person yng Nghymru, pob preswylydd yng Nghymru, yn gallu cael mynediad at ddeintydd y GIG heb orfod cymryd tair awr i wneud y daith gyfan? Oherwydd dyna oedd y sefyllfa a oedd gennym ni unwaith; pan ges i fy ethol am y tro cyntaf, dyna oedd y sefyllfa. Ond pryd gawn ni'r sefyllfa honno? Rhowch ddyddiad i ni pryd y bydd hynny'n cael ei gyflawni, fel y gallaf ateb etholwyr sy'n codi'r materion hyn gyda mi. 

Nawr, mae Cymdeithas Ddeintyddol Prydain wedi rhybuddio y gallai'r union gysyniad o ddeintyddiaeth y GIG ddod i ben, ac mae wedi rhybuddio bod deintyddion wedi nodi eu bod ar fin trosglwyddo cytundebau'r GIG yn ôl oherwydd straen a phryderon am ôl-ofal cleifion. Nid fi sy'n dweud hynny—ond Cymdeithas Ddeintyddol Prydain. A dywedon nhw yn eu—. Ysgrifennodd cadeirydd Cymdeithas Ddeintyddol Prydain ataf yn fuan cyn i'r datganiad gael ei drefnu'n wreiddiol, ac roedd yr hyn a ddywedodd, a dweud y gwir, wedi fy nychryn. Yr hyn a ddywedodd bryd hynny oedd, neu'r hyn a ddywedon nhw, oedd bod y negeseuon wedi cael eu claddu'n ddwfn pryd bynnag y rhoddir atebion y Llywodraeth i gwestiynau yn nadleuon Cyfarfod Llawn y Senedd, a bod tôn atebion y Llywodraeth wedi bod yn tyfu'n oerach o lawer tuag at ddeintyddion dros y flwyddyn ddiwethaf. Felly, rwy'n credu mai fy nghwestiwn i yw: pam ydych chi'n meddwl, Gweinidog, eich bod wedi dieithrio grŵp rhanddeiliaid a chynrychiolydd allweddol fel hyn? Mae'n siŵr eich bod chi'n anghytuno â'r hyn maen nhw'n ei ddweud—efallai y gallwch chi ddweud hynny wrthym—ond dywedwch wrthyf pam eich bod yn meddwl y bu'r fath raniad gyda Chymdeithas Ddeintyddol Prydain. Byddai'n ddiddorol cael gwybod sawl gwaith ydych chi wedi cwrdd â Chymdeithas Ddeintyddol Prydain ers i chi ddechrau yn y swydd? A, sut ydych chi'n ymateb i'w honiadau, a ategir gan dystiolaeth hefyd—tystiolaeth rydw i hefyd wedi clywed fy hun—bod y diwygiadau yn gwneud deintyddiaeth y GIG yn risg ariannol i weithwyr proffesiynol?

Nawr, wrth gwrs, mae'n gwbl ddealladwy o fy safbwynt i, Gweinidog, eich bod chi am gyfeirio polisi tuag at ehangu mynediad i gleifion—dyna beth rydyn ni i gyd ei eisiau; rwy'n cytuno â hynny, wrth gwrs. Ac, wedi'r cyfan, rydyn ni mewn sefyllfa yng Nghymru lle mae gennym y gwasanaethau deintyddiaeth lleiaf hygyrch yn y DU. Ond mae arolwg diweddar Cymdeithas Ddeintyddol Prydain o ddeintyddion ar y stryd fawr yn dweud wrthym y byddai mwy na thraean yn lleihau eu cytundebau GIG eleni, tra bod 13 y cant yn dweud y bydden nhw'n trosglwyddo eu cytundebau yn ôl yn gyfan gwbl. Nawr, i orffen, rydw i wedi clywed beth rydych chi wedi'i ddweud, Gweinidog; rydych chi wedi sôn ei fod yn ddarlun gwahanol iawn, ac am nifer gymharol fach o gontractau sy'n cael eu rhoi yn ôl. Ac rydych chi wedi sôn bod awydd gan ddeintyddion gael contractau newydd y GIG, ond nid yw hynny'n teimlo fel realiti i mi, oherwydd yn ardal fy mwrdd iechyd fy hun—nid yn unig yn fy etholaeth fy hun, ond ym Mhowys yn gyfan gwbl—nid oes un deintydd yn cynnig mynediad i glaf GIG newydd. Mae fy nghyd-Aelod Sam Rowlands wedi gwneud gwaith ymchwil tebyg yn y gogledd. Felly, nid yw'r hyn rydych chi'n ei ddweud yn eich datganiad heddiw yn cyd-fynd â realiti, ac rwyf am geisio deall pam.

Yn olaf, efallai y gallech roi asesiad cychwynnol i ni o rai o'r argymhellion a'r gwaith ac adroddiad gan y Pwyllgor Iechyd a Gofal Cymdeithasol hefyd. Rwy'n gobeithio tynnu barn gychwynnol ar waith ein pwyllgor.