Eitem 7 heddiw yw'r Rheoliadau Ardrethu Annomestig (Newid Rhestrau ac Apelau) (Cymru) 2023, a galwaf ar y Gweinidog Cyllid a Llywodraeth Leol i wneud y cynnig, Rebecca Evans.

Cynnig NDM8228 Lesley Griffiths

Cynnig bod y Senedd, yn unol â Rheol Sefydlog 27.5:

1. Yn cymeradwyo bod y fersiwn ddrafft o Reoliadau Ardrethu Annomestig (Newid Rhestrau ac Apelau) (Cymru) 2023 yn cael ei llunio yn unol â’r fersiwn ddrafft a osodwyd yn y Swyddfa Gyflwyno ar 28 Chwefror 2023.

Cynigiwyd y cynnig.

Diolch. Rwy'n cyflwyno'r cynnig i gymeradwyo Rheoliadau Ardrethu Annomestig (Newid Rhestrau ac Apelau) (Cymru) 2023. Mae'r rheoliadau yn darparu ar gyfer ymestyn platfform digidol a phroses gwirio, herio, apelio Asiantaeth y Swyddfa Brisio, i Gymru. Maen nhw hefyd yn galluogi'r newidiadau i wneud y trefniadau ar gyfer apelau i'r tribiwnlys prisio ar gyfer Cymru yn fwy effeithiol ac effeithlon.

Fe wnaeth ymgynghoriad a ddaeth i ben yn 2018 esbonio'r ddadl dros ddiwygio a gofyn am safbwyntiau ar newidiadau arfaethedig i'r system apelio yng Nghymru. Roedd yr ymgynghoriad yn gyfle i ystyried sut y gallwn ni wneud ein system apelio yn fwy cadarn, yn addas ar gyfer y dyfodol ac yn adlewyrchol o'r sylfaen drethu yng Nghymru. Un o'r negeseuon allweddol o'r ymatebion i'r ymgynghoriad oedd na ddylid gwneud unrhyw newidiadau rhwng ailbrisiadau. Bydd ein newidiadau yn dechrau ar 1 Ebrill felly, pan fydd y rhestr ardrethu newydd yn dod i rym. Mae Asiantaeth y Swyddfa Brisio wedi bod yn rhedeg y broses gwirio, herio, apelio yn Lloegr ers 2017. Wrth ymestyn y dull i Gymru, rydym ni wedi teilwra'r system i adlewyrchu natur unigryw ein sylfaen drethu ac adborth gan randdeiliaid. Yn benodol, mae rhanddeiliaid wedi croesawu ein penderfyniad i beidio â chyflwyno ffioedd ar gyfer apelau. Os bydd y diwygiadau eraill yn llwyddo i sicrhau bod nifer yr apelau diangen cyn lleied â phosibl, efallai na fyddai unrhyw fudd ychwanegol o drefn ffioedd yn cyfiawnhau'r costau gweinyddol.

Ar 29 Mawrth 2022, fe wnes i ddatganiad llafar yn nodi cynlluniau Llywodraeth Cymru i ddiwygio ardrethi annomestig yn ystod tymor y Senedd hon. Rydym ni wedi ymgynghori'n ddiweddar ar amrywiaeth o gynigion, gan gynnwys cynlluniau i symud tuag at ailbrisiadau amlach. Mae'r newidiadau yr ydym ni'n eu gwneud i'r system apelio yn gweithredu fel galluogydd critigol ar gyfer yr amcan hwn. Roedd drafft o'r rheoliadau yn destun ymgynghoriad technegol y llynedd. Ar 4 Tachwedd, cyhoeddais grynodeb o'r ymatebion gan gadarnhau y byddem ni'n bwrw ymlaen â'r diwygiadau i'r system apelio. Gwnaed nifer fach o welliannau i'r rheoliadau mewn ymateb i'r sylwadau a dderbyniwyd yn ystod yr ymgynghoriad.

Rwy'n ddiolchgar i'r Pwyllgor Deddfwriaeth, Cyfiawnder a'r Cyfansoddiad am ei ystyriaeth o'r rheoliadau, ac ni chodwyd unrhyw faterion. Gofynnaf i'r Aelodau gymeradwyo'r rheoliadau heddiw.

A gaf i ddiolch i'r Gweinidog am agor y drafodaeth hon? Ni fydd Plaid Cymru yn gwrthwynebu'r rheoliadau hyn, ond roedd gen i un neu ddau o gwestiynau yr hoffwn i'r Gweinidog roi sylw iddyn nhw, os yn bosibl, o ystyried bod gen i gyfle i'w codi.

Mae'r system prisio ac apelio newydd wedi'i seilio'n drwm ar blatfform digidol newydd Asiantaeth y Swyddfa Brisio. A gaf i ofyn, felly, pa ystyriaeth a wnaed o'r rhai y gallai eu mynediad at y platfform digidol fod wedi'i gyfyngu? Rwy'n meddwl yn benodol, ond nid o reidrwydd yn unig, am y rhai nad oes ganddyn nhw rai sgiliau TG allweddol—ond mae problemau cysylltedd yn berthnasol i rai lleoedd o hyd—a'r bobl hynny, wrth gwrs, y gallai eu hanableddau olygu ei bod hi braidd yn anodd iddyn nhw gael mynediad ato. Yn yr un modd hefyd, pa sicrwydd allwch chi ei roi ynghylch y gallu i brosesu achosion trwy gyfrwng y Gymraeg? Rwy'n credu bod angen sicrwydd arnom ni y bydd hynny'n rhywbeth y gellir ei ddarparu ar gyfer y rhai sydd ei angen.

Yn olaf, mae llywydd Tribiwnlysoedd Cymru wedi argymell yn ddiweddar y dylid cynnwys Tribiwnlys Prisio Cymru o fewn system tribiwnlysoedd haen gyntaf ddiwygiedig. Nawr, pe bai diwygiad o'r fath yn cael ei wneud, pa newidiadau, os o gwbl, fyddai angen eu gwneud i'r cynigion hyn? Diolch.

Galwaf ar y Gweinidog Cyllid a Llywodraeth Leol i ymateb i'r ddadl.

Diolch yn fawr iawn i Llyr Gruffydd am y cwestiynau yna y prynhawn yma. Rydym ni wedi ystyried ac ymgynghori ar y diwygiad apelau dros sawl blwyddyn. O ran mynediad at gysylltedd digidol, ni chodwyd hynny fel rhwystr penodol i'n cynigion newydd o ran mynediad at blatfform digidol Asiantaeth y Swyddfa Brisio. Gan gofio mai dyma'r system ar gyfer ardrethi annomestig, bydd gan y rhan fwyaf o fusnesau naill ai ryw lefel o gysylltedd digidol neu rywfaint o allu digidol.

Wedi dweud hynny, mae gennym ni agenda mynediad a chynwysoldeb digidol lawer ehangach o fewn Llywodraeth Cymru, a fydd, yn fy marn i, yn bwysig o ran mynd i'r afael ag unrhyw un o'r bylchau hynny sy'n parhau o ran sgiliau digidol. Ac wrth gwrs, rydym ni'n parhau i weithio ar ein materion band eang a chysylltedd yn ehangach. Felly, rwy'n credu y bydd defnyddio'r platfform digidol yn bwysig o ran sicrhau ei fod yn parhau i fwrw ymlaen â'r agendâu mynediad a chysylltedd digidol ehangach hynny. Felly, rwy'n sicr yn derbyn y pwyntiau a wnaed yn y fan yna.

O ran y newid posibl i swyddogaeth Tribiwnlys Prisio Cymru a'r sefyllfa o ran hynny, rwy'n credu y byddaf yn cymryd rhywfaint o gyngor ar hynny ac yn ysgrifennu at Llyr Gruffydd yn dilyn dadl heddiw. Ond rwy'n credu, ar y cyfan, y bydd y diwygiadau hyn yn cael eu croesawu'n gynnes, gan gofio mai'r nod, mewn gwirionedd, yw gwneud y system yn fwy effeithlon ac yn fwy effeithiol, heb roi'r beichiau diangen hynny ar drethdalwyr. Y nod, wrth gwrs, yw y bydd hyn yn rhyddhau adnoddau a fydd yn cael eu cyfeirio at brosesu apelau dilys yn gynt a gwella'r ddarpariaeth o wasanaethau. Mae'n bwysig hefyd bod y broses apelio yn ategu'r trefniadau sy'n cael eu datblygu yn rhan o'n diwygiad ardrethi annomestig ehangach, sy'n ymwneud mewn gwirionedd â chefnogi ailbrisiadau amlach. Felly, mae'r hyn yr ydym ni'n ei drafod heddiw, rwy'n credu, yn bwysig o ran rhoi cam pwysig ymlaen i ni i'r cyfeiriad penodol hwnnw hefyd.

Rydym ni'n canolbwyntio'n fanwl ar gael trafodaethau ystyrlon gydag Asiantaeth y Swyddfa Brisio a Thribiwnlys Prisio Cymru, ac rwy'n cytuno ei bod hi'n bwysig bod y Gymraeg yn opsiwn i bobl o ran eu perthynas gydag Asiantaeth y Swyddfa Brisio a Thribiwnlys Prisio Cymru, ac, wrth gwrs, mae gennym ni gytundebau lefel gwasanaeth pwysig gydag Asiantaeth y Swyddfa Brisio sy'n cynnwys amrywiaeth o safonau a dangosyddion, yn enwedig o ran ymdrin ag apelau yn brydlon. Ond, yn amlwg, mae'r Gymraeg yn bwysig yn hynny o beth hefyd.

Y cwestiwn yw: a ddylid derbyn y cynnig? A oes unrhyw Aelod yn gwrthwynebu? Nac oes. Felly, derbynnir y cynnig yn unol â Rheol Sefydlog 12.36.

Derbyniwyd y cynnig yn unol â Rheol Sefydlog 12.36.