Diolch, Ddirprwy Lywydd.

Ddoe oedd Diwrnod Syndrom Down y Byd, diwrnod a ddewiswyd i dynnu sylw at yr heriau y mae pobl sy'n byw gyda syndrom Down yn dal i'w hwynebu. Dewiswyd yr unfed ar hugain o Fawrth yn benodol i ddangos pa mor unigryw yw trisomedd yr unfed cromosom ar hugain, sy'n achosi syndrom Down.

Mae Diwrnod Syndrom Down y Byd yn codi ymwybyddiaeth fyd-eang, ac wedi'i gydnabod yn swyddogol gan y Cenhedloedd Unedig am yr 11 mlynedd diwethaf i dynnu sylw at y ffaith bod pobl â syndrom Down, ledled y byd, yn cael eu trin yn wael; gwrthodir addysg o safon iddynt; gwrthodir gofal iechyd da iddynt; nid ydynt yn cael cyfle i weithio ac i ennill eu harian eu hunain; nid ydynt yn cael gwneud penderfyniadau am eu bywydau eu hunain; nid yw eu lleisiau'n cael eu clywed.

Rydym yn gwneud cynnydd yma yn y DU, ond nid yw lleisiau’r oddeutu 42,000 o bobl sy’n byw gyda syndrom Down yng Nghymru a Lloegr yn cael eu clywed yn ddigon uchel. Thema ymwybyddiaeth eleni yw 'gyda ni, nid ar ein cyfer'. Mae Confensiwn y Cenhedloedd Unedig ar Hawliau Pobl ag Anableddau yn galw am gyfranogiad llawn ac effeithiol i bobl ag anableddau, ond mae llawer o sefydliadau yn eithrio pobl â syndrom Down rhag cymryd rhan yn eu gwaith. Maent yn gwneud penderfyniadau ar eu cyfer, nid gyda hwy. Yma yng Nghymru, rwy'n gobeithio y gallwn wneud yn well. Diolch yn fawr.