Part of the debate – Senedd Cymru am 5:20 pm ar 22 Mawrth 2023.
Diolch, Lywydd. Rhaid i mi ddweud, rwy'n siomedig braidd gyda'r ffordd y mae'r ddadl hon wedi mynd ar adegau, oherwydd fe wnaethom gyflwyno'r cynnig o ddiffyg hyder heddiw gyda chalon drom iawn, nid oherwydd gwleidyddiaeth ond oherwydd diffyg crebwyll a bod yn onest. Ac rydym newydd weld rhai enghreifftiau o'r diffyg crebwyll hwnnw'n cael ei arfer, yn anffodus, o flaen ein llygaid y prynhawn yma yng nghywair ymateb y Gweinidog iechyd.
Mae'n rhaid imi ddweud, roedd gennyf obeithion mawr pan gawsoch eich penodi'n Weinidog iechyd gan y Prif Weinidog. Roeddwn yn teimlo y byddai wedi rhoi cyfle inni newid cyfeiriad yn y ffordd y câi'r gwasanaeth iechyd ei redeg, cyfle i ailosod, yn enwedig yng ngogledd Cymru, ac i gael dull newydd o weithredu pethau. Ond mae arnaf ofn inni weld yn fuan na wireddid y gobeithion hynny. Dros y cyfnod ers mis Mai 2021, pan gawsoch eich penodi, mae'n peri gofid nad ydych wedi gwrando ar gyfraniadau synhwyrol o bob ochr i'r Siambr hon, gan gynnwys eich meinciau eich hun, y credwn y byddent wedi gwneud gwahaniaeth gwirioneddol i ansawdd bywyd staff a chleifion y gwasanaeth iechyd ledled Cymru.
Rydym yn dal i fod heb gael ymddiheuriad gan y Gweinidog iechyd—gwrandewais yn ofalus i weld a gaem un heddiw—yn enwedig i'r bobl yng ngogledd Cymru sydd wedi cael eu siomi'n wael ers 2015, fan lleiaf, pan gafodd y bwrdd iechyd yno ei wneud yn destun mesurau arbennig. Rydych chi'n Weinidog sydd wedi gwadu bod y GIG yng Nghymru mewn argyfwng, pan fo'n amlwg i bawb ei fod. Mae 'argyfwng' yn air rydych chi wedi dweud na fyddwch yn ei ddefnyddio yng nghyd-destun y gwasanaeth iechyd gwladol. Nawr, os na allwch adnabod argyfwng, nid ydych chi byth yn mynd i'w ddatrys, a'r math hwnnw o ddiffyg crebwyll sy'n peri pryder i ni, a dyna pam ein bod wedi teimlo ei bod yn ddyletswydd arnom i gyflwyno'r cynnig heddiw—