Part of the debate – Senedd Cymru am 7:05 pm ar 22 Mawrth 2023.
Mewn gwirionedd, fe ddywedoch chi ddoe—. Gallwch wirio'r Cofnod, os mynnwch. Efallai nad oeddech chi'n ei olygu, ond nid oedd yr hyn a ddywedoch chi ddoe yn dderbyniol iawn mewn gwirionedd. Ewch i edrych eich hun.
Peidiwn ag anghofio mai eiddo sector cymdeithasol oedd Grenfell ei hun. Rwy'n meddwl ei bod hi'n eithaf pwysig inni gofio hynny mewn gwirionedd. Ddoe, fe wneuthum roi'r newyddion diweddaraf i'r Senedd ar gynnydd a wnaed ar fynd i'r afael â materion diogelwch tân yn ein hadeiladau yn y sector cymdeithasol. Mae 26 adeilad 11m ac uwch wedi cael gwaith diogelwch tân wedi'i gwblhau, ac mae gwaith ar y gweill mewn 41 o adeiladau ar hyn o bryd. Fe wneuthum gadarnhau hefyd fod £40 miliwn ychwanegol yn cael ei ddyrannu eleni ar gyfer gwaith diogelwch tân mewn 38 adeilad arall yn y sector cymdeithasol.
Fel y dywedais eisoes, mae ein cronfa diogelwch adeiladau yng Nghymru yn parhau i fod ar agor i unigolion â chyfrifoldeb gyflwyno datganiad o ddiddordeb. Mae'n fan cychwyn ar gyfer cael mynediad at gymorth Llywodraeth Cymru. Felly, unwaith eto, os dewch ar draws unrhyw un sy'n byw mewn adeilad nad yw wedi cyflwyno datganiad o ddiddordeb, cofiwch wneud yn siŵr eu bod yn gwneud hynny, oherwydd dyna'r sail ar gyfer gwneud taliadau ôl-weithredol wedyn, yn ogystal â'u cael i mewn i'r rhaglen waith dreigl.
Mae gwaith arolygu'n parhau. Ariennir yr arolygon annibynnol yn uniongyrchol gan Lywodraeth Cymru. Maent yn cynnig safon adrodd gyson ar gyfer unigolion â chyfrifoldeb ac yn tynnu sylw at ble mae'r cyfrifoldeb am faterion diogelwch tân.
Rwyf am roi sylw i danau sy'n digwydd mewn adeiladau hefyd. Yn hollol amlwg, mae angen inni gael strwythur yr adeilad yn iawn, mae angen inni wneud yn siŵr nad yw'r tanau'n digwydd oherwydd hynny. Ond os oes gennych adeilad gyda balconïau pren, er enghraifft, mae'n fater cynnal a chadw parhaus. Nid yw hynny'n ymwneud â chodi'r adeilad yn y lle cyntaf. Mae angen inni sicrhau bod y bobl gyfrifol yn cyflawni eu cyfrifoldebau cynnal a chadw hefyd. Rwy'n falch iawn o ymateb y gwasanaeth tân i'r holl danau rydym wedi'u cael a bod unrhyw drasiedi wedi'i hosgoi, ond rydym yn gweithio gydag asiantau rheoli. Rwy'n cyfarfod ag asiantau rheoli i bwyso arnynt fod rhaid iddynt gael rhaglenni cynnal a chadw yn eu lle, nid dim ond beio'r datblygwr gwreiddiol.
Felly, mae gennym 137 o arolygon wedi'u cwblhau hyd yma, a 31 yn cael eu datblygu gyda'n contractwyr, ac rwy'n parhau i gael pobl i ddatgan diddordeb os nad ydynt wedi gwneud hynny.
Ond rydym yn gwneud mwy na dim ond cyweirio. Dylid annog y bobl yr oeddech yn tynnu sylw atynt, Rhys, i wneud cais i'r cynllun cymorth i lesddeiliaid. Mae gennym gynllun yn benodol ar gyfer pobl yn yr amgylchiadau a ddisgrifiwyd gennych. Felly, os oeddech wedi prynu'r lle fel buddsoddiad ymddeol, ac nad ydych yn byw yno a'ch bod yn dibynnu arno ar gyfer eich cadernid ariannol, dylech wneud cais ar sail hynny, oherwydd gallwn brynu gennych. Nid oes raid i chi gyrraedd yr opsiwn o gerdded i ffwrdd; bydd y Llywodraeth yn prynu gennych. Mae'r eiddo cyntaf yn cael ei brynu nawr mewn gwirionedd wrth iddynt fynd drwy'r cynlluniau, felly gwnewch eu hannog i wneud cais am y cynllun hwnnw. Mae yna wiriwr cymhwysedd ar wefan Llywodraeth Cymru. Os yw hynny'n rhy frawychus, mae yna bobl ar gael i'w helpu i fynd drwyddo a deall sut y gallant gael mynediad at y gwaith hwnnw. Felly, rwy'n falch iawn fod hynny'n digwydd.
Ac yn olaf, Ddirprwy Lywydd, roeddwn yn falch iawn o roi'r wybodaeth ddiweddaraf am y gwaith a wnaed ar ganllawiau prisio Sefydliad Brenhinol y Syrfewyr Siartredig, sydd bellach yn cynnwys Cymru a Lloegr. Mae'n darparu cysondeb yn y dull prisio ar gyfer eiddo yng Nghymru. Nid yw'n orfodol, ond pam na fyddent yn ei ddefnyddio, oherwydd gallwch gael mwy nag un prisiad wedi'i wneud, ac mae'r prisiad yn rhoi sail gyson i brisio'r adeiladau? Felly, rwy'n falch ein bod wedi gwneud hynny. A hynny ar gyfer yr holl adeiladau, p'un a yw'n waith sy'n cael ei arwain gan ddatblygwyr, y cohort amddifad cychwynnol neu p'un a ydym wedi gallu cadarnhau bod adeiladau naill ai'n is na 11m neu'n cael eu hystyried yn risg isel. Felly, mae'r prisiad yn berthnasol i bob un ohonynt.
Rydym yn parhau i weithio gyda UK Finance i sicrhau bod benthycwyr yn cydnabod y sefyllfa yng Nghymru. Rwyf hefyd wedi cyfarfod â benthycwyr unigol fel y gallwn drafod yr amgylchiadau, iddynt allu darparu morgeisi i'r rhai sy'n byw mewn adeiladau gyda'r problemau hyn. Mae'n un o'r rhesymau pam nad ydym fel Llywodraeth yn enwi adeiladau unigol, oherwydd nid ydym eisiau codi sgwarnog heb ddim rheswm. Ond rydym yn barod i weithio gyda benthycwyr i helpu hynny i ddigwydd, a dylai hynny hefyd fod yn digwydd nawr.
Felly, Ddirprwy Lywydd, rwy'n ymroddedig i fynd i'r afael â'r materion hyn sy'n ymwneud â diogelwch adeiladau yng Nghymru. Byddwn yn parhau i ddatblygu'r rhaglen diogelwch adeiladau, a byddaf yn parhau i roi'r wybodaeth ddiweddaraf i'r Aelodau wrth i'n cynlluniau ar gyfer cyflawni gael eu cyflwyno. Diolch.