Rwy’n diolch i’r Ysgrifennydd Cabinet dros iechyd am ei ddatganiad a hefyd am ei eiriau caredig. Yn naturiol, mae hwn yn esiampl o ddefnydd clodwiw o ddeddfwriaeth yn y lle hwn, ac mae’n werth nodi, heb y Cynulliad, fyddai yna ddim mo’r Ddeddf hon. Rwy’n gwybod bod hynny’n rhywbeth digon plaen i’w ddweud, ond mae yna lot o bobl yn holi beth y mae’r Cynulliad erioed wedi’i wneud iddyn nhw. Wel, dyma esiampl bur, glodwiw o ddeddfwriaeth sydd yn newid bywydau, sy’n achub bywydau, ac sy’n trawsnewid bywydau eraill.

A fyddech yn cytuno efo fi taw un o’r prif bethau ynglŷn â’r ddeddfwriaeth hon yw gosod y cynsail yn y drafodaeth rhwng y meddyg neu’r nyrs a’r teulu yn y sefyllfa ingol hon, pan fydd rhywun y maen nhw’n ei garu’n ddwfn iawn yn sylfaenol wedi marw, ac mae’n rhaid cael y sgwrs honno ynglŷn â beth sy’n digwydd i’r organau? Rwyf wedi bod yn y sefyllfa honno. Chi’n gwybod, os na fyddai’r ddeddfwriaeth yn y cefndir, hynny yw, bod ewyllys y wlad yn dweud mai’r disgwyl yw eich bod yn mynd i roi eich organau—. O’r blaen, cyn y ddeddfwriaeth hon, nid oedd disgwyl y byddech yn rhoi eich organau ac, fel meddyg, roeddech yn gallu swnio weithiau yn hynod galon galed yn y sefyllfaoedd gyfan gwbl ingol hynny, pan yr oedd yn rhaid ichi hefyd ofyn caniatâd am organau rhywun a oedd, ddwy awr ynghynt, yn berffaith byw ac iach. Dyna yw’r gwahaniaeth yn sylfaenol. Mae astudiaethau rhyngwladol wedi dangos, yn y sefyllfa gynt, fel yr oedd hi yn y wlad hon, pe bawn i fel meddyg yn gofyn caniatâd yn y sefyllfa anodd, anodd iawn honno, fod 40 y cant o deuluoedd yn gwrthod rhoi caniatâd. Ond, mewn gwledydd eraill, sydd eisoes wedi newid a chael yr un drafodaeth, ac sydd â’r cefndir hwnnw bod yna ddisgwyliad a dyna beth yw ewyllys y wlad, dim ond 15 y cant o deuluoedd sydd yn gwrthod rhoi eu caniatâd. Dyna’r math o ffigurau y buaswn yn disgwyl eu gweld yn awr.

Mae’n bwysig nodi hefyd, pan fydd un person yn marw ac yn cytuno rhoi ei organau, rydych yn trawsnewid bywyd saith person arall, gan gofio bod gennym i gyd ddwy aren, un afu, un pancreas, calon, ysgyfaint a dau ‘cornea’. Mae jest angen gwneud y ‘maths’. Felly, rwy’n falch iawn gweld llwyddiant y mesur hwn o ddeddfwriaeth. Roeddwn yn gallu rhagweld hynny’n digwydd lawr y blynyddoedd, pan gawsom drafodaethau dwys iawn yn y lle hwn a’r tu allan. Rwy’n falch iawn gweld y ffigurau hynny’n cadarnhau hyn. Buaswn yn pwysleisio, ac yn eich gwthio chi hefyd, i ddwyn perswâd ar Lywodraethau eraill yn yr ynysoedd hyn i ddilyn yr un trywydd. Dros y blynyddoedd, rydw i wedi cael trafodaethau efo pobl yn Senedd yr Alban ac yng Ngogledd Iwerddon ac mae yna fudiadau yn fanna sydd hefyd yn dilyn y ffordd rydym ni’n gweithredu yn y fan hyn. Ond Lloegr ydy’r broblem fawr—wel, yn y cyd-destun yma, fel mewn ambell i gyd-destun arall, yn amlwg. Ond mi fuaswn i yn eich cefnogi chi i geisio dwyn perswâd ar y Llywodraeth yn Llundain hefyd i geisio mabwysiadu deddfwriaeth debyg. Diolch yn fawr.