Rwy’n credu bod yr Aelod yn llygad ei lle fod yna adrannau wedi’u cadw yn y Bil nad yw’n gwbl amlwg beth y maent yn ei olygu. Er enghraifft, pam, yn adran 175, y byddai gennych fagu plant, cyfrifoldeb rhiant, trefniadau plant a mabwysiadu fel materion a gedwir yn ôl, er ei bod yn amlwg fod gennym gyfrifoldebau mawr sy’n gorgyffwrdd yn y meysydd hynny? A cheir nifer o’r rheini. Dyna pam y mae’n bwysig ein bod yn archwilio’r rheini’n hynod o fanwl.

Roeddwn yn sôn am y pwynt ynghylch pwerau cyllidol oherwydd, fel y gwyddom, fe fethodd y Bil asbestos, a gyflwynais fel Bil Aelod preifat y tymor diwethaf, yn bennaf am nad oedd gennym bwerau cyllidol. Mae’n ymddangos i mi fod pwerau cyllidol mewn perthynas â materion datganoledig yn faes a allai fod yn bwysig. Wrth gwrs, roedd llawer ohonom yng nghyfarfod briffio defnyddiol iawn Sefydliad Bevan a oedd yn edrych ar feysydd trethiant, y byddai llawer ohonynt yn galw am ddatganoli pwerau cyllidol neu ddefnyddio pwerau mwy cymhleth o dan Ddeddf 2014. Mae yna ffordd o symleiddio ac egluro’r agwedd honno ar y gyfraith.

A gaf fi ddychwelyd at y pwynt ynglŷn â’r awdurdodaeth, gan ei fod wedi’i grybwyll, ac mae’n bwysig ac yn eithaf allweddol o ran ble rydym yn mynd? I ailadrodd y pwynt, mae hwn, mewn sawl ffordd, yn fater gweinyddol. Mae yna ddirgelwch wedi bod ynghlwm wrth awdurdodaeth. Yn ei hanfod, yr hyn yw awdurdodaeth yn syml yw’r ardal ddaearyddol lle mae’r gyfraith yn gymwys ynddi a lle y gwrandewir ar achosion llys. Felly, y syniad, yn awr fod gennym ein deddfwrfa hunain yng Nghymru yn pasio deddfwriaeth; mae’n ymddangos i mi nad oes modd ateb y rhesymeg dros gael awdurdodaeth. Mae’n fater na ddylai achosi dadlau mawr. Yn ystod y tymor diwethaf, gallais gadeirio grŵp rhanddeiliaid ar gyfiawnder, ac mae yna adroddiad y byddwn yn argymell i’r Aelodau ei ddarllen. Os caf ddarllen y rhan a oedd yn berthnasol ynddo, oherwydd credaf ei fod yn crynhoi’r mater yn dda iawn. Mae’n dweud, ‘Yn ein barn ni, ni ellir osgoi’r angen bellach i ddatrys materion yn ymwneud â’r awdurdodaeth. Nid ydym, ar hyn o bryd, yn ystyried ei bod yn angenrheidiol na’n ymarferol i sefydlu awdurdodaeth gyfreithiol ar wahân i Gymru, a fyddai’n golygu newid sefydliadol sylweddol. Yr hyn y mae’r grŵp yn ei ffafrio yw gwneud newidiadau gweinyddol syml o fewn y system unedig bresennol o lysoedd a thribiwnlysoedd a’r farnwriaeth yng Nghymru a Lloegr drwy ddynodi achosion Cymreig i’w dyfarnu gan farnwyr yn eistedd mewn llysoedd a ddynodwyd yn llysoedd Cymreig.’

A phe bai angen unrhyw awdurdod mwy ar hyn, mewn araith gan Arglwydd Brif Ustus Cymru a Lloegr, yr Arglwydd Thomas, ym mis Hydref 2015, gwnaeth hyn yn glir iawn pan ddywedodd,

‘Mae’n iawn i mi ddweud nad oes unrhyw reswm pam na all system llysoedd unedig sy’n cwmpasu Cymru a Lloegr wasanaethu dwy awdurdodaeth gyfreithiol.’

Nawr, rwy’n gobeithio y bydd y math hwn o ddiddordeb ynghylch dirgelwch awdurdodaeth yn cael ei ddatrys mewn gwirionedd, gan mai mater gweinyddol syml ydyw. Efallai hyd yn oed nad yw’n ddim mwy na blwch ticio pan fydd ceisiadau cyfreithiol yn dod gerbron y llysoedd: ‘A yw’r achos hwn yn ymwneud â chyfraith Cymru neu Gyfraith Lloegr?’ Os felly, yna caiff ei ddynodi a’i weinyddu yn y ffordd gywir. Rwy’n gobeithio y bydd y gweithgor a sefydlwyd gan Ysgrifennydd Gwladol Cymru yn datrys hyn yn gyflym, oherwydd mae angen datrys mater yr awdurdodaeth mewn perthynas â’r Bil hwn cyn y gall barhau â’i daith yn briodol.