7. 6. Datganiad: Darlledu yng Nghymru

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:30 pm ar 21 Mehefin 2016.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Lee Waters Lee Waters Labour 4:30, 21 Mehefin 2016

(Cyfieithwyd)

Weinidog, a gaf i groesawu'n gynnes naws a chynnwys eich datganiad? Credaf ei bod yn hen bryd i ni fel Cynulliad Cenedlaethol ymateb yn fwy cyhyrog o lawer i'r ffordd y mae'r darlledwyr yn trin Cymru. Gwn fod sôn wedi bod yn sicr yn y blynyddoedd ers datganoli, pan fo cyfarwyddwyr cyffredinol yn mynd i gwrdd â Llywodraeth yr Alban, eu bod yn cael eu rhoi drwy’r felin a phan fyddant yn dod i gwrdd â Gweinidogion Cymru eu bod yn cael paned o de ac ymateb cwrtais. Credaf ein bod wedi gweld mai canlyniad hynny yw bod gofynion yr Alban yn cael eu cymryd yn llawer mwy o ddifrif na’n rhai ni. Roeddwn yn falch iawn yr wythnos diwethaf pan ysgrifennodd dwy ran o dair o Aelodau'r Cynulliad lythyr at Tony Hall yn gofyn am ragor o fanylion ynglŷn â’r ymrwymiadau yr oedd wedi eu gwneud.

Rwyf yn croesawu’n fawr hefyd eich ymrwymiad i sefydlu fforwm cyfryngau annibynnol newydd ac edrychaf ymlaen at glywed manylion hynny. Yn fy swydd flaenorol fel cyfarwyddwr y Sefydliad Materion Cymreig roeddwn yn rhan o grŵp polisi’r cyfryngau a oedd, mae'n rhaid imi gyfaddef, yn rhan o’r broses o gyflwyno ceisiadau rhyddid gwybodaeth i gael gwybod beth oedd yn digwydd yn Llywodraeth Cymru. Mae'r Sefydliad Materion Cymreig yn felin drafod annibynnol fach iawn, ac wedi gorfod ysgwyddo’r baich o dynnu sylw at y maes pwysig iawn hwn, a hoffwn weld prifysgolion Cymru’n gwneud llawer mwy yn hynny o beth oherwydd maent yn gwneud gwaith yn y maes hwn, ond nid yw'n drefnus ac nid yw'n canolbwyntio'n briodol ar fuddion ymarferol. Felly, rwyf yn gobeithio y byddwch yn cynnwys holl weinidogion prifysgolion Cymru yn llawn yn y fforwm hwnnw.

Soniasoch am y llythyr a anfonodd Tony Hall at y Prif Weinidog, lle y dywedodd y byddai'n diogelu gwariant ar gyfer Cymru yn gymharol ag ardaloedd eraill. Wrth gwrs, nid yw hynny'n rhoi ystyriaeth i’r ffaith y cafwyd toriad, yn y 10 mlynedd diwethaf, o 25 y cant yng ngwariant y BBC yng Nghymru a gostyngiad o 25 y cant mewn oriau teledu Saesneg. Dylwn ddweud bod y ffigur hwn yn ymwneud â gwariant ar raglenni Saesneg, lle y bu toriad o chwarter. Felly, rwyf yn croesawu’r ffaith y bydd yn diogelu’r gwariant ar gyfer Cymru, ac, wrth gwrs, rhaid inni gydnabod bod y BBC wedi cael ei rhoi trwy'r felin gan y Llywodraeth Geidwadol yn San Steffan ac yn wynebu toriadau sylweddol. Ond nid yw’n ddigon da diogelu cyllideb sydd eisoes wedi ei chwtogi, ac mae ei lythyr yn llawn ymrwymiad polisi ac rydym wedi clywed ymrwymiadau polisi gan y BBC o'r blaen. Yr hyn sydd ei angen arnom yw ffyrdd o amlygu hyn yn weithredol sy'n gwneud gwahaniaeth i'w chynulleidfaoedd, y mae wedi cydnabod yn llawn nad ydynt wedi eu gwasanaethu'n dda yn y blynyddoedd diwethaf gan y BBC.

Yn olaf, a chrybwyll pwynt a wnaed gan Bethan Jenkins ac a wnaed gennych chithau ynglŷn â chynhyrchu drama yng Nghymru, rydym yn croesawu, fel y dywedasoch, y ffaith bod gwaith cynhyrchu drama wedi ei symud i Gymru, ac mae ein heconomi greadigol wedi elwa o hynny, ond mae’n hollbwysig hefyd portreadu Cymru mewn rhaglenni drama i'r Deyrnas Unedig gyfan ac nid yw cynhyrchu rhaglenni rhwydwaith yng Nghymru wedi gwella hynny. Dywed Tony Hall yn ei lythyr at y Prif Weinidog ei fod yn ystyried penodi comisiynydd drama i Gymru, i weithio fel rhan o'r tîm comisiynu i geisio meithrin a datblygu talent oherwydd bod angen amser i ddatblygu’r comisiynau hyn. Fodd bynnag, oni bai bod cyllidebau yn dod law yn llaw â hynny, gallai fod yn sefyllfa lle mae’r sawl sy’n comisiynu i’r BBC yng Nghaerdydd yn cael ei wrthod drwy'r amser. Felly, mae angen inni roi pwysau arno i wneud yn siŵr bod yr ymrwymiadau polisi lefel uchel hyn yn cael eu hadlewyrchu hefyd mewn penderfyniadau ynglŷn â gwario. Diolch.