9. 10. Datganiad: Y Lluoedd Arfog

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:03 pm ar 28 Mehefin 2016.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Carl Sargeant Carl Sargeant Labour 5:03, 28 Mehefin 2016

(Cyfieithwyd)

Diolch i'r Aelod am ei sylwadau cadarnhaol iawn yn ei gyfraniad. Yn wir, rwyf yn rhannu sylwadau'r Aelod ynghylch nodi canmlwyddiant brwydr Jutland a Choedwig Mametz. Mae digwyddiadau fel y rhain nid yn unig yn cydnabod ac yn nodi ein dyled o ddiolchgarwch i gyn-filwyr a fu’n rhan o wrthdaro yn hanes ein cenedl, ond maent hefyd yn ein hatgoffa o bwysigrwydd cefnogi ac anrhydeddu ein milwyr cyfredol a’r milwyr wrth gefn. Yn wir, mae gennyf gefndir teuluol o bobl yn gwasanaethu yn y lluoedd arfog ac rwyf yn deall pa mor bwysig yw hi i aelodau o'r lluoedd arfog gael eu cydnabod a chael cefnogaeth.

Mae rhai o'r mentrau sy'n digwydd yng Nghymru yn rhagorol tu hwnt. Yn ddiweddar, bûm yn ymweld â sièd i ddynion yn Saltney yn fy etholaeth i, sydd yn egwyddor bwysig iawn o ran cefnogi mewn ffordd newydd iawn, lle y gall pobl ymuno â chymdeithas lle y gallant gael eu hailintegreiddio i gymdeithas a chael tipyn o hwyl yn ogystal, fel y’i disgrifiwyd imi yn y digwyddiad, sy'n eithriadol o bwysig. Soniodd yr Aelod am addysg, ac mae'r cwricwlwm newydd yn ymwneud â phroses sy'n canolbwyntio ar ddinasyddion. Byddaf yn gwneud yn siŵr bod pobl yn cymryd rhan yn y broses hon. Mae'n bwysig iawn ein bod yn siarad â phobl ifanc am wrthdaro. Rhan o'r rheswm, ac nid wyf yn dymuno mynd yn ôl at y ddadl am Ewrop yn gynharach—. Mae'r ffaith ein bod yn gallu siarad am hyn gyda'n gilydd fel cenedl, ac fel cenedl Ewropeaidd, yn fy marn i, wedi atal gwrthdaro fel y ddau ryfel byd dros y 70 mlynedd diwethaf, a chredaf fod hynny'n rhywbeth y dylem fod yn ymwybodol iawn ohono.

Rwyf yn ddiolchgar i'r Aelod am gydnabod y materion yn Wrecsam, yn enwedig ynghylch gwaith y cymdeithasau tai gyda phartneriaid o ran tai ac atebion tai. Mae enghreifftiau eraill ledled Cymru, ac rwyf yn hapus i ysgrifennu at yr Aelod i drafod yr union gynigion tai sydd gennym. Credaf fod buddsoddiad gwerth £2 filiwn wedi darparu tua 26 o gartrefi ledled Cymru, a gallaf rannu'r manylion â'r Aelod. Mae'n helpu i roi iddynt, wrth gwrs, gartref diogel a sicr mewn sefyllfa sydd, weithiau, yn sefyllfa fregus i’r aelodau.

Rwyf yn awyddus iawn i wneud ychydig mwy o waith ar aelodau'r teulu yn y lluoedd arfog. A dweud y gwir, pan oeddwn i’n cyflawni’r swyddogaeth hon o’r blaen, un o’m hymweliadau mwyaf siomedig oedd pan fûm yn ymweld ag uned lluoedd arfog— uned lluoedd arfog fyw—ac roedd personél y lluoedd arfog yn cael cefnogaeth dda iawn, ond roedd eu teuluoedd a’u plant, yn fy marn i, braidd yn ynysig. Roeddwn yn meddwl y gallem wneud mwy fel Llywodraeth i gefnogi'r lluoedd arfog yn arbennig o ran integreiddio i'w cymunedau lleol, y maent yn rhan gref ohoni.

O ran gwasanaethau’r GIG i gyn-filwyr, mae Llywodraeth Cymru wedi ymrwymo i gefnogi cyn-filwyr a chymunedau ehangach y lluoedd arfog drwy sicrhau bod cyn-filwyr yn benodol yn cael gofal iechyd priodol ac amserol—proses heriol iawn, yn arbennig gyda dioddefwyr anhwylder straen wedi trawma. Ond rydym yn falch o waith GIG Cymru i Gyn-filwyr sy’n wasanaeth unigryw sy'n darparu therapyddion dynodedig i gyn-filwyr ym mhob un o'r byrddau iechyd i wella iechyd meddwl a lles cyn-filwyr yng Nghymru. Dyma'r unig wasanaeth cenedlaethol o'i fath i gyn-filwyr yn y DU. Credaf fod llawer mwy o waith i'w wneud o hyd, ond, mewn gwirionedd, mae'n ddechrau da, ac yn rhywbeth y dylai Cymru fod yn tynnu sylw ato fel rhywbeth yr ydym yn ei wneud yn gadarnhaol iawn. Ond rwyf yn hapus i weithio gyda'r Aelod ac rwyf yn cydnabod ei ymrwymiad i'r achos penodol hwn.