Diolch, Gadeirydd.  Cynigiaf y cynnig yn ffurfiol ar gyfer dadl, ac rwy'n falch o gyflwyno ail gynllun cyflawni Llywodraeth Cymru i gefnogi ein strategaeth iechyd meddwl 10 mlynedd, 'Law yn Llaw at Iechyd Meddwl'.

Ers lansio'r strategaeth yn 2012, bu cynnydd sylweddol ar draws nifer o feysydd. Gall llawer o'r cynnydd hwnnw, wrth gwrs, fynd heb i neb sylwi arno, ond bob dydd ar draws Cymru rydym yn gweld tystiolaeth bod newid yn digwydd, gan wneud gwahaniaeth i unigolion y problemau iechyd meddwl yn effeithio ar eu bywydau.

Un maes pwysig lle mae hyn wedi digwydd yw wrth weithredu ein deddfwriaeth arloesol, Iechyd Meddwl (Cymru) 2010, ac mae'n deg dweud bod hyn wedi cael ei basio gyda chefnogaeth drawsbleidiol yn y trydydd Cynulliad. Mae ei weithredu wedi gwneud gwelliannau gwirioneddol i’r gofal a'r gefnogaeth y mae unigolion yn eu derbyn ac o ran darparu agwedd wirioneddol gyd-gynhyrchiol sy'n gosod anghenion defnyddwyr y gwasanaeth wrth wraidd y gwaith o gynllunio gwasanaethau a chynllunio gofal a thriniaeth, ac mae hynny'n rhywbeth y dylem fod yn falch ohono.

Ers mis Ebrill 2013, mae dros 100,000 o bobl wedi cael eu hasesu gan y gwasanaethau cymorth iechyd meddwl sylfaenol lleol a sefydlwyd o dan y Mesur, ac mae dros hanner y rheini wedi mynd ymlaen i dderbyn triniaeth yn y gwasanaethau hynny. Mae amseroedd aros am asesiad a thriniaeth mewn gofal sylfaenol wedi parhau i wella.

Rydym hefyd wedi gweld y trydydd sector yn cymryd rhan fwy gweithredol yn y ffordd y caiff gwasanaethau iechyd meddwl eu llunio a'u cyflwyno trwy’r blynyddoedd diwethaf. Mae'n enghraifft dda o egwyddorion iechyd a gofal doeth ar waith. Er enghraifft, mae menter ffrindiau dementia’r Gymdeithas Alzheimer yn cynyddu dealltwriaeth o ddementia ac yn helpu i fynd i'r afael â'r stigma, ac mae Bipolar UK yn cynnig ystod o gymorth ymarferol i bobl yr effeithir arnynt gan anhwylder deubegynol.

Rydym wedi parhau i wario mwy ar wasanaethau iechyd meddwl nag ar unrhyw ran arall o'r GIG yng Nghymru, a chynyddodd yr arian i dros £600 miliwn yn y flwyddyn ddiwethaf. Yn y flwyddyn ddiwethaf yn unig, cyhoeddwyd dros £22 miliwn o arian newydd yn cyd-fynd â meysydd blaenoriaeth ar gyfer cyflawni dros y tair blynedd nesaf. Mae hynny'n cynnwys dros £5.5 miliwn ar gyfer gofal iechyd meddwl pobl hŷn, a fydd yn cefnogi, ymysg pethau eraill, sefydlu gwasanaeth cyswllt seiciatrig i oedolion hŷn amlddisgyblaethol i helpu gyda rhyddhau cleifion yn gyflymach ac yn fwy priodol o'r ysbyty a, gobeithio, gostwng cyfraddau aildderbyn. Hefyd, mae £1.5 miliwn yn cael ei fuddsoddi mewn datblygu gwasanaethau iechyd meddwl amenedigol cymunedol hygyrch ar draws Cymru. Dylai hyn helpu i wella canlyniadau iechyd meddwl i fenywod sydd â salwch amenedigol, eu babanod a'u teuluoedd.

Mewn gwasanaethau iechyd meddwl plant a'r glasoed, i gefnogi’n rhaglen law yn llaw ar gyfer plant a phobl ifanc, mae £7.6 miliwn ychwanegol wedi'i ddyrannu i ariannu gwasanaethau cymunedol newydd ar gyfer anhwylder diffyg canolbwyntio a gorfywiogrwydd ac awtistiaeth, a gwell mynediad at wasanaethau argyfwng a therapïau seicolegol. Felly, rydym wedi gwneud cynnydd gwirioneddol dros y flwyddyn ddiwethaf, gan gynnwys lleihau lleoliadau y tu allan i'r ardal ar gyfer plant Cymru, ac mae gwasanaethau newydd yn dechrau sefydlu eu hunain yn dda ar ôl cyfnod o recriwtio llwyddiannus i mewn i’r gwasanaethau hynny.

Y newidiadau yn CAMHS yw'r rhai mwyaf sylweddol ers blynyddoedd lawer. Drwy sicrhau bod adnoddau priodol ar gael, byddwn yn helpu i sicrhau mynediad amserol at wasanaethau a'r canlyniadau cywir ar gyfer plant a phobl ifanc. Mae pob un o'r ymrwymiadau hyn yn cael eu cynnwys yn y cynllun cyflawni i sicrhau bod ffocws parhaus ar y meysydd allweddol hyn. Mae ein cynllun cyflawni newydd hefyd yn ein hymrwymo i wella ymhellach fynediad at therapïau siarad. Mae camau sylweddol wedi'u cymryd i wella darpariaeth therapïau seicolegol yng Nghymru, gyda buddsoddiad ychwanegol o bron £2 filiwn yn y gwasanaethau i oedolion y llynedd, a mwy nag £1 filiwn y flwyddyn hon. Mae mwy o therapïau seicolegol sy'n seiliedig ar dystiolaeth yn cael eu darparu yn lleol nag erioed o'r blaen.

Mae’r tair blynedd diwethaf wedi dangos i ni, er bod darparu ein strategaeth 'Law yn Llaw at Iechyd Meddwl' wedi bod yn heriol, mae hefyd wedi bod yn gyraeddadwy, ond, wrth gwrs, mae llawer mwy i'w wneud. Felly, mae'r cynllun cyflawni drafft ar gyfer 2016-19 yr ydym yn ei drafod heddiw yn cynnwys nifer o amcanion newydd uchelgeisiol, gan gynnwys adeiladu cydnerthedd a gwell cefnogaeth ar gyfer ein pobl ifanc, yn enwedig y rhai sydd mewn perygl o brofiadau niweidiol plentyndod; mynd i'r afael ymhellach â hunanladdiad a hunan-niweidio a’u hatal; a chynllun gweithredu strategol newydd ar gyfer dementia; gweithredu'r concordat gofal argyfwng i sicrhau bod cefnogaeth briodol yn cael ei darparu i unigolion mewn cysylltiad ag asiantaethau cyfiawnder troseddol; ac ystod o gamau gweithredu i sicrhau bod gwasanaethau'n cael eu darparu mewn modd diogel, amserol ac effeithiol sy'n cefnogi urddas a pharch y defnyddwyr gwasanaeth; ac mae pwyslais parhaus ar sicrhau bod defnyddwyr gwasanaethau a gofalwyr yn gallu dylanwadu ar ffurf polisi iechyd meddwl a gwasanaethau ar draws Cymru.

Rydym yn gwybod bod stigma a gwahaniaethu yn parhau i fod yn her fawr. Dyna pam, yn y blynyddoedd diwethaf, ein bod wedi cefnogi, ynghyd ag Aelodau ar draws y Siambr, ymgyrch Amser i Newid Cymru, gan gynyddu gwybodaeth a dealltwriaeth am broblemau iechyd meddwl a chael pobl i ddechrau siarad am iechyd meddwl. Mae ein cynllun cyflawni newydd yn rhoi hyd yn oed mwy o bwyslais ar fynd i'r afael â stigma a gwahaniaethu.

Mae ymatebwyr i'n hymgynghoriad wedi croesawu'r dull llwybr bywyd yr ydym wedi’i fabwysiadu yn y cynllun. Ond maent wedi nodi bod rhai materion yn berthnasol i bobl o bob oedran, er enghraifft, unigrwydd ac arwahanrwydd. Gwnaeth ymatebwyr hefyd awgrymiadau ynglŷn â sut y gallai'r cynllun gael ei gryfhau, gan gynnwys defnyddio Deddf Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant (Cymru) 2014 fel dull ar gyfer ymrwymiad a darparu traws-sector, a chynnwys swyddogaeth cyflwyno'r trydydd sector ac ystyried anghenion iechyd corfforol pobl â salwch iechyd meddwl.

Rydym yn rhoi ystyriaeth ofalus i bob un o'r ymatebion i'r ymgynghoriad, a bydd fersiwn derfynol y cynllun yn ymgorffori llawer o'r awgrymiadau defnyddiol a gawsom, ac, wrth gwrs, rwy’n edrych ymlaen at ystyried y sylwadau a wneir yn y ddadl hon heddiw. Rydym hefyd yn cymryd rhan mewn ymarfer meincnodi rhyngwladol ar wasanaethau iechyd meddwl, a bydd unrhyw ganfyddiadau perthnasol o'r broses honno yn cael eu hymgorffori yn fersiwn derfynol y cynllun cyflawni, yr ydym yn bwriadu ei gyhoeddi yn nes ymlaen yn yr haf.

Hyderaf y bydd Aelodau o bob plaid yn cydnabod ein llwyddiannau a rennir hyd yma ac yn sylweddoli nad ydym wedi cymryd dewisiadau meddal wrth bennu ein hamcanion ar gyfer y tair blynedd i ddod. Ni fydd pob un o’r uchelgeisiau yr ydym wedi’u pennu yn hawdd eu cyflawni, ond rwy'n hyderus y gellir gwneud cynnydd go iawn yn ystod cam nesaf y ddarpariaeth.