Part of the debate – Senedd Cymru am 6:13 pm ar 5 Gorffennaf 2016.
Rwyf yn croesawu'r ffaith bod y Llywodraeth yn symud y ddadl y prynhawn yma. Byddaf yn fwy na thebyg yn gwneud yr un fath â'r Prif Weinidog o ran cadw fy sylwadau'n fyr, oherwydd bod y Llywydd, yn ei chyflwyniad, yn fy marn i, wedi amlygu'r broses a oedd ar gael i'r Senedd hon, neu 'parliament', neu Gynulliad—galwch ef yr hyn a fynnoch, oherwydd bydd trafodaeth ynglŷn â hynny.
Ond, rai blynyddoedd yn ôl, rhoddais fy enw, yn amlwg, i ailenwi'r sefydliad hwn, gan fy mod yn credu mai'r hyn sy'n bwysig yw bod pobl yn y gymuned yn deall swyddogaeth y ddeddfwrfa mewn gwirionedd o ran yr hyn y mae'r Llywodraeth yn ei wneud. A, phe byddwn yn cael punt am bob tro y mae pobl wedi beirniadu'r Cynulliad am hyn, a'r Cynulliad am y llall, oherwydd, ym meddyliau llawer o bobl, maent yn dal â'r corff corfforaethol hwnnw, lle'r oedd popeth yn cael ei redeg gan y Cynulliad yn y dyddiau cynnar, ac mae pobl yn dal i beidio â gweld y gwahaniaeth rhwng yr hyn mae'r Llywodraeth yn ei wneud a'r hyn y mae'r ddeddfwrfa yn ei wneud ar eu rhan ac yn eu henw.
Rwyf yn credu bod unrhyw ailenwi yn gorfod cael ei dderbyn gan yr etholwyr sydd wedi ein rhoi ni yma i weithredu ar eu rhan. Ac nid oes gennyf unrhyw wrthwynebiad, yn amlwg, i'r gwelliannau a osodir heddiw, ond rwyf yn meddwl bod angen iddynt gael eu hystyried yn llawn, oherwydd nid wyf ddim yn gweld pam na allem gael 'Senedd' a 'parliament', oherwydd, yn amlwg, mae gan bobl ddealltwriaeth gyflawn o'r gair 'parliament', yn y ffordd y mae democratiaeth y DU yn gweithio, a, dros gyfnod o amser, rwyf yn credu y gallai'r gair 'Senedd' gael ei dderbyn yn rhwydd. Ond, ar gyfer llawer o bobl, mae'r ffordd y mae'r sefydliad hwn wedi datblygu—ac, yn enwedig, ei allu deddfwriaethol, ei allu i drethu, wrth symud ymlaen, ar ôl i Bil Cymru gael ei basio, ac, yn y pen draw, swyddogaeth Llywodraeth—