Part of the debate – Senedd Cymru am 6:19 pm ar 5 Gorffennaf 2016.
Rwy’n croesawu’r ffaith ein bod ni’n cael cyfle i drafod hwn. Erioed yn fy mywyd gwleidyddol i, rwyf wedi ymffurfio ac ymgyrchu yn enw senedd i Gymru, ac er ein bod ni wedi ffurfio’r Cynulliad, rwyf wastad yn teimlo mai’r rheswm dros alw’r lle yma’n Gynulliad yn y lle cyntaf oedd ei wneud e’n israddol i’r hyn a ystyriwyd ar y pryd yn senedd go iawn, sef y Senedd yn San Steffan. Mae’n wir fy mod innau hefyd wedi gwasanaethu yn y Senedd yn San Steffan, ac mae’n dal i fod yn wir—digwyddodd e dair gwaith dros y penwythnos diwethaf—fod pobl yn dod lan ataf i ac yn wastad yn gofyn, efallai fel ffordd o dorri’r garw, ond maen nhw’n wastad yn gofyn, ‘A ydych chi’n colli San Steffan?’, ‘Do you miss Parliament?’, ac rwy’n gorfod eu hateb, ‘I am in a Parliament, you know. I’m still in a Parliament’. Ond mae’r syniad yma fod ‘parliament’ uwchben cynulliad yn rhan o’r ffaith ein bod ni’n byw yn ynysoedd Prydain, ac mae’n grêt i feddwl bod ‘Cynulliad’ yn cael ei ddefnyddio mewn gwledydd eraill, ond y ffaith amdani yw ein bod ni’n rhannu treftadaeth ar y cyd gyda gwledydd Prydain sydd yn dreftadaeth seneddol. Ac os ydym am i’r lle yma feithrin yr un statws â’r Senedd yn San Steffan, Senedd yr Alban a Chynulliad Gogledd Iwerddon, rwy’n credu bod rhaid inni alw ein hunain yn ‘Senedd’. Ac yn yr un ffordd mae Llywodraeth Cymru wedi symud ymlaen i fod yn ‘Llywodraeth Cymru’, er taw’r enw swyddogol yw ‘Llywodraeth Cynulliad Cymru’, rwy’n meddwl, o hyd yn ôl y ddeddfwriaeth, mae modd inni ddechrau galw ein hunain yn ‘Senedd’.
Nawr, a ddylai hynny fod yn ddwyieithog neu unieithog? Rwy’n ddigon agored. Yn bersonol, wrth gwrs, byddwn i’n ddigon hapus ein bod ni’n galw’n hunain yn ‘Senedd’, fel y Dáil yn Iwerddon; byddai’n ddigon cyffredin i fi, fel un sy’n siarad Cymraeg, i wneud hynny, ond rwy’n credu y dylem ni ymgynghori, ac mae’r cynnig gan Bethan yn gofyn i ni ystyried. Felly, rwy’n hapus iawn i gefnogi hynny, ond dylem ni ymgynghori—dylem wrando ar beth sydd gan bob un o’r bobl i’w ddweud ynglŷn â’r ffordd maen nhw angen cyfeirio at y sefydliad yma. Ond rwy’n credu ein bod ni’n Senedd—rydym yn hawlio yr hawl i ddeddfu ac rydym yn mynd i drethu yn ystod y blynyddoedd sydd i ddod—a gawn ni alw ein hunain yn enw sy’n cydnabod y statws sydd gan y sefydliad?