Pan ddaeth Llywodraeth glymblaid y DU i rym yn 2010, roedd yr angen i achub yr economi yn un brys. Roedd Prydain wedi dioddef y dirwasgiad gwaethaf ers yr ail ryfel byd ac roedd ganddi’r diffyg strwythurol mwyaf ond un o’r holl economïau datblygedig. Roedd diweithdra wedi cynyddu bron i hanner miliwn. Mae economeg Keynesaidd yn argymell gwario ar fenthyciadau pan fydd economi yn dioddef, ond mae hefyd yn argymell cwtogi ar wariant y Llywodraeth yn ystod cyfnodau o ffyniant. Ond roedd Gordon Brown wedi torri’r cylch, gan esgus bod yna ben draw i ffynnu a methu. Wedi’r cyfan, mae’r rhai sy’n benthyg yn benthyg, ond y rhai sy’n rhoi benthyg sy’n gosod y telerau: dyna’r wers sy’n wynebu gwledydd a gredai y gallent fenthyg i osgoi methu.

Pan agorodd Gordon Brown bencadlys Lehman Brothers yn Llundain yn 2004, dywedodd:

Hoffwn dalu teyrnged i’r cyfraniad rydych chi a’ch cwmni yn ei wneud i ffyniant Prydain.

Wrth gwrs, arweiniodd eu cwymp yn 2008 at y wasgfa gredyd.

Adroddodd y Swyddfa Archwilio Genedlaethol fod Trysorlys Mr Brown wedi cael rhybudd dair blynedd cyn i Northern Rock ddod yn agos at fynd i’r wal yn dweud bod angen iddo sefydlu cynlluniau brys i ymdrin ag argyfwng bancio ond ni wnaethant ddim am y peth.

Cyn y wasgfa gredyd, dywedodd y Gronfa Ariannol Ryngwladol fod system fancio’r DU yn fwy agored i ddyledion eilaidd nag unman arall yn y byd. Ar ôl y wasgfa gredyd, adroddodd yr Awdurdod Gwasanaethau Ariannol fod y Llywodraeth Lafur ar y pryd yn rhoi pwyslais gwleidyddol parhaus ar yr angen i’r Awdurdod Gwasanaethau Ariannol beidio â bod yn rhy llawdrwm, ac rydym i gyd, wrth gwrs, yn dal i dalu’r pris.

Mae fy ngeiriadur yn diffinio caledi fel bod heb ddigon o arian. Felly, etifeddiaeth ydyw yn hytrach na dewis. Mae asesiadau realistig o gyflwr economi’r DU yn ymwneud â gwneud penderfyniadau anodd i leihau’r diffyg a rheoli gwariant. Yn y byd ariannol go iawn, yr ateb yw lleihau gorwariant a chynhyrchu gwarged cyllidebol, gan ddarparu diogelwch yn awr a sicrwydd yn erbyn dirywiad yn y dyfodol.

Pe bai ymdrechion wedi’u gwneud i leihau’r diffyg yn gyflymach, byddai’r toriadau wedi bod yn fwy. Pe bai ymdrechion wedi’u gwneud i leihau’r diffyg yn arafach byddai cyfraddau llog wedi bod yn uwch a’r toriadau wedi bod yn fwy. Diolch i waith caled pobl yng Nghymru a ledled y DU, mae’r diffyg wedi gostwng ddwy ran o dair, ceir bron i 2.9 miliwn yn fwy o swyddi yn y sector preifat, a cheir dros 900,000 yn fwy o fusnesau. Mewn ymateb i hyn a datblygiadau diweddar, rydym wedi cael y coctel Carwyn clasurol o sothach, stŵr, bwlio a beio, pan fo angen i ni, yn lle hynny, weithio gyda’n gilydd i sicrhau’r canlyniadau gorau posibl, manteisio ar gyfleoedd a darparu ffordd newydd a mwy addas o drechu tlodi a diweithdra yng Nghymru, yn ogystal â’r bwlch ffyniant rhyngom ni a gweddill Prydain.

Mae’n rhaid i ni fynd i’r afael â’r rhwystrau i gyfloedd ac yn ganolog i Araith y Frenhines mae newidiadau mawr i helpu i ledaenu cyfleoedd bywyd i bawb. Bydd Bil yr Economi Ddigidol, fel y clywsom, yn rhoi hawl gyfreithiol i bob aelwyd gael cysylltiad band eang cyflym. Bydd y gofynion yn y Bil cynllunio a seilwaith cymdogaethau, sy’n ymwneud â’r comisiwn seilwaith cenedlaethol ar gyfer darparu swyddi a thwf, yn gymwys i Gymru, fel y bydd darpariaethau sy’n ymwneud â mabwysiadu yn y Bil Plant a Gwaith Cymdeithasol. Bydd y Bil diwygio’r carchardai a’r llysoedd yn cyflwyno’r diwygiadau mwyaf a welwyd i’n carchardai ers oes Fictoria, gan sicrhau nad llefydd ar gyfer cosbi’n unig yw’r rhain ond hefyd i adsefydlu troseddwyr, er mwyn rhoi cyfle i bawb fynd yn ôl ar y trywydd iawn. Bydd y Bil cynilion oes yn helpu pobl i gynilo a gwneud cynlluniau ar gyfer y dyfodol, yn enwedig pobl ifanc a phobl ar incwm isel.

Mae’r Bil gwrth-eithafiaeth a diogelu yn rhoi pwerau newydd i asiantaethau gorfodi’r gyfraith i ddiogelu pobl sy’n agored i niwed, gan gynnwys plant, rhag propaganda eithafol ac i hyrwyddo gwerthoedd cyffredin goddefgarwch a pharch. Bydd y Bil arian troseddol yn cynnwys trosedd newydd i gorfforaethau sy’n methu ag atal staff rhag hwyluso osgoi talu treth.

Er bod y Bil Heddlua a Throsedd yn ymwneud yn bennaf â materion nad ydynt wedi’u datganoli yn ymestyn i Gymru, mae Llywodraeth Cymru wedi cyflwyno memorandwm cydsyniad deddfwriaethol mewn perthynas â chymalau o’r Bil y mae’n ystyried eu bod yn berthnasol i faterion datganoledig. Mae hyn yn cynnwys cryfhau diogelwch i bobl sy’n destun ymchwiliad ac mae’n sicrhau diogelwch pellach i blant a phobl ifanc rhag camfanteisio rhywiol. Rwy’n gobeithio felly y bydd y Cynulliad yn cefnogi hynny. Mae’r Bil hefyd yn rhoi pwerau i’r heddlu symud person sy’n ymddangos fel pe bai’n dioddef o anhwylder meddyliol i le diogel ac yn atal defnyddio celloedd yr heddlu fel man diogel ar gyfer unrhyw berson o dan 18 oed. Diolch byth, fodd bynnag, nid yw’n cynnwys datganoli plismona. Fel y dywedodd cyn-Weinidog Llywodraeth Lafur y DU Kim Howells ddydd Llun, mae’r syniad fod Cymru wedi’i hynysu oddi wrth Brydain yn sothach cenedlaetholgar, ac mae Carwyn Jones wedi colli gafael ar sut y mae’r rhan fwyaf o bobl yng Nghymru yn meddwl.