1. Beth yw blaenoriaethau’r Cwnsler Cyffredinol ar gyfer y Pumed Cynulliad? OAQ(5)0001(CG)[W]

A gaf fi ddiolch i chi yn gyntaf am y cwestiwn—y ddau gwestiwn a gyflwynwyd gennych mewn gwirionedd? Rwyf am ddweud fy mod wedi sylwi, ers i mi gael fy mhenodi, fod nifer y cwestiynau wedi haneru mewn gwirionedd. Rwy’n credu ein bod wedi treulio’r pum mlynedd diwethaf yn meddwl am ffyrdd creadigol o ofyn cwestiynau i’r Cwnsler Cyffredinol er mwyn ennyn ateb a gwnaf fy ngorau i dreulio’r pum mlynedd nesaf yn meddwl am ffyrdd creadigol o ateb y cwestiynau hynny.

Ond mewn ymateb uniongyrchol i’r cwestiwn, fel swyddog y gyfraith, fy mlaenoriaethau yw cynorthwyo’r Llywodraeth i gyflawni ei rhaglen lywodraethu, cynnal rheolaeth y gyfraith, gwella mynediad at gyfreithiau Cymru, a sicrhau ein bod yn gallu sicrhau’r fargen orau i bobl Cymru.

Diolch i’r Cwnsler Cyffredinol am ei ateb ac fe’i croesawaf ef i’w swydd newydd, wrth gwrs, gan ddweud fy mod yn edrych ymlaen at bum mlynedd o ofyn cwestiynau iddo fe fel yr oeddwn yn eu gofyn i’w rhagflaenydd.

Ymysg y blaenoriaethau yna, pa mor bwysig y mae’r Llywodraeth a’r Cwnsler Cyffredinol yn ystyried y ffaith bod y confensiwn Ewropeaidd ar hawliau dynol yn rhan o gyfraith Cymru drwy Ddeddfau Cymru? Wrth gwrs, mae yna fwriad, neu sôn am fwriad, gan Lywodraeth San Steffan i ddisodli hwnnw drwy ryw fath o fil hawliau mwy annelwig o lawer. A ydy’n fwriad gan y Llywodraeth i amddiffyn y ffaith bod y confensiwn yn rhan o gyfraith sydd yn sail i’r ffordd yr ydym yn gweithio yma yn y Cynulliad?

Wrth gwrs, mae’r confensiwn a Deddf Hawliau Dynol 1998 yn hawliau sy’n rhaid i ni eu hymgorffori yn ein deddfwriaeth Gymreig ein hunain. Mewn gwirionedd, rhaid i Lywodraeth y DU wneud yr un peth gyda’i deddfwriaeth ei hun. Wrth gwrs, cawsom y sylwadau heddiw gan Ysgrifennydd Gwladol Cymru fod deddf hawliau dynol yn mynd i gael ei chyflwyno. Tybiaf eich bod chi hefyd, ynghyd â llawer o rai eraill, wedi cyfarfod â’r pwyllgor gwreiddiol a sefydlwyd i edrych ar ddeddf hawliau dynol. Daeth i’r casgliad mewn gwirionedd na allent gyflawni eu swyddogaeth heb danseilio rhai o’r hawliau sylfaenol a oedd eisoes yn eu lle.

Credaf fod y confensiwn Ewropeaidd ar hawliau dynol yn un o’r trysorau mawr a roddodd y Deyrnas Unedig i Ewrop. Cafodd ei ddrafftio gan gyfreithwyr Ewropeaidd; cafodd ei ddrafftio a bu rhai cyfreithwyr gwych a sefydledig o Gymru ynghlwm wrth y gwaith—yn aml, pobl a oedd wedi dysgu eu crefft a meithrin eu dealltwriaeth o bwysigrwydd yr egwyddorion hyn yn ystod treialon Nuremberg. Wrth gwrs, yn eu plith roedd yr Arglwydd Elwyn-Jones, a llawer o bobl eraill o Gymru a luniodd hwnnw. Felly, rwy’n meddwl bod y cyfraniad a wnaed gennym iddo—. Rydym wedi gosod y safonau mewn gwirionedd. Rydym wedi sefydlu’r fframwaith deddfwriaethol arno. Cafodd ei hyrwyddo gan Winston Churchill, a chaiff ei gydnabod yn rhyngwladol fel un o’r cyfraniadau mawr i sefydlu safonau, hawliau, ar draws y byd. Yn fy marn i, byddai’n gam difrifol iawn yn wir i wneud unrhyw beth sy’n tanseilio neu’n tynnu’n ôl o’r safonau hynny mewn gwirionedd.