Part of the debate – Senedd Cymru am 4:28 pm ar 12 Gorffennaf 2016.
Diolch am y cwestiynau a’r sylwadau. Unwaith eto, rwy'n falch o weld y modd adeiladol yr ydych wedi cymryd rhan yn y sgwrs, a’ch croeso i’r adolygiad. Dyna’n union beth yw adolygiad IPFR: adolygiad. Dydw i ddim yn gofyn i bobl ymrwymo i’r hyn sy'n dod ohono. Bydd yr adroddiad yn gwneud argymhellion. Yn gyntaf, rwy’n mynd i ymdrin â'ch pwynt chi am gyflenwi ymarferol. Byddwn yn disgwyl i’r adroddiad ddod o hyd i opsiynau ac argymhellion, ac yna rhaid i ni benderfynu beth i'w wneud. Felly, bydd y cyflenwi ymarferol yn fater i'r Llywodraeth wneud dewisiadau yn ei gylch, ond hefyd mae’n rhaid i’r byrddau iechyd wedyn weithredu yn ymarferol. Bydd angen i ni fod yn agored am sut y mae hynny'n digwydd a'r canlyniadau a gaiff hynny. Yn yr un modd, o ran eich pwynt olaf, mae'n ymwneud â’r gydnabyddiaeth, pan fyddwch wedi gorffen, o'r holl ddewisiadau anodd sy'n cael eu gwneud a’r hyn y mae gwahanol gleifion yn ei ddisgwyl o'u triniaeth. Mae pobl wahanol yn gwneud dewisiadau gwahanol, ac mae problemau moesegol ym mhob un o'r dewisiadau y byddai claf yn dymuno eu gwneud, ynghyd â'r penderfyniadau ymarferol ond anodd iawn yn egwyddorol sydd gan y bobl hyn â’r cyfrifoldebau i’w gwneud o ran sut i ddyrannu adnoddau a blaenoriaethau. Ni fydd yr adolygiad hwn yn ateb perffaith a fydd yn gwneud popeth yn hawdd i ni. Ond dylai fod yn ffordd wrthrychol briodol o dawelu ein meddyliau ein hunain am y modd y mae’r system yn cael ei rhedeg—ei bod yn deg, ei bod yn rhesymol, ac y gall pobl ddeall y rheswm dros wneud y penderfyniadau blaenoriaethu hyn.
Os caf i ymdrin â'r pwynt ynglŷn â’r cyllid—na, mae'n flin gennyf, yr adroddiad blynyddol ar IPFR. Gofynasoch am hynny, ac rwyf am fod yn glir bod yr adroddiad hwnnw wedi ei gyhoeddi yn flaenorol gan Iechyd Cyhoeddus Cymru. Bydd adroddiad blynyddol yn awr yn cael ei gyhoeddi gan yr AWMSG. Dylai gael ei gyhoeddi erbyn tymor yr hydref fan bellaf—erbyn mis Medi fan bellaf—felly dylai fod gennych yr holl ddata sydd ar gael. Bydd y rheini ar gael i'r panel adolygu eu gweld hefyd, a fydd yn ddefnyddiol rwy’n gobeithio. Unwaith eto, i fod yn deg, rydych wedi crybwyll y pwynt am eiriolwr cleifion i sicrhau bod llais y claf yn cael ei glywed, ac mae hynny’n syml yn ffordd o gael ystyriaeth weithredol i sicrhau bod llais y claf yno, ac yn real, ac yn cael ystyriaeth briodol, p’un a yw hynny gan grŵp cyfeirio rhanddeiliaid, a sut y caiff y farn honno ei bwydo i mewn—ac, yn wir, sicrhau bod aelodau'r panel yn ystyried hynny’n briodol. Gallwch weld hynny yn amlwg yn y ffordd y mae'r adroddiad yn cael ei wneud. Felly, mae hwnnw’n bwynt teg sydd wedi cael ei ystyried.
O ran eich pwyntiau ehangach am y gronfa triniaethau newydd, gallaf gadarnhau bod yr £80 miliwn yn ychwanegol i'r gyllideb iechyd. Dyna £80 miliwn dros gyfnod y Llywodraeth. Gallaf hefyd gadarnhau, o ran sut y bydd y gronfa triniaethau newydd mewn gwirionedd yn cyflwyno triniaethau newydd, y bydd y rhain yn driniaethau a gymeradwyir, felly triniaethau a gymeradwyir gan NICE ac AWMSG yw’r hyn y bydd y gronfa triniaethau newydd yn eu cyflawni, er mwyn sicrhau eu bod yn cyflawni yn ymarferol ac yn gyflym. Felly, roeddwn yn bryderus o glywed yr hyn a oedd gennych i'w ddweud am y feddyginiaeth hepatitis C a ariannwyd gennym yn ganolog. Os oes gennych enghreifftiau ymarferol o ble nad yw hynny wedi ei gyflwyno i etholwyr, yna byddai gennyf ddiddordeb mawr mewn clywed gennych, a byddwn yn eich annog i ysgrifennu ataf gyda’r enghreifftiau hynny fel y gallaf eu hystyried.
Ond o ran y pwynt ehangach a wnewch am y cyflwr, a'r gwahaniaeth rhwng trin cyflwr ac atal cyflwr yn y dyfodol, wel, mae hyn yn rhan o'r anhawster yn y broses gymeradwyo ar gyfer meddyginiaethau a thriniaethau a gymeradwyir. Dyna pam mae gennym broses werthuso briodol, wrthrychol nad yw'n cynnwys gwleidyddion. Felly mae'n ymwneud â’r dewis anodd rhwng y fantais i’r claf a chost y driniaeth, ac mae llawer o ystyriaethau moesegol ynddo, a llawer o anawsterau ymarferol o ran sut yr ydym yn gwerthfawrogi’r driniaeth hefyd. Dyna pam mae gennym y ddau gorff yr ydym yn dibynnu arnynt i roi'r cyngor awdurdodol hwnnw inni sy’n seiliedig ar dystiolaeth. Mae hyd yn oed hwnnw’n dal i gyflwyno dewisiadau anodd ar gyfer rhai sy'n gwneud penderfyniadau ar lefel bwrdd iechyd, ar lefel clinigwyr ac wrth gwrs i wleidyddion hefyd. Felly, fel y dywedaf, ni fydd yr adolygiadau yr ydym yn ymgymryd â nhw ar gyfer yr IPFR a'r gronfa triniaethau newydd yr ydym yn mynd i’w chyflwyno yn datrys yr holl broblemau anodd hyn, ond rwy’n meddwl y bydd yn helpu i sicrhau bod mynediad gwell a mwy cyfartal at driniaethau yn gyffredinol, a hefyd bod gennym rywfaint o sicrwydd ynghylch sail resymegol briodol i ni wneud y penderfyniadau hynny yn awr ac yn y dyfodol.