Diolch i Ysgrifennydd y Cabinet am ei ddatganiad heddiw, er ei bod yn siom y bydd rhagor o oedi ar y prosiect hwn—ergyd, o bosibl, i obeithion cymuned sydd wedi cael ei siomi cynifer o weithiau ers i’w hardal gael ei dad-ddiwydiannu rai degawdau yn ôl.

Fel y crybwyllodd Ysgrifennydd y Cabinet, mae miliynau o bunnoedd o arian cyhoeddus eisoes wedi cael ei ddarparu ar gyfer datblygu prosiect Cylchffordd Cymru. A yw’n rhesymol casglu, felly, fod hynny wedi digwydd heb i Lywodraeth Cymru fod yn hollol glir ynglŷn ag union natur ei fwriad ar gyfer y prosiect yn ei gyfanrwydd? Dywedodd Ysgrifennydd y Cabinet fod ei Lywodraeth wedi bod yn ymwneud â Chwmni Datblygu Blaenau’r Cymoedd ers 2011; pam ein bod ni yma yn 2016, a’i bod wedi cymryd hyd nawr i’r Llywodraeth osod ei llinellau coch, ei chynnig busnes? A all Ysgrifennydd y Cabinet ddatgelu pa bryd y daeth y gyfran atebolrwydd o 50:50 rhwng y sector preifat a’r sector cyhoeddus yn bolisi Llywodraeth Cymru mewn perthynas â’r prosiect hwn? Ac a all ymhelaethu ynglŷn â pham yr ystyrir rhaniad o’r fath yn addas ar gyfer y prosiect hwn?

Er ein bod yn derbyn yr angen am ofal mawr pan fo’r Llywodraeth yn tanysgrifennu cynlluniau preifat, mae’r Llywodraeth fel arfer yn gwneud hynny, wrth gwrs, pan fo’r marchnadoedd yn methu. Yn yr achos hwn, methiant i fuddsoddi mewn ardaloedd fel Blaenau Gwent dan amodau arferol y farchnad. Mae ymyrraeth y Llywodraeth yn hanfodol, felly, er mwyn sicrhau cyflogaeth mewn ardaloedd o’r fath. Pam na fu cyfathrebu eglur rhwng Llywodraeth Cymru, cymunedau lleol a buddsoddwyr ar y sail honno? Fel rhywun a dreuliodd ran o fy magwraeth yn Nhredegar, rwyf i, yn fy mywyd cymharol fyr hyd yn hyn—hyd yn hyn—wedi gweld gobeithion yn cael eu codi a’u chwalu mewn llefydd fel Blaenau Gwent; addewidion ynglŷn â chyfleoedd newydd yn cael eu gwneud a’u torri. Ac unwaith eto, gwelwn yma flynyddoedd a blynyddoedd o godi a chwalu gobeithion pobl a chymunedau sydd wedi dioddef tlodi annioddefol a lefelau annerbyniol o amddifadedd. A yw’n syndod fod cynifer o bobl, am gymaint o amser, wedi colli pob gobaith y bydd pethau byth yn newid? A wnaiff Ysgrifennydd y Cabinet ddweud yn onest a yw’n credu bod dyfodol i’r prosiect hwn ai peidio? A pha effaith y mae’n credu y bydd y saga druenus hon sydd wedi para blynyddoedd maith yn ei chael ar y rhagolygon economaidd hirdymor i’n cymunedau yn y Cymoedd?