Rwy’n falch o gymryd rhan yn y ddadl a noddwyd ar y cyd heddiw ar rôl y BBC yng Nghymru fel darlledwr, sydd â rôl unigryw yn adlewyrchu bywydau pobl Cymru yn Saesneg ac yn Gymraeg ar y teledu, y radio ac ar-lein. Rwy’n swnio ychydig fel jingl radio yn dweud hynny. Rwy’n cytuno i raddau helaeth â geiriau Bethan Jenkins a Lee Waters heddiw. Rwy’n falch iawn fod gennym bwyllgor wedi ei sefydlu yn arbennig ar gyfer darlledu ac rwyf wrth fy modd o fod wedi gweld hynny’n cael ei gytuno. Er nad wyf ar y pwyllgor, bydd gennyf ddiddordeb mawr yn ei waith.

Hoffwn ganolbwyntio fy nghyfraniad ar y ffordd y mae gan y BBC, fel unig ddarlledwr gwasanaeth cyhoeddus Cymru, rôl nid yn unig yn dod â chynulleidfaoedd ledled y DU at ei gilydd, ond yn adlewyrchu amrywiaeth Cymru iddi ei hun ac i weddill y wlad. Ddoe, cyhoeddodd Cyngor Cynulleidfa Cymru y BBC ei adolygiad blynyddol, a oedd yn crynhoi’r heriau sy’n wynebu’r darlledwr. Ar y naill law, mae’r BBC yn gwneud cyfraniad sylweddol i gynhyrchiant rhwydwaith Cymru drwy raglenni fel ‘Doctor Who’, ‘Casualty’, ‘War and Peace’ a ‘Sherlock’ fel y crybwyllodd Bethan; pob un ohonynt yn rhaglenni sydd wedi ennill gwobrau a chredaf y dylem fod yn hynod falch ohonynt. Ond mae’n glir na ddylai cynyrchiadau rhwydwaith gymryd lle rhaglenni a wneir yn benodol ar gyfer gwylwyr yng Nghymru, yn enwedig yng nghyd-destun datganoli cynyddol, gwasg bapur newydd wan, sector radio masnachol gwan a llai o luosogrwydd barn yn gyffredinol.

O ystyried uchafiaeth y BBC yng Nghymru a’r toriad anghynaliadwy—rwy’n cytuno â Lee Waters—y toriad o 25 y cant yn y cyllid i raglenni Saesneg ar gyfer Cymru dros y degawd diwethaf y cyfeiriodd yr Arglwydd Hall ato o’r blaen fel y soniwyd, mae ganddo botensial i effeithio’n anghymesur, neu mae eisoes yn effeithio’n anghymesur ar Gymru o ystyried y diffyg lluosogrwydd o’i gymharu â rhannau eraill o’r DU fel Llundain, sydd â nifer fawr o ffynonellau cyfryngau a rhaglenni newyddion a rhaglenni heb fod yn newyddion.

Roedd y cyngor cynulleidfa hefyd yn cydnabod bod yn rhaid i’r BBC wneud mwy i adlewyrchu’r Gymru fodern a bywydau ei phobl yng nghyfnod nesaf y siarter. Rhaid iddo wneud mwy i fynd i’r afael â’r diffyg portread o’r Gymru gyfoes ar deledu rhwydwaith ac allbwn radio ac mewn rhaglenni teledu heb fod yn newyddion megis drama, a chomedi yn arbennig hefyd.

Rhaid cydnabod bod newyddiaduraeth y BBC wedi gwella’n sylweddol ers cyhoeddi adroddiad King, gan gydnabod bod gwahanol wledydd y DU a’r ffordd y mae rhaglenni heb fod yn newyddion wedi adlewyrchu pob rhan o’r DU wedi bod yn ddiffygiol weithiau yn fy marn i. Ond wrth wrando ar newyddion Radio 2 yr wythnos diwethaf, pan oeddwn yn y car, gallwn glywed adroddiadau ar lwyddiant pêl-droed Cymru, ac roedd y cyfan yn stori newyddion gadarnhaol iawn, ond câi ei wneud fel pe bai Cymru yn drydydd parti—roedd wedi ei eirio yn y ffordd honno. Roedd y gohebydd newyddion yn ei eirio yn y ffordd honno. Pe bai wedi bod fel arall, byddai wedi cael ei eirio’n wahanol iawn. Yn wir, mae ymrwymiad i olygydd comisiynu sy’n gyfrifol am ddrama deledu ym mhob gwlad, gydag amcanion o ran portreadu, yn gam cadarnhaol yn fy marn i tuag at sicrhau bod yr holl raglenni rhwydwaith yn adlewyrchu amrywiaeth ddiwylliannol holl genhedloedd y DU yn gywir.

Mae’n galonogol fod y BBC wedi gwneud ymrwymiad clir i fabwysiadu’r argymhellion, gan gynnwys llais cryfach i Gymru ar y bwrdd unedol newydd, a thrwydded genedlaethol i Gymru, a fyddai’n ategu’r atebolrwydd dros y gwasanaethau a ddarperir ym mhob gwlad. Mae cynigion diweddar y gorfforaeth i wario cyfran fwy ar wasanaethau penodol i bob gwlad ac i wario mwy ar raglenni Saesneg yng Nghymru, i’w croesawu wrth gwrs, ond rwy’n cytuno’n llwyr â barn Lee Waters a Bethan Jenkins nad yw geiriau’n ddigon. Mae angen gweithredu, ac mae angen ymrwymiad ariannol pendant.