Rwy’n cymeradwyo’r teimladau a nododd Hefin David yn ei araith, a theimlaf yn debyg iawn iddo, oherwydd bûm yn ddigon anlwcus, pan oeddwn yn yr ysgol, yn ôl yn y 1960au, i wynebu dewis annymunol yn 14 oed: parhau i astudio’r Gymraeg neu newid i Almaeneg. Ar y pryd, penderfynais newid i Almaeneg. Y canlyniad yw y gallwn wneud araith weddol dderbyniol yma yn Almaeneg, ond yn anffodus, ni allwn wneud yr un peth yn Gymraeg. Ond erbyn diwedd fy nghyfnod yn y lle hwn gobeithiaf y byddaf yn medru’r iaith yn weddol rugl.

Bydd UKIP yn cefnogi cynnig Plaid Cymru heddiw, a gwelliannau’r Ceidwadwyr hefyd, a byddwn yn gwrthwynebu gwelliant y Llywodraeth, gan fod gwelliant y Llywodraeth yn cael gwared ar y teimlad o frys yn y cynnig, a dyna sydd ei angen arnom yn awr. Fel y dywedodd Llyr Gruffydd yn ei araith, mae’r unfed awr ar ddeg ar yr iaith Gymraeg, ac er bod cyfrifiad 2011 wedi dangos rhai arwyddion calonogol yn y tablau haeniad oedran, y bobl iau sy’n gallu siarad yr iaith, ac arolygon dilynol yn 2013, mae’r rhain yn hunan-ddetholus, ac ni ellir ymddiried yn llwyr yn y ffigurau hynny.

Yn yr Eisteddfod eleni, dywedodd yr archdderwydd na fyddai gennym unrhyw beth heb yr iaith. Nid oeddwn yn cytuno ag ef yn llwyr os cymerwch hynny’n llythrennol, ond gwn beth oedd yn ei olygu, a chytunaf â’i deimladau, gan fod iaith yn un o’r arwyddion o dras cenedl. Mewn gwirionedd, dyna sy’n gwneud y genedl Gymreig yn wahanol, ac mae’n asgwrn cefn hanfodol i ymdeimlad cenedlaethol yng Nghymru. Rydym yn ffodus yn hynny o beth o gymharu ag Iwerddon. Crefydd yw hanfod eu cenedlaetholdeb hwy wedi bod, ond yng Nghymru credaf fod yr iaith yn un o’i brif nodweddion, a chymeradwyaf hynny. Cymeradwyaf yr uchelgais i gael miliwn o siaradwyr Cymraeg erbyn 2050, a chymeradwyaf hefyd y cam i benodi’r Gweinidog i’w swydd. Fel unigolyn cadarn ac ymosodol, ef yw tarw dur y weinyddiaeth, ac os gall unrhyw un gyflawni’r amcan hwn, ef fydd hwnnw, ac rwy’n dymuno pob llwyddiant iddo.

Y broblem fawr sy’n ein hwynebu yng nghyd-destun globaleiddio, wrth gwrs, yw goruchafiaeth y Saesneg yn fyd-eang a bygythiad hynny i’r holl ieithoedd llai neu leiafrifol. Dyna’r anhawster ymarferol y mae’n rhaid i ni ei wynebu yng Nghymru, ond yr hyn sy’n rhaid i ni geisio ei sicrhau yw bod y Gymraeg yn dod yn iaith y buarth, yn iaith hamdden ac iaith y cartref, gan mai felly y mae sicrhau ei chadwraeth a’i chynnydd.

Mae’n ddadl fer iawn. Cytunaf â Hefin David—roedd yn haeddu llawer mwy na 30 munud. Nid wyf yn dymuno mynd â gormod o amser, ond rwyf am gofnodi bod UKIP yn llwyr gefnogi’r teimladau sy’n sail i’r cynnig a drafodir heddiw, a gobeithiaf y byddwn yn cael cyfleoedd eraill i archwilio’r pethau y gofynna’r cynnig amdanynt ar achlysur arall.