4. 4. Datganiad: Sefydlu’r Gronfa Triniaethau Newydd a’r Adolygiad Annibynnol o’r Broses Ceisiadau Cyllido Cleifion Unigol

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:46 pm ar 27 Medi 2016.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Vaughan Gething Vaughan Gething Labour 3:46, 27 Medi 2016

(Cyfieithwyd)

Diolch i chi am y cwestiynau. Rwyf am ddechrau drwy groesawu'r sgwrs adeiladol, gyda Rhun a chyda llefarwyr iechyd y gwrthbleidiau eraill, hyd at y pwynt hwn, ar gylch gorchwyl yr adolygiad. Rwy’n gobeithio bod llefarwyr y gwrthbleidiau eraill wedi ei hystyried yn ddefnyddiol cwrdd â Mr Blakeman fel cadeirydd y grŵp adolygu. Rwy'n credu bod gennym apwyntiad rhagorol, nid dim ond y cadeirydd, ond y grŵp cyfan. Edrychaf ymlaen at gael eu gwaith.

Dim ond pwynt ar Irfon Williams a llais cleifion. Roeddem am wneud yn siŵr bod aelodaeth yn adlewyrchu hynny ar gyfer y grŵp adolygu, ond yn yr un modd—i fod yn wirioneddol glir—nid yw hyn yn ymwneud yn unig â’r ffaith bod Irfon Williams yn rhan o’r grŵp, ac felly mae llais cleifion wedi cael ei ddatrys. Ceir cydnabyddiaeth, yn y ffordd y maent yn cynnal y dystiolaeth, a'r ffordd y maent yn gwrando ar bobl, bod angen iddynt siarad â’r trydydd sector ehangach a chydag ystod o grwpiau ymgyrchu sy'n gallu helpu i roi safbwynt y claf, ond yn yr un modd i edrych yn uniongyrchol ar rai cleifion sydd wedi bod drwy'r broses—y rhai sydd wedi cael ceisiadau llwyddiannus, ond yn yr un modd at y rhai nad ydynt wedi cael hynny hefyd. Mae'n bwysig eu bod yn cael rhywfaint o brofiad uniongyrchol o grŵp ehangach o bobl. Rwy'n falch o weld bod hynny’n mynd i gael ei ystyried yn y ffordd y maent yn cyflawni eu gwaith.

Ar y gronfa driniaethau newydd, fel y gwyddoch, mae'n addewid maniffesto sy'n cael ei roi ar waith. Byddaf yn rhoi'r wybodaeth ddiweddaraf i Aelodau'r Cynulliad am fanylion sut yr ydym yn disgwyl i hynny weithio, a'r maen prawf a ddefnyddir. Pan ddaw at agwedd y Llywodraeth hon, os yw byrddau iechyd yn cymryd yr arian, ond nad ydynt am sicrhau bod mynediad yn cael ei ddarparu, wel, yna ni fyddant yn cael yr arian. Mae'n syml iawn. Bydd yr arian yn cael ei ddarparu ar gyfer sicrhau bod cyffuriau penodol ar gael, ac rydym yn disgwyl iddynt fod ar gael. Yr holl bwynt am hyn yw gwneud yn siŵr bod sail dystiolaeth ar gyfer effeithiolrwydd meddyginiaeth, er mwyn gwneud yn siŵr, unwaith y bydd cymeradwyaeth ar eu cyfer, o fewn cyfnod cyfyngedig o amser, eu bod ar gael yn gyson ledled Cymru. Rydym weithiau yn cydnabod bod anghydraddoldeb o ran y meddyginiaethau sydd ar gael mewn byrddau iechyd gwahanol a'r ffordd y maent yn gallu rheoli eu sefyllfa. Mae hefyd yn bwysig gwneud yn siŵr bod yr arloesi hwnnw a’r sylfaen dystiolaeth honno ar gael ar sail gyfartal ar draws y wlad. Rwy’n meddwl, pan fyddwn yn dod at gyhoeddi sut y bydd y gronfa yn gweithio—y manylion ymarferol, a'i gweithrediad erbyn diwedd y flwyddyn hon—credaf y bydd atebion i amrywiaeth o’r cwestiynau sydd gennych chi.

O ran y pwynt am gyffuriau yn y categori 'efallai', yn Lloegr mae her ynghylch edrych ar y gronfa cyffuriau canser, a ddaeth i ben ar ôl beirniadaeth eithaf cyffredinol, ar y diwedd, am ei gwerth am arian a'r ecwiti yr oedd yn ei ddarparu . Dywedodd y Pwyllgor Cyfrifon Cyhoeddus yn Nhŷ'r Cyffredin nad oedd unrhyw dystiolaeth o well canlyniadau i gleifion. Wel, mae dull gweithredu gwahanol y maent yn ystyried ei gymryd, ond mae her yn dal i fodoli o ymdrin â hynny yn ymarferol, oherwydd gyda'r syniad o gael categori 'efallai', neu gategori 'addo' cyffuriau, mae angen i NICE fod yn gallu ymdrin â hynny a deall beth ydyw. Mae'n rhaid cael rhywfaint o eglurder ynghylch hynny fel bod NICE yn deall yr hyn y mae’n gweithio tuag ato, ac yn yr un modd, wedyn, y cyhoedd. I fod yn deg, mae angen i’r diwydiant, a fydd yn awyddus i ddod at NICE ar gyfer cael arfarniadau o feddyginiaethau newydd, ddeall beth allai’r categori ei olygu hefyd. Gan fod eglurder ynghylch hynny, mae angen i ni wedyn ddeall yr hyn yr ydym eisiau ei wneud yma yng Nghymru hefyd, yn hytrach na dyfeisio categori newydd ein hunain. Nid wyf yn credu bod hynny'n ddefnyddiol iawn. Beth rwyf yn mynd i’w ddweud yw hyn, yn union fel yn achos y gronfa cyffuriau canser, fe wnaethom ni gymryd, yn fy marn i, y farn egwyddorol a chywir ei bod yn anfoesegol i ddweud bod cleifion canser—bod eu bywydau nhw yn fwy gwerthfawr na bywydau cleifion eraill yn y gwasanaeth iechyd gwladol ac yn y wlad hon. Ni fyddwn yn mynd i lawr y llwybr o fod eisiau rhoi mantais i garfan benodol o amodau. Rhaid iddo fod yn fynediad teg a phriodol at feddyginiaeth newydd ac arloesol ac rydym eisiau gallu gwneud yn siŵr bod sail dystiolaeth briodol ar gyfer hynny. Hwnnw fydd y dull gweithredu y bydd y Llywodraeth hon yn parhau i’w gymryd.