Diolch, Lywydd. Mae’n braf cymryd rhan yn y ddadl yma a hefyd croesawu Bethan i’w rôl arloesol fel Cadeirydd y pwyllgor diwylliant sy’n gweithredu mewn modd arloesol fel rydym newydd ei glywed, hynny yw y cyfathrebu yma. Gan fod cyfathrebu mor ganolog i waith y pwyllgor yma, mae ein cyfathrebu hefyd yn arloesi yn y maes, drwy’r ffordd mae Bethan newydd ei hamlygu efo’r ffordd yr ydym wedi bod yn cyfarfod a chyfathrebu efo’r cyhoedd dros yr haf. Wrth gwrs, bydd y math o gyfathrebu yna a chraffu ar sut y mae’n cyfryngau ni’n cyfathrebu negeseuon am y lle yma ac am Gymru yn y cyd-destun Prydeinig hefyd yn rhan annatod o friff newydd y pwyllgor yma.

Roeddwn yn mynd i bwysleisio treftadaeth Cymru. Mae’r ‘issue’ yma wedi codi yn y dyddiau diwethaf. Roedd yna sôn wrth basio yn y pwyllgor yr wythnos diwethaf am Cymru Hanesyddol—Historic Wales, ac mi wnaeth yr Ysgrifennydd Cabinet grybwyll beth oedd ar fin digwydd. Wrth gwrs, rydym wedi cael y datganiad ysgrifenedig yma heddiw, sydd gerbron, ond rwy’n credu bod yna gryn bryder ar lawr gwlad ynglŷn â’r penderfyniad yma, neu’r ffordd ymlaen fan hyn, ac mae nifer o bobl yn pryderu beth mae hyn i gyd yn mynd i olygu i’n hamgueddfa genedlaethol ni, er enghraifft, heb sôn am Cadw ac efallai sefydliadau cenedlaethol eraill. Rwy’n credu bod y pwnc yn haeddu lefel ddyfnach o graffu nac sydd wedi bod yn bosibl hyd yma, ac, fel y gwnes i ddweud yn y Siambr yma prynhawn ddoe, buaswn i eisiau dadl lawn yn amser y Llywodraeth ar y pwnc pwysig yma. Mae yna gryn bryder ar lawr gwlad ac rwy’n credu bod rhaid inni gael y materion hyn allan yn yr agored. Wedyn, buaswn i’n galw am ddadl lawn yn amser y Llywodraeth yn y Siambr yma ar Dreftadaeth Cymru. Wrth gwrs, buaswn i hefyd yn disgwyl y buasem ni, yn dilyn beth mae Suzy wedi’i ddweud, yn y pwyllgor yn gallu craffu ar y syniad yma hefyd, achos mae yna gryn anniddigrwydd, ac rwy’n credu bod yn rhaid inni adlewyrchu’r anniddigrwydd yna yn ein gweithgareddau yn y lle hwn.

Fel arall, gwnaf orffen trwy gytuno â chi y bydd yna rai materion sydd yn torri ar draws gwaith fwy nag un pwyllgor, ac, wrth gwrs, rydym ni’n edrych ar yr iaith Gymraeg yn y pwyllgor yma, ond, gan feddwl bod y Llywodraeth a ninnau i gyd yn mynd i gyfrannu at gyrraedd y targed yma o filiwn o siaradwyr Cymraeg erbyn hanner ffordd trwy’r ganrif yma—wrth gwrs, yn rhannol, mae rhan fwyaf o’r gwaith yna’n mynd i gael ei wneud yn y sector addysg—ac o feddwl am ein gwaith craffu ni fel pwyllgor, bydd yn rhaid i ni edrych ar sut y mae’r cyflawniad yna’n mynd i ddigwydd hefyd. Bydd rhaid inni fod yn cydlynu efo’r pwyllgor addysg yn hyn o beth. Diolch yn fawr iawn i chi am adroddiad bendigedig a hefyd am arweiniad aeddfed ac arloesol.