Diolch i chi am y gyfres o bwyntiau a chwestiynau. Os gallaf fynd yn ôl at, rwy’n meddwl, rywfaint o'r mater agoriadol—rwy'n credu ei fod braidd yn anffodus, weithiau, mai’r argraff a roddir, pan fyddwch yn siarad am y gwelliannau ehangach ym maes gofal iechyd, yw bod hyn i gyd yn anochel a bod rôl y cynlluniau cyflawni a'r grwpiau gweithredu heb gael unrhyw effaith o gwbl. Nid wyf yn credu bod hynny'n asesiad teg na rhesymol. Yn sicr, os nad ydych am gymryd fy ngair i am hynny, gallech fynd a gofyn i'r clinigwyr sy'n ymwneud â’r gwaith hwnnw, pob un o'r arweinwyr clinigol cenedlaethol, a gallech fynd a gofyn i aelodau o'r trydydd sector sy’n ymgysylltu ar y grwpiau gweithredu, er enghraifft, ynglŷn â gwerth y gwaith hwnnw a'r effaith y maent wedi’i chael ar osod blaenoriaethau gyda'r gwasanaeth iechyd. Felly mae'n ymgysylltu gwirioneddol ac nid yw’n ymwneud yn unig â’r gwasanaeth yn penderfynu drosto’i hun beth fydd yn ei wneud. Mae gennych chi’r gynrychiolaeth uniongyrchol o'r trydydd sector. Mae'n un o gryfderau'r dull o weithredu yr ydym yn ei gymryd, mewn gwirionedd, bod gennym y trydydd sector yno fel ffrindiau beirniadol, ond maent yn dal i fod yn gallu helpu i osod yr agenda, ac maent yn cydnabod yr effaith yr ydym wedi ei gwneud. Er enghraifft, yn ystod amser cinio, nid oeddwn yn gallu gweld Dr Lloyd yno—yn anffodus, roedd yn rhaid iddo ddiflannu cyn i mi ei weld—ond yn nigwyddiad Sefydliad Prydeinig yr Ysgyfaint yr oeddech chi ynddo ac Aelodau eraill hefyd, roedd cydnabyddiaeth go iawn o'r gwaith sydd wedi cael ei wneud gyda nhw, er enghraifft, yn y cynlluniau iechyd difrifol y maent yn ymwneud â nhw ac yn gysylltiedig â nhw. Maent yn cydnabod bod y cynllun cyflwyno hwnnw a’i weithredu yn rhan bwysig o wella gwasanaethau. Yn wir, mae’r arian y maent wedi’i gael wedi bod yn bwysig hefyd—i beidio, dyweder, â dylunio strategaeth, ond bod rhywfaint o'r arian hwnnw wedyn i gael ei ddefnyddio i gyflawni blaenoriaethau cydnabyddedig. Enghraifft dda yw’r un yr ydych chi wedi’i chrybwyll—y grŵp gweithredu ar gyfer diabetes. Maen nhw mewn gwirionedd wedi cael addysg strwythuredig ac addysg i gleifion yn un o'u pum blaenoriaeth allweddol eleni. Fel y nodwyd gennych, rydym yn cydnabod nad oes digon o bobl yn manteisio ar y cyfle i gael addysg strwythuredig, yn enwedig ar adeg diagnosis, pan mae cyfle gwirioneddol i geisio cael rhywun i feddwl am ei gyflwr a sut mae modd rheoli’r cyflwr hwnnw ei hunan. Felly, mae cydnabyddiaeth lwyr bod addysg strwythuredig, nid yn unig ar ddiabetes, yn rhan bwysig o wella gwasanaethau a gwella canlyniadau a gwella profiad y claf. Mae rhywbeth yno eto, ac mae'n thema barhaus yr ydych chi, mewn gwirionedd, wedi ei chodi eich hun mewn trafodaethau o fewn y Siambr hon a'r tu allan, ynghylch y rôl y gall y dinesydd ei chwarae ac y dylai ei chwarae wrth helpu i reoli a gwella ei iechyd ei hunan a sut yr ydym yn helpu'r person hwnnw i wneud gwahanol ddewisiadau am ofal iechyd. Boed hynny’n ymwneud ag osgoi diabetes, sydd, unwaith eto, yn rhan arall o'r pum blaenoriaeth y maent wedi’u gosod eleni, ond hefyd o ran diabetes math 1, lle nad oes modd ichi osgoi ei gael—mae naill ai gennych chi neu nid yw gennych chi—mae'n ymwneud â sut rydych yn helpu'r unigolyn hwnnw i reoli ei gyflwr hefyd. Felly, rwy’n cydnabod y pwynt a wneir ac mae Diabetes UK, yn wir, yn cymryd rhan ac yn ymgysylltu â’r grŵp gweithredu ar gyfer diabetes. Mae ganddynt nifer o bethau da a chadarnhaol i'w dweud, yn ogystal â beirniadaeth onest ac adeiladol i’w gwneud hefyd. Rwy’n croesawu'r ddwy ffordd y mae'r trydydd sector yn ymgysylltu â ni.

Byddaf yn ymdrin â'ch pwynt chi am arweinyddiaeth y saith bwrdd iechyd a'r tair ymddiriedolaeth. Gwneuthum y penderfyniad, a drafodwyd gennym yn y Siambr hon o'r blaen, y dylai ymyrraeth wedi'i thargedu ddigwydd mewn tri bwrdd iechyd. Ar yr un pryd, wrth gwrs, symudodd y gwasanaeth ambiwlans yng Nghymru i lawr yn y statws ymyrraeth gan eu bod wedi gwneud gwelliannau gwirioneddol a sylweddol, a gobeithio y bydd yr Aelodau ar draws y Siambr yn cydnabod hynny ar sail fwy cyson o bosib. Rwy'n hyderus y byddwn yn gallu rhoi ystod o gefnogaeth ac atebolrwydd ar waith i weld gwelliant gwirioneddol yn cael ei wneud. Y sicrwydd y dylai'r Aelod ei gymryd yw bod hon yn broses real—pe na fyddai, yna gallem fod wedi osgoi ceisio uwchgyfeirio tri bwrdd iechyd at ddibenion gwleidyddol. Ni ddigwyddodd hynny, ac ni ddigwyddodd oherwydd bod y broses yn un real ac mae'n gadarn, ac mae swyddogaeth y rheoleiddiwr yn rhan go iawn a phwysig o wneud hynny’n real hefyd. Felly, os ydych yn gweld y sefydliadau hynny yn gwella, bydd hynny oherwydd bod gwelliant gwirioneddol wedi digwydd. Rydym bob amser yn chwilio am welliannau mewn arweinyddiaeth a rheolaeth, ac mae’r cynlluniau cyflawni eu hunain wedi helpu i ddarparu rhywfaint o'r arweinyddiaeth glinigol o fewn y gwasanaeth hefyd. Rwy’n credu’n wirioneddol bod pob un o'r arweinwyr clinigol cenedlaethol wedi cael effaith go iawn wrth wella rhannau o'u meysydd gwasanaeth hefyd. Mae'n gweithio ochr yn ochr, er enghraifft, â’r rhaglen gwella 1000 o Fywydau hefyd.

Cyn imi orffen, byddaf yn ymdrin â’r pwynt am ddata. Rydym yn sylweddoli bod meysydd lle mae data yn anniben ac nad ydynt mor lân ag yr ydym yn dymuno iddynt fod. Mae heriau’n bodoli wrth godio ystod o wahanol faterion, er enghraifft, ond mae'r data yn bwysig iawn i ni. Mae'r data a'r broses archwilio clinigol hefyd wedi bod yn ffactor bwysig iawn, er enghraifft, yn y cynllun cyflawni ar gyfer clefyd y galon a'r maes cardiaidd, ac edrych ar yr hyn y mae’r archwiliadau hynny’n ei ddweud wrthym. Mae'n ffynhonnell ddefnyddiol iawn, nid dim ond yr hyn y gallant ei ddweud wrthym am atebolrwydd, ond sut gallant wella gwasanaethau, ac nid dim ond trwy gymharu ein hunain ar sail archwiliad o fewn Cymru. Mewn gwirionedd mae'r rhain yn arolygon sylweddol a gynhelir ledled Cymru a Lloegr, ac yn sicr mae Gogledd Iwerddon a'r Alban yn cymryd rhan yn rheolaidd yn yr un treialon hefyd. Nid ydym ond yn edrych arnom ni ein hunain yn unig o fewn y saith bwrdd iechyd a thair ymddiriedolaeth yng Nghymru; rydym yn edrych ar yr hyn y gall data ei ddweud wrthym a sut y gallai’r daith tuag at welliant edrych.

Felly, mae heriau gwirioneddol i wella arnynt ac mae hynny’n cael ei gydnabod. Rydym wedi gwneud nifer o bethau i wella hynny hefyd; er enghraifft, pan edrychwch ar adolygiadau o farwolaethau, mae hynny wedi bod yn welliant pendant yn ystod y tymor diwethaf. Ond, mae hefyd ddigon o ddata o ansawdd uchel, ac un o'r pethau yr ydym wedi’i weld o'r cynlluniau cyflawni yw, lle y gallwch mewn gwirionedd edrych ar y data o ansawdd uchel ac edrych ar ymchwil sy'n digwydd yn y maes hwnnw, ei fod yn aml yn helpu i wella arfer clinigol ymhellach a’r potensial hwnnw ar gyfer arloesi hefyd. Felly, mae cwestiynau pellach i'w gofyn a phwyntiau i'w gwneud am barhau i wella ansawdd y data sydd gennym—heb fod yn hunanfodlon am y peth. Mae gennym hefyd stori dda i'w hadrodd mewn ystod eang o feysydd ac nid oes arnaf eisiau colli golwg ar hynny un ai yn y datganiad hwn neu yn y gwaith y byddwn yn ei wneud yn y blynyddoedd i ddod.