Part of the debate – Senedd Cymru am 5:50 pm ar 12 Hydref 2016.
Y realiti yw nad yw pob sefydliad yn gofyn am ddeddfwriaeth benodol. Dyma un sy’n croesi nifer o rwystrau. Rwyf wedi dweud eisoes: gwasanaethau cymdeithasol a llesiant, iawn, gadewch i ni gael y byrddau iechyd yn gweithio gydag adrannau gwasanaethau cymdeithasol. Ond beth am ein system addysg? Nid yw’n cwmpasu’r holl wasanaethau cyhoeddus sydd angen eu cynnwys.
Rwyf am ddefnyddio’r ychydig eiliadau sy’n weddill i siarad am sefydliad rhagorol yn fy etholaeth, sy’n cefnogi pobl, nid yn unig yng Ngorllewin Clwyd, ond ledled gogledd Cymru: Createasmile. Roedd yn un o’r sefydliadau hynny a sefydlwyd o dan yr union amgylchiadau a ddisgrifiais yn gynharach. Cafodd ei sefydlu gan Eddie a Sharon Bateman, dau berson lleol ym Mae Cinmel a oedd yn cael trafferth cael mynediad at wasanaethau i’w plant. Yn awr, o ganlyniad i’r elusen honno, mae dwsinau o bobl wedi gallu cael y cymorth roeddent ei angen. Ond ni ddylai fod yn fater o’r corff hwnnw’n gorfod darparu’r cymorth. Mae ein system yng Nghymru, ein system addysg, ein system iechyd ac yn wir, ein hawdurdodau lleol, angen gweithio gyda’i gilydd yn fwy cyson. Mae angen i ni gael y diagnosisau hyn yn llawer iawn cynharach, ac mae angen i ni wneud yn siŵr ein bod yn rhoi’r cychwyn a’r cyfle gorau mewn bywyd i’r bobl ifanc hyn yn arbennig, yn ogystal â phobl hŷn sydd ag awtistiaeth. Nid ydynt yn cael hynny ar hyn o bryd, a dyna pam y mae angen i ni ddeddfu.