11. 7. Datganiad: Y Wybodaeth Ddiweddaraf am y Tasglu Gweinidogol ar y Cymoedd

Part of the debate – Senedd Cymru am 6:11 pm ar 1 Tachwedd 2016.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Bethan Sayed Bethan Sayed Plaid Cymru 6:11, 1 Tachwedd 2016

(Cyfieithwyd)

Rwyf bob amser yn dechrau trwy geisio—. Yn enwedig fel rhywun, os ydym ni eisiau cyhoeddi ein bod yn dod o'r Cymoedd, rwyf eisiau dechrau o’r pwynt lle gallwn wneud gwelliannau, ond rwyf yn ofni—ac rwy’n dymuno bod yn adeiladol —rwyf yn ofni, ar ôl darllen hwn, ei fod yn rhoi sylwebaeth o bell. Rwy'n gweld cryn dipyn o eiriau pert, rwy’n gweld llawer o sôn am gydweithio a chyfathrebu, ond nid wyf yn gweld lle gallwn gyflawni canlyniadau.

Rwyf eisiau gwybod, o'r £50,000 yr ydych wedi’i neilltuo i’r tasglu arbennig hwn, sut y byddwch yn gwella sefyllfa’r cymunedau hynny yn y dyfodol. A ydych chi, er enghraifft, wedi edrych ar wledydd eraill yn Ewrop i weld a oes ganddyn nhw sefyllfaoedd tebyg, a sut y maen nhw wedyn yn arwain at newid gweddnewidiol?  Oherwydd rydym wedi clywed yn ddiweddar gan y Gweinidog Cymunedau—ni wnaethoch chi sôn amdano yn uniongyrchol yn eich datganiad, ond gwnaethoch chi sôn amdano yn anuniongyrchol—ynglŷn â Cymunedau yn Gyntaf, ein bod yn cael ymgynghoriad i roi terfyn ar y rhaglen benodol honno o bosibl. Felly, mae angen i mi ddeall gennych chi, fel Gweinidog, sut y mae hynny'n cydfynd â'r ddadl ehangach am yr hyn yr ydych yn ei ddweud am sut y gallwn drafod yr hyn sydd eisoes ar gael a sut y mae'r cynlluniau sydd eisoes yn gweithio—prosiectau sydd yn ein cymunedau ar hyn o bryd —sut y byddant wedyn yn gallu defnyddio rhai o syniadau’r tasglu os nad yw Cymunedau yn Gyntaf yn bodoli yn y ffordd y gwnaeth ar un adeg ac y bydd yn newid yn y dyfodol.

Rwyf i, yn bersonol, yn dal i bryderu am gyfansoddiad y tasglu. Mae llawer ohonynt yn gysylltiedig â'r Blaid Lafur a byddwn i wedi hoffi gweld dull ehangach o drefnu’r aelodaeth. Felly, edrychaf ymlaen at eich datganiad ysgrifenedig ar hynny. Byddwn i wedi hoffi gweld, o'r cyfarfod cyntaf yn y Rhondda, syniadau newydd o ran sut y gwnaethoch chi ymgysylltu â phobl yn y Rhondda oherwydd bod y tasglu yn digwydd yno mewn gwirionedd. Mae syniadau newydd gan y Gymdeithas Diwygio Etholiadol, gan eraill sy'n gweithio yn y sector, o ran ymgysylltu, ynglŷn â sut y gallan nhw fod wedi cymryd rhan mewn gwirionedd yn y cyfarfod tasglu cyntaf hwnnw, a wnes i yn bersonol ddim gweld hynny. Os oedd rhywbeth, ymddiheuraf i chi am hynny.

Gwelaf fod negeseuon cymysg hefyd yn y datganiad hwn. Rydych yn dweud ar y naill law bod angen inni feddwl yn arloesol, ond wedyn rydych yn dweud ar ddiwedd y datganiad ei fod ymwneud cymaint â dwyn ynghyd gwaith sydd eisoes yn mynd rhagddo. Beth yw hynny a beth yw eich gweledigaeth ar gyfer hyn? Credaf fod Steffan Lewis, fy nghyd-Aelod, wedi sôn am y metro yn flaenorol a sut y gallwn ni helpu pobl yn y Cymoedd i ddod i Gaerdydd, ond hefyd i ddod â swyddi i'r Cymoedd. Hoffwn i ddeall pa ddulliau sydd gennych chi o ddylanwadu ar y cynllun metro er mwyn iddo greu swyddi yno ar gyfer y bobl, yn ogystal â mynd â phobl allan o'u cymunedau i weithio.

Nid ydym yn gwrthwynebu yr hyn yr ydych chi'n ei wneud yn gyfan gwbl, ond rwy’n credu bod angen inni weld canlyniadau pendant a chanlyniadau mesuradwy gennych ar gyfer hyn. Byddwch wedi cael dau gyfarfod erbyn diwedd y flwyddyn, felly rwy’n rhagweld y gallech gael 10 cyfarfod y flwyddyn. Beth fydd y 10 cyfarfod hyn yn gallu ei gyflawni ar gyfer dyfodol hirdymor ein cymunedau yn y Cymoedd? Gan nad oes neb—wel, rwy’n siarad drosof fy hun, ond mae pobl yn yr ystafell hon sydd eisiau gweld yr ardaloedd yr ydym wedi sôn amdanyn nhw yn ffynnu, ond nid ydym eisiau siop siarad arall, mae rhai pobl wedi dod ataf i ddweud hynny—nid fy ngeiriau i; maen nhw wedi dod ataf i ddweud hynny—felly byddwn i’n eich annog chi i glywed hynny ganddyn nhw ac i sicrhau nad yw'n troi allan fel y maen nhw’n ei ragweld.