Part of the debate – Senedd Cymru am 3:42 pm ar 1 Tachwedd 2016.
O ran ehangu Maes Awyr Heathrow, gallai ddod â mwy na £6 biliwn i economi Cymru a helpu i greu mwy nag 8,000 o swyddi, felly mae'n ddarn pwysig o seilwaith a fydd o fudd i’n gwlad. Rwy’n cydnabod bod gan yr Alban Femorandwm Cyd-ddealltwriaeth ar waith gyda Maes Awyr Heathrow. Mae fy swyddogion yn trafod memorandwm cyd-ddealltwriaeth gyda Heathrow, ond bydd yn wahanol i'r un y mae’r Alban wedi gallu cytuno arno. Mae llawer o'r pwyntiau o fewn y Memorandwm Cyd-ddealltwriaeth sydd gan yr Alban yn bethau sydd o fewn pwerau Llywodraeth yr Alban beth bynnag a gellir eu cyflwyno heb fod angen i femorandwm cyd-ddealltwriaeth fodoli o gwbl. Er enghraifft, o ran y strategaeth farchnata sy'n cael ei thrafod yn y memorandwm cyd-ddealltwriaeth, rydym eisoes wedi gwneud hynny fel Llywodraeth Cymru.
O ganlyniad i ni wneud hynny—. Rwy'n siŵr y byddai’r Aelod, sy’n cynrychioli ardal o Gymru sy'n wledig iawn ac sy'n dibynnu ar yr economi ymwelwyr, yn croesawu’r ffaith fod gennym fwy o dwristiaid yn dod i Gymru nag erioed o'r blaen, a bod y gogledd, yr wythnos diwethaf, wedi cael ei enwi’r pedwerydd lle gorau ar y blaned i ymweld ag ef. [Torri ar draws.] Mae’n wir. Mae hynny oherwydd ein bod wedi bod yn buddsoddi ers blynyddoedd lawer yn yr ardaloedd cywir ac yn y cynnyrch cywir i wella twristiaeth. Nid oedd angen Memorandwm Cyd-ddealltwriaeth arnom i ddynodi gogledd Cymru fel y pedwerydd lle gorau ar y blaned.
O ran y cytundebau yr ydym yn chwilio amdanynt, hoffem sicrhau bod memorandwm cyd-ddealltwriaeth cymesur ar gyfer Cymru. Ond, rydym hefyd yn trafod o ddifrif gyda Llywodraeth y DU, gan fod llawer o'r manteision a fydd yn deillio o ehangu Maes Awyr Heathrow i dri llwybr glanio mewn gwirionedd yn deillio o San Steffan. Felly, rydym yn chwilio am sicrwydd y caiff y cyswllt rheilffordd gorllewinol i Heathrow ei gyfllenwi; rydym yn chwilio am sicrwydd y caiff prif reilffordd y gogledd ei huwchraddio’n briodol, ac y bydd cysylltedd priodol â HS2; hoffem weld diddymu tollau Hafren; ac, wrth gwrs, hoffem hefyd weld datganoli toll teithwyr awyr. Nid Maes Awyr Heathrow sy’n gyfrifol am y materion hanfodol hyn, ond Llywodraeth y DU.
Felly, nid yw memorandwm cyd-ddealltwriaeth â’r maes awyr yn unig, yn fy marn i, yn ddigonol. Mae angen cytundeb â Llywodraeth y DU hefyd. O ran gwaith gyda Llywodraeth y DU, wrth gwrs, rydym wedi clywed gan Ysgrifennydd Gwladol Cymru, ac rwy’n croesawu ei eiriau yn fawr iawn, y bydd trydydd llwybr glanio Heathrow yn dod â llawer o fanteision helaeth i Gymru. Rwyf hefyd yn gobeithio y gwnaiff yr Ysgrifennydd Gwladol barhau i weithio gyda mi i gyflawni rhai o'r gwelliannau seilwaith y mae angen i ni eu gweld yn dod i Gymru yn sgil yr angen i wneud Cymru yn wlad fwy cysylltiedig ac unedig. Felly, rwy'n hyderus, o ran y buddiannau y gall Heathrow eu cyflwyno, y bydd gennym ddealltwriaeth, y memorandwm cyd-ddealltwriaeth, gyda Heathrow sydd o leiaf yn gymesur â'r hyn sydd gan yr Alban, ond yn ychwanegol at y cytundebau yr ydym yn eu ceisio drwy Lywodraeth y DU.