2. A wnaiff y Cwnsler Cyffredinol ddatganiad am adroddiad Comisiwn y Gyfraith sy’n argymell cyfundrefnu cyfraith Cymru? OAQ(5)0006(CG)

Rwy’n croesawu adroddiad Comisiwn y Gyfraith, ac rwyf fi a’r Prif Weinidog yn ystyried yr argymhellion a’r goblygiadau yn ofalus. Byddaf yn darparu ymateb interim i’r comisiwn cyn diwedd y flwyddyn, a byddaf yn sicrhau ei fod ar gael i’r Aelodau.

A all y Cwnsler Cyffredinol nodi’r trywydd ar gyfer y broses gyfundrefnu, a dynodi’r manteision a’r risgiau posibl a allai godi o gyfundrefnu?

Wel, rwy’n falch iawn o dderbyn yr adroddiad. Wrth i mi ddechrau yn fy swydd fel Cwnsler Cyffredinol, mae gwella hygyrchedd cyfreithiau Cymru nid yn unig o ddiddordeb mawr i mi, ond mae hefyd yn bwysig iawn i Gymru fel deddfwrfa, ac wrth gwrs, mae’n dilyn ymlaen yn bendant iawn o’r adroddiad rhagorol gan y Pwyllgor Materion Cyfansoddiadol a Deddfwriaethol y credaf ei fod wedi gwneud llawer o’r pwyntiau hyn—gwaith sylweddol, ac adroddiad y cyfeiriwyd ato mewn llawer o adroddiadau dilynol fel un go awdurdodol ar y mater hwn.

Mae’r adroddiad cyfundrefnu yn nodi llawer o’r manteision a allai ddilyn o gyfundrefnu cyfraith Cymru, gan amcangyfrif, er enghraifft, yn ogystal â’r manteision cymdeithasol anfesuradwy, y gallai fod arbedion effeithlonrwydd o tua £24 miliwn y flwyddyn, pe baem yn rhoi trefn ar y gyfraith yn y modd hwn. Byddai’n well gennyf ryw lun o gyflwyno’r ddadl honno gan fy mod yn meddwl bod yna fanteision sylweddol i fusnesau, i fuddsoddwyr, yng Nghymru, o wybod beth yw’r gyfraith mewn gwirionedd, o wybod ble y mae, ac o wybod ei bod yn syml, ac wedi’i hegluro a’i chydgrynhoi.

Wrth gwrs, mae rhoi hyn ar waith yn gymhleth. Bydd yn galw am gysondeb dros gyfnod hir o amser—dros fwy nag un Cynulliad. I bob pwrpas, rydym yn sefydlu llyfr statud cyfreithiol ar gyfer Cymru—dyna fyddai’r nod. Felly, dyna’r argymhellion. Fe fyddwch yn ymwybodol o’r argymhellion manwl tu hwnt a wnaed gan Gomisiwn y Gyfraith. Mae llawer o feddwl yn cael ei roi iddynt o ran sut y gallem eu rhoi ar waith, beth fyddai’r gofynion deddfwriaethol penodol o ran y Rheolau Sefydlog ac yn y blaen, a beth fyddai’r gost benodol a’r goblygiadau o ran adnoddau, sydd, unwaith eto, yn sylweddol.

Ond gallaf ddweud fy mod o’r farn nad yw’r status quo yn opsiwn bellach, fod angen i ni fynd i’r afael â’r materion ynglŷn â hygyrchedd deddfwriaeth, oherwydd, fel Llywodraeth, mae gennym gyfrifoldeb i sicrhau bod y gyfraith yn cael ei mynegi’n dda, ond hefyd ei bod yn hygyrch—yn hygyrch, nid yn unig i gyfreithwyr, barnwyr, a busnesau, ond i ddinasyddion Cymru yn ogystal. Ac rwy’n meddwl ei fod yn rhywbeth y byddwn yn ei ystyried yn hanfodol i’n system wleidyddol a’n system gyfreithiol, ac mae’n fater o gryn bwys i bob sector, fel y crybwyllais gyda’r gymuned fusnes. Felly, byddaf yn gwneud adroddiad interim. O dan y protocol sy’n bodoli gyda Chomisiwn y Gyfraith, ceir adroddiad terfynol, ymateb terfynol, cyn diwedd mis Mehefin 2017.