Part of the debate – Senedd Cymru am 5:10 pm ar 8 Tachwedd 2016.
Diolch i'r Aelod am ei sylwadau cadarnhaol yn gyffredinol a gyflwynodd yn y Siambr heddiw. Cwestiwn cyntaf yr Aelod oedd a oedd pwyslais cryf ar gyfleoedd economaidd yn y datganiad. Mae hynny'n anfwriadol os oedd, oherwydd ein bod yn credu bod themâu trawsbynciol o ran yr hyn y mae'r datganiad yn ei wneud ac y mae cyflwyno’r rhaglen hon yn ei wneud. Yn sicr, mae’n fantais fawr o ran adfywiad economaidd cymunedau; mae caniatáu i rieni fynd i'r gwaith yn beth da. Ond hefyd mae canlyniadau cymdeithasol, addysgol ac o ran ansawdd, ac egwyddorion Deddf llesiant cenedlaethau’r dyfodol yr ydym wedi’u hymwreiddio yn yr egwyddor hon ynghylch sut yr ydym yn symud ymlaen â’r polisi cymhleth hwn.
O ran rhai o'r gwir fanylion ynghylch y gweithlu, rydym wedi dechrau dau ddarn o waith mwy manwl; yn gyntaf oll, cynllun y gweithlu. Mae’r comisiynydd plant a chomisiynydd cenedlaethau'r dyfodol yn ein helpu o ran ceisio edrych ar hyn yn ddeallus trwy gynllunio ar gyfer y dyfodol. Ac mae’r elfen arall yn dilyn hynny, unwaith y byddwn yn deall rhaglen y gweithlu, yn ymwneud â threiddio i ofal plant a'r blynyddoedd cynnar, gan edrych ar yr hyn sy’n gweithio'n well mewn gwirionedd a sut yr ydym yn gallu addasu’r rhaglen i wneud y gorau o'r materion. Felly, nid yw'n canolbwyntio ar elfennau economaidd hyn yn unig, ond hefyd mewn gwirionedd ar y canlyniad gorau ar gyfer y dysgwr, a sut yr ydym yn gwneud y gorau o'r broses gyfan. Felly, bydd y cynlluniau peilot yn ein galluogi i gael rhywfaint o hyblygrwydd wrth inni symud ymlaen hefyd. Felly, mae’n bosibl na fydd y cynlluniau peilot yn y diwedd yr un peth ag yr oeddent ar y dechrau, a dyna’r holl egwyddor o ran pam rydym yn dysgu drwy gyflwyno’r rhaglen hon.
Rwyf wedi siarad â'r sector, cyngor gofal y gweithlu a'r Gweinidog sgiliau. Rydym eisoes yn cynnal trafodaeth am yr hyn sydd ei angen ar gyfer y dyfodol. Mae’r Aelod yn iawn; mae bob amser yn codi mater ansawdd. Mae'n ddyhead i mi, ac rwy’n rhannu ei farn ynghylch sut y gallwn broffesiynoli ansawdd y gweithlu i sicrhau bod hwn yn gyfle i’r gweithlu symud ymlaen o ran eu gyrfa yn y tymor hir hefyd. Mae'n wirioneddol bwysig i'n pobl ifanc, ac mae'n rhywbeth yr ydym yn ei ystyried wrth inni symud ymlaen.
Mae'r mater ynghylch Cyllid a Thollau EM yn un yr wyf yn gyfarwydd ag ef. Dim ond un rhan fach o'r broblem yr ydym yn edrych arni yw hyn—am y datganiad ynghylch yr 16 awr i unigolyn fod yn gymwys ar gyfer y cynnig hwn. Felly, rydym yn gweithio gyda Chyllid a Thollau EM, y darparwyr ac awdurdodau lleol i weld beth yw’r llwybr gorau—ai ateb i Gymru, neu sefyllfa fwy cyffredinol Cyllid a Thollau EM a rhai o'r cofnodion y maent yn eu cadw.
Rwy'n falch iawn y gallai’r darn hwn o waith cymhleth iawn a drud iawn mewn gwirionedd gael manteision enfawr hirdymor ar gyfer cymunedau ledled Cymru, a bod hynny’n rhywbeth yr oedd modd imi ei gyflwyno. Ac mae’r Gymraeg yn rhan o hynny, hefyd. Rwyf wedi cwrdd ag Alun Davies i drafod sut yr ydym yn cyflawni’r mater penodol hwnnw o fewn y sector. Mae datblygu'r ddarpariaeth Gymraeg yn y blynyddoedd cynnar yn waith pwysig, a’r asesiadau o ddigonolrwydd gofal plant—i rai rhieni, mae’r bylchau hynny yn y ddarpariaeth cyfrwng Cymraeg a dwyieithog yn bryder gwirioneddol. Maent yn bryder i ni, hefyd. Nid wyf yn credu ei bod yn ddefnyddiol rhoi rhif ar hyn, gan fy mod yn credu ei fod yn rhywbeth y mae rhieni a theuluoedd eisiau cael mynediad iddo yn y lle cyntaf. Os ydym yn dweud bod 20,000 o unedau pe bai rhieni eisiau darpariaeth Gymraeg, yna efallai mai hynny yw’r nifer y dylem fod yn anelu ato, ond rwy'n awyddus iawn i sicrhau bod yr hyn yr ydym yn ei ddysgu drwy’r cynlluniau peilot hyn yr ydym wedi’u lansio yn ymwneud â hygyrchedd yn y lle cyntaf: a allwn mewn gwirionedd gyflawni'r hyn yr ydym yn dweud ein bod yn gobeithio ei gyflawni yn y tymor hir, neu a oes rhai pethau a fydd yn gosod rhwystrau yn y ffordd? Rwy'n edrych ymlaen at weithio gyda'r Aelod i sicrhau ein bod yn gallu cyflawni hyn ar gyfer ei etholaeth ef, a llawer ar draws Cymru.