Part of the debate – Senedd Cymru am 5:18 pm ar 8 Tachwedd 2016.
Diolch i'r Aelod am ei sylwadau cadarnhaol. Mae'n gywir i godi'r mater mai hon yw'r rhaglen fwyaf hael sy’n cael ei chyflawni yn y DU gan y Llywodraeth hon. Mae'r DU yn wir yn cael anhawster mawr wrth gyflwyno eu rhaglen gyffredinol ar draws Lloegr. Rwy'n credu mai Efrog a gafodd broblemau sylweddol ynghylch y fargen o ran cytuno ar yr hyn y byddai gofal plant â'r sector preifat, ac mewn gwirionedd gwrthododd y sector preifat ddarparu rhai o'r gwasanaethau yn y diwedd. Felly, roedd yn broblem fawr yno—rydym yn dysgu o'r profiad hwnnw. Rwyf yn credu eich bod yn gwybod bod yn rhaid i ni sicrhau ein bod yn deall y cymhlethdodau gyda’r sector sy'n darparu hyn a chyda’r rhieni. Dyna pam y mae’n haws i ni gyflwyno rhaglen lawer arafach i'r system honno.
Mae hynny'n cyd-fynd yn dda â’r trydydd pwynt a gododd yr Aelod ynghylch gallu a'r rhesymau pam yr ydym yn cyflwyno hyn yn raddol yn y chwe awdurdod. Un rheswm yn rhannol yw gallu a deall yr hyn y gallwn ei gyflawni ar lawr gwlad. Mae'r sector yn dweud wrthym, peidiwch â rhuthro hyn oherwydd ni allwn gyflawni hyn ar hyn o bryd—mae’r profiad yn Lloegr wedi bod yn un da ond mae hefyd yn gywir i godi'r mater ynghylch elfennau cyllidol hyn hefyd. Mae’r Gweinidog cyllid yn garedig wedi cyflwyno rhaglen gwerth £10 miliwn ar gyfer y flwyddyn nesaf, ac rwy'n ddiolchgar iawn am hynny, ond mae hefyd yn ffactor sy’n rheoli ein gallu i symud y rhaglen yn ei blaen. Rydym yn credu y bydd hynny’n cyfateb i tua 10 y cant o'r rhaglen, felly mae'n gyfle dysgu arbrofol da i ni o fewn ffiniau cyfleoedd cyllidol ac o ran gallu sy'n cael eu cyflwyno yno.
Cododd yr Aelod y mater ynghylch y rhaniad rhwng y cyfnod sylfaen a gofal plant; nid yw hynny'n newid. Rydym yn cynnal trafodaethau â'r Gweinidog ynghylch rhywfaint o gysondeb ar draws awdurdodau, gan fod rhai awdurdodau yn darparu’r cyfnod sylfaen gan ddefnyddio amserlenni gwahanol, a dulliau gwahanol, ac yn ychwanegu oriau. Ond ceir tystiolaeth hefyd i awgrymu—. Mae wedi ei gyflwyno yn y ddwy ffordd i mi. Mae rhai pobl yn dweud, pam nad oes gennym raglen cyfnod sylfaen 30 awr, yn hytrach na rhaglen 10 neu 20 awr neu raniad 15/15? Mae llawer o ddarnau o dystiolaeth sy'n awgrymu nad yw addysg amser llawn, yn null y cyfnod sylfaen, yn fuddiol i'r plentyn. Mae'r mater ynghylch chwarae amgen hefyd yn bwysig. Ond byddwn yn dysgu trwy’r rhaglen honno a'r hyn y gallaf ei ddweud yw na fydd rhai o'r lleoliadau yn newid ar gyfer y plentyn, felly gall fod yn lleoliad cyfnod sylfaen yn rhannol ac wedyn symud i leoliad gofal plant, ond byddai yn yr un adeilad, efallai, â rhai o'r unedau. Rwy'n gwybod bod Rhondda Cynon Taf yn gyfarwydd â chyflwyno cynllun ar gyfer plant dwy a thair oed, yn llawn amser, dan weinyddiaeth flaenorol, cyn y weinyddiaeth bresennol, ac mae gennyf ddiddordeb mawr mewn gweld sut y mae hynny'n gweithio, beth yw’r cyfleoedd o ran hynny, ac, yn bwysicach, yn Rhondda Cynon Taf, sut y gallant ddarparu hynny drwy gyfnod yr haf hefyd, pan nad yw’r cyfnod sylfaen yno, ac ym mha ffordd y byddant yn gallu rheoli hynny.
Mae’r Aelod yn iawn—ac mae fy nghyd-Aelodau yn y Cabinet a llawer o’r Aelodau yn y Siambr hon yn rhannu hyn—ynghylch beth yw ansawdd a beth yw'r cyfle ar gyfer y person ifanc. Mae manteision economaidd enfawr i gymunedau dim ond yn sgil y gallu i rieni fynd yn ôl i'r ffrwd waith, a chredaf fod hynny hefyd yn ychwanegu at y mater ynghylch trechu tlodi pan fydd gennych chi gyflog yn dod i gartref iach—mae hynny’n ymwreiddio cyfle i'r teulu. Ond yr hyn na fyddwn yn ei wneud yw gosod plant mewn warysau. Gallaf roi'r sicrwydd hwnnw ichi. Rydym yn awyddus iawn i sicrhau bod darpariaeth dda o ran y cyfnod sylfaen a gofal plant o ansawdd da, ac rydym yn disgwyl i hynny gael ei gyflawni.
Gofynnwyd imi hefyd a ddylai ein teuluoedd fod yn darparu gofal plant—neiniau a theidiau neu aelodau'r teulu—o ran sut y gallant gael mynediad at y system, oherwydd dyna’r hyn y maent yn ei wneud. Bydd canllawiau clir iawn ynghylch yr hyn a ddisgwylir. Mae’r arolygiad gan Arolygiaeth Gofal a Gwasanaethau Cymdeithasol Cymru yn rhan o'r broses honno o ran darparu gofal plant da. Mae gennym weithgor mawr sy’n edrych ar hyn. Mae'r rhain yn bobl allanol a rhai o fy nhîm i, yn gweithio ar sut y gallwn gyflawni hyn. Bydd canlyniad y dysgu yn un pwysig o ran sut yr ydym yn llunio'r rhaglen lawn, wrth symud ymlaen.
Mae’r comisiynydd plant a chomisiynydd cenedlaethau'r dyfodol hefyd yn rhan o’r gweithgor ac er eu bod yn—dylwn fod yn ofalus ynghylch sut yr wyf yn dweud hyn—heddlu comisiynwyr, maent yn gyfeillion beirniadol sy'n ein helpu i lunio'r ffordd y mae lleisiau plant yn sicr a lleisiau rhieni yn cael eu cynnwys yn agenda’r polisi hwn. Felly, rydym yn dysgu llawer o'r cyfle a ddarperir gan y cynllun peilot, hefyd.