5. A wnaiff y Prif Weinidog roi’r wybodaeth ddiweddaraf am ei drafodaethau ag awdurdodau lleol ynghylch ailbrisio ardrethi busnes? OAQ(5)0277(FM)

Asiantaeth y Swyddfa Brisio yw'r corff annibynnol, statudol sy'n gyfrifol am gyflawni’r ailbrisiad at ddibenion ardrethu annomestig. Cyhoeddodd y rhestr ardrethi ddrafft ar 30 Medi, a gall trethdalwyr wirio eu prisiadau cyn i'r rhestr newydd ddod i rym ar 1 Ebrill y flwyddyn nesaf.

Diolch yn fawr, Brif Weinidog. Fel y gwyddoch, mae'r ailbrisio ardrethi busnes sydd ar fin digwydd yn parhau i fod yn ffynhonnell o bryder sylweddol i fusnesau, mewn rhai rhannau o Gymru—nid pob rhan, rwy’n derbyn, ond yn sicr yn fy ardal i o Gymru. Cyfarfu siambr fasnach Trefynwy ddoe i drafod y cynnydd i ardrethi y mae llawer o'r aelodau yn ei wynebu, a dim ond y bore yma, derbyniais e-bost gan fusnes yng Nghas-gwent sy'n wynebu dyblu posibl i’w ardrethi y flwyddyn nesaf . Mae hyn yn bygwth hyfywedd llawer o'r busnesau hyn yn y dyfodol. A allwch chi roi'r wybodaeth ddiweddaraf i ni am eich trafodaethau gyda siambrau masnach ledled Cymru ac, yn wir, rhanddeiliaid a busnesau eraill, a dweud wrthym beth yr ydych chi'n mynd i'w wneud i leddfu'r pryderon hyn? Gwn eich bod yn mynd i fod yn gwneud cyhoeddiad maes o law am ryddhad ardrethi busnes. Sut gwnewch chi deilwra hynny i anghenion y busnesau hynny sy’n mynd i gael eu heffeithio waethaf gan yr ailbrisio?

Mae’r pwynt y mae'n ei wneud yn un teg. Mae gennym ni ymgynghoriad ar y gweill ar hyn o bryd. Mae’r ymatebion i'r ymgynghoriad hwnnw wedi dod bron yn gyfan gwbl o Drefynwy a'r Bont-faen, felly, yn amlwg, ceir problem yn y fan yna i fusnesau yn y ddwy dref hynny. Mae'r rhai sydd wedi elwa yn tueddu i gadw’n dawel ynghylch y materion hyn. Felly, o archwilio'r materion a godwyd ganddynt, bydd yn hynny’n ein helpu i roi cynllun pontio ar waith a fydd mor effeithiol â phosibl i’r ddwy dref hynny. Nid wyf yn dweud ei fod yn berthnasol i’r ddwy dref hynny yn unig, ond mae'r effaith wedi bod fwyaf amlwg yno. Wrth gwrs, mater i Asiantaeth y Swyddfa Brisio yw sut y mae’r prisiadau hyn yn cael eu pennu, ond rydym ni eisiau gwneud yn siŵr, trwy wrando ar fusnesau, y gallwn gael y cynllun cywir ar waith ar gyfer y cyfnod pontio.

Rwy'n credu y bydd y Prif Weinidog yn gwybod fy mod i wedi codi gydag ef achosion eraill o’r gogledd, mewn gwirionedd, pan ofynnais iddo am effeithiau’r ailbrisio a'r codiadau y mae busnesau yno wedi eu dioddef. Felly, rwy’n meddwl ei bod ni’n eglur bod nifer o fusnesau ledled Cymru yn wynebu cynnydd eithafol i’w rhwymedigaethau o ganlyniad i'r ailbrisio. Felly, a wnaiff ef edrych eto ar lefel y rhyddhad trosiannol a ddarperir ac a ellir gwneud mwy yn hynny o beth? Rydym ni yn y sefyllfa ryfedd hon o’r ailbrisio yn digwydd ac yna, flwyddyn yn ddiweddarach, bydd y cynllun ardrethi busnes yn cael ei ddiwygio’n fwy sylfaenol. O ganlyniad i hynny, oni fyddai'n synhwyrol edrych a yw’r rhyddhad trosiannol a ddarperir yn ddigonol i gynorthwyo rhai o'r busnesau yr effeithir arnynt?

Byddai, a byddwn yn gwneud hynny yn rhan o'r ymgynghoriad. Mae e'n iawn, bydd busnesau sydd wedi gweld cynnydd sylweddol i ardrethi busnes; bydd eraill wedi gweld y gwrthwyneb llwyr. Mae'n niwtral o ran refeniw yn ei fwriad, beth bynnag, ond, ydy, mae'r cynllun pontio wedi ei gynllunio i gael ei gyflwyno cyn gynted â phosibl ar ôl cynnal yr ymgynghoriad, er mwyn darparu cymorth ar sail drosiannol, ac yna, wrth gwrs, byddwn yn edrych ar sut y mae’r cynllun parhaol yn edrych mewn gwirionedd.