4. A yw'r Prif Weinidog wedi ystyried potensial y cynnig o ran canolbwynt trafnidiaeth Pen-y-bont ar Ogwr fel rhan o gyflwyno Metro De Cymru yn raddol? OAQ(5)0276(FM)

Mae ganddo botensial enfawr ac rydym ni’n gwybod bod integreiddio cludiant cyhoeddus yn un o nodau pwysig metro de Cymru. Bydd cam nesaf datblygiad y metro yn canolbwyntio ar reilffyrdd craidd y Cymoedd. Bydd cynigion fel y canolbwynt yn cael eu hystyried yng nghamau’r dyfodol.

Rwy’n croesawu’n fawr yr ymateb yna a gwn fod cyllid ar gyfer camau olynol y cyflwyniad ychydig yn fwy ansicr erbyn hyn, ar ôl Brexit. Ond mae'n cynnig rhywfaint o botensial cyffrous yma, y ​​canolbwynt ym Mhen-y-bont ar Ogwr, sy'n dal i eistedd ar hyd yr ardal honno, sef y chweched ardal weithgynhyrchu ac ardal gyflogaeth fwyaf yn y DU hefyd. Mae ganddo botensial enfawr. Os ydym ni’n mynd i elwa ar fanteision metro de Cymru gwirioneddol, mae'n rhaid i ni ei wthio i fyny’r Cymoedd a thua'r gorllewin hefyd. Felly, efallai, os gwnaiff dynnu ei het Prif Weinidog i ffwrdd a dod i lawr gyda mi i gyfarfod â’r Cynghorydd Huw David, arweinydd newydd awdurdod Pen-y-bont ar Ogwr a reolir gan Lafur, gallwn eistedd i lawr a’i drafod gyda'n gilydd dros baned o de.

Byddaf yn pasio'r neges honno i'r AC dros Ben-y-bont ar Ogwr. [Chwerthin.] Mae’n iawn; i orsaf reilffordd Pen-y-bont ar Ogwr, fel cynifer o rai eraill, nid yw'n ymarferol i fysiau fynd yno a dyna ran o'r broblem. Yn wreiddiol, roedd cynllun i roi bysiau yn y maes parcio yn y cefn. Gwrthwynebodd yr heddlu a nawr mae’r heddlu wedi symud. Felly, ceir problem yn y fan yna. Felly, mae'n rhaid i ni edrych ar ddewisiadau eraill newydd o ran darparu canolbwynt trafnidiaeth cyhoeddus priodol, tebyg i Gaerffili, er enghraifft, lle y ceir enghraifft dda. Yn y dyfodol, yn hytrach na dweud ein bod ni'n mynd i fyw gyda'r sefyllfa, lle mae'r brif orsaf fysiau a'r brif orsaf reilffordd i fyny—wel, mae un i fyny'r rhiw o’r llall, ac felly yn anhygyrch i bobl â phroblemau symudedd—bydd angen syniadau newydd yn rhan o'r prosiect metro ynghylch sut yr ydym ni’n cyflenwi’r canolbwyntiau hynny yn y dyfodol.

Diolchaf i Huw Irranca-Davies am ei gwestiwn, oherwydd mae’n rhaid i mi gyfaddef, rwyf braidd yn amheus ynghylch y sylw a roddwyd i’m rhanbarth i yn ystod hyn i gyd—hyd yn oed y trydydd cam amhenodol hwnnw yr ydym ni’n siarad amdano, mewn nifer o flynyddoedd i ddod. Mae sôn am bethau fel bws cyflym i Borthcawl, yn hytrach nag unrhyw beth mwy integredig. Nid yw fy etholwyr i, gan gynnwys y rhai o ran orllewinol y rhanbarth, yn gweld y llinellau ar y mapiau rhwng prosiectau fel dinas-ranbarth Bae Abertawe a phrifddinas-ranbarth Caerdydd, na metro de Cymru hyd yn oed. Felly, beth fydd eich Llywodraeth yn ei wneud i sicrhau bod yr holl brosiectau hyn yn plethu’n briodol ar gyfer fy etholwyr, yn hytrach na chreu craciau rhyngddynt, y mae’r cymunedau hynny ar yr ymylon yn debygol o ddisgyn drwyddynt?

Caewyd y rheilffordd i Borthcawl gan Lywodraeth Geidwadol ym 1963.

Beth sydd a wnelo hynny â’m cwestiwn?

Nid wyf yn dweud ei bod hi’n bersonol gyfrifol am hynny, ond dyna'r gwirionedd. Adeiladwyd dros y rheilffordd a oedd yn dod i mewn i'r dref flynyddoedd lawer iawn yn ôl, ac mae'n ffordd ddeuol erbyn hyn ac mae llawer o'r rheilffordd wedi mynd. Felly, byddai'n anymarferol adfer y rheilffordd o gyffordd Heol y Sheet yn y Pîl, trwy dwnnel Notais, sydd wedi hen fynd, i mewn i Borthcawl ei hun. Felly, mae'n rhaid i ni ystyried dewisiadau eraill ar gyfer trefi fel Porthcawl yn y dyfodol, o ystyried y ffaith iddyn nhw gael eu torri i ffwrdd o’r rhwydwaith rheilffyrdd ar ddechrau’r 1960au. Un awgrym yw bws cyflym; ceir posibiliadau eraill y gellir eu rhoi ar gael ar gyfer trefi sydd gryn bellter i ffwrdd o’r rhwydwaith rheilffyrdd trwm yn y dyfodol.

Dai Lloyd. O, ni allaf ei weld. Caroline Jones.

Brif Weinidog, er mwyn i fetro de Cymru gyflawni ei ganlyniad datganedig o leihau’r defnydd o geir preifat yn llwyddiannus, mae’n rhaid iddo gynnig cludiant amlfoddol ar draws y rhanbarth. Felly, a ydych chi mor siomedig â mi na fydd cyfnewidfa Pen-y-bont ar Ogwr yn cael ei chwblhau am 10 i 15 mlynedd arall? A fydd prosiect metro de Cymru yn gallu cyflwyno'r gyfnewidfa yn gynt nag y rhagwelwyd yng nghynllun trafnidiaeth lleol Pen-y-bont ar Ogwr?

Mae hynny'n dibynnu, wrth gwrs, ar arian yr UE yr ydym ni’n mynd i’w golli—£125 miliwn; maddewch yr eironi yn y fan yna—yn cael ei ddarparu gan Lywodraeth y DU yn hytrach. Y gwir yw y bydd hynny yn rhoi twll yn y gyllideb. Nid yw’n angheuol i'r prosiect metro, ond heb yr arian hwnnw, bydd yn llawer anoddach symud y prosiectau ymlaen neu eu cyflymu yn debyg i’r un y mae newydd ei grybwyll.