Mae [R] yn dynodi bod yr Aelod wedi datgan buddiant. Mae [W] yn dynodi bod y cwestiwn wedi'i gyflwyno yn Gymraeg.

Rwyf wedi dewis tri chwestiwn brys o dan Reol Sefydlog 12.66 ac rwy’n galw ar Bethan Jenkins i ofyn y cwestiwn brys cyntaf.

A wnaiff y Gweinidog ddatganiad am lefelau staffio yn safle Tata ym Mhort Talbot? EAQ(5)0075(EI)

Gwnaf. Mae Tata Steel yn cyflogi tua 3,600 o bobl ym Mhort Talbot. Ar hyn o bryd mae Tata yn recriwtio 49 o staff asiantaeth profiadol i gymryd lle 21 o swyddi gwag yn sgil gadael naturiol a 28 o ganlyniad i ddiswyddo gwirfoddol.

Diolch am y manylion yna. Rwy’n codi hyn yn awr oherwydd bod gweithwyr dur pryderus wedi dod ataf yn ddiweddar iawn, a dweud bod y cwmni, fel yr ydych chi wedi’i ddweud, yn y broses o gyflogi staff ym Mhort Talbot—er eu bod wedi dyfynnu 200 i 250 i mi. Felly, byddai'n dda pe gallem gael dadansoddiad o hynny. Rydych yn gwybod eu bod yn amlwg wedi datgan y byddai toriadau o 750 o weithwyr yn gynharach eleni. Mae'r staff yn awyddus i gael gwybod os yw’r recriwtio ychwanegol hyn yn digwydd am resymau diogelwch, gan fod llawer ohonyn nhw’n dal i bryderu am lefelau staffio diogel yn sgil y cyhoeddiadau a wnaethpwyd yn gynharach eleni. Rwyf wedi codi'r pryderon hyn gyda chi a gyda Gweinidogion eraill yn flaenorol a gwn fod llawer o hyn yn ymwneud â ffydd, fel y dywedwyd wrthym, gan yr undeb llafur a chan Tata. Ond, fel y byddwch chi’n deall, ni ddylai unrhyw beth beryglu diogelwch o dan unrhyw amgylchiadau.

Dywedasoch yn eich ateb i mi y bydd staff asiantaeth yn cael eu cyflogi. Roeddwn i’n meddwl tybed a wnewch chi ddweud wrthyf a fydd unrhyw rai o’r rheini a fydd yn cael eu cyflogi yn gyn-weithwyr llawn amser Tata, oherwydd, wrth gwrs, mae llawer ohonyn nhw’n pryderu nad ydyn nhw’n cael eu blaenoriaethu yn y broses hon sydd ar waith ar hyn o bryd gan Tata. A ydych chi’n ymwybodol o hynny? Pa drafodaethau ydych chi’n eu cael â nhw er mwyn i ni allu sicrhau bod unrhyw gyflogaeth yn yr ardal honno yn gyflogaeth gynaliadwy?

Rwyf yn cytuno’n llwyr â'r Aelod na ddylai unrhyw beth beryglu iechyd a diogelwch yn y gweithle, boed hynny yn y sector dur neu unrhyw sector arall o ran hynny. Fy nealltwriaeth i yw bod y 49 o weithwyr yn ychwanegol i'r gyfran o 750 y mae'r Aelod yn cyfeirio ati. Mae pob un wedi ei hyfforddi ac â phasbort diogelwch. Rwyf hefyd ar ddeall bod yr undebau a'r rheolwyr wedi cytuno i'r dull recriwtio hwn. Nid oes unrhyw dystiolaeth i awgrymu bod recriwtio 49 o staff asiantaeth yn ymwneud mewn unrhyw ffordd â phryderon ynghylch iechyd a diogelwch ar y safle, ond, os oes gan unrhyw aelodau o'r gweithlu bryderon ynghylch iechyd a diogelwch, dylid rhoi gwybod amdanyn nhw.

Ysgrifennydd y Cabinet, ymunaf â chi wrth fynegi pryderon bod iechyd a diogelwch yn flaenoriaeth ac mae’n rhaid i ni sicrhau y gwneir popeth i sicrhau diogelwch ein gweithwyr, yn arbennig 15 mlynedd ar ôl y ddamwain erchyll yn ffwrnais chwyth Rhif 5. Ond, a wnewch chi ymuno â mi i longyfarch y gweithlu ei hun? Oherwydd bod cyflogi gweithwyr newydd—a gweithwyr Tata fyddan nhw, nid staff asiantaeth fydd yn cael eu cyflogi, ond gweithwyr fydd yn cael eu cyflogi fel—drwy gytundeb rhwng yr undebau llafur a’r rheolwyr sy’n dangos bod lefel y cynhyrchu sydd wedi'i gyflawni oherwydd y bont yn llwyddo mewn gwirionedd a bod y gwaith mewn gwirionedd yn mynd o nerth i nerth?

Gwnaf, ymunaf â'r Aelod wrth groesawu recriwtio 49 o weithwyr ychwanegol, sy'n cefnogi’r gwaith cynhyrchu. Rwy'n credu y bydd hyn yn anfon neges bod y bont yn sicr wedi gweithio, yn gweithio, a bod y sector dur yng Nghymru mewn sefyllfa gymharol gref o gymharu â lle yr oedd ym mis Ionawr eleni. Byddwn yn parhau i weithio gyda Tata a phob cwmni dur yng Nghymru i sicrhau bod gan y sector ddyfodol llewyrchus.

Tybed a allwch chi egluro hyn, oherwydd nid wyf yn credu eich bod mewn gwirionedd wedi ateb y cwestiwn y gofynnodd Bethan Jenkins i chi mewn modd yr wyf i’n ei ddeall. Ai staff asiantaeth yw'r rhain ai peidio? Oherwydd ymddengys bod David Rees yn awgrymu nad dyna ydyn nhw. Yn eich ateb gwreiddiol i ni, fe wnaethoch awgrymu mai dyna oedden nhw. Efallai mai staff asiantaeth ydyn nhw, ond efallai mai cyn-weithwyr Tata ydyn nhw. A allwch chi egluro hynny? Os nad cyn-weithwyr Tata ydyn nhw, a allwch chi ddweud wrthyf beth y mae’r tasglu wedi ei wneud—yn amlwg, rhan o'i waith yw ymdrin â chyflogaeth—i sicrhau mai dewis cyntaf Tata yw ei gyn-weithwyr bob tro, pan fo hynny'n berthnasol? A allwch chi ddweud wrthyf hefyd, os bydd buddsoddiad o $500 miliwn yn y gwaith dur, fel yr awgrymir ar hyn o bryd, a yw’r cyfnod hwn o gyflogaeth, neu a yw’r gweithwyr hyn, yn rhan o gynllun mwy strategol gan Tata i gyflogi rhagor o staff, neu ai yw hyn ddim ond yn ateb angen dros dro o ryw fath i lenwi rhai o’r swyddi sydd wedi diflannu?

Rwyf i ar ddeall mai strategol yw hyn, ac roedd bai arnaf am beidio â rhoi rhagor o fanylion i Bethan Jenkins o ran y cwestiwn ynglŷn â’r gweithwyr asiantaeth. Staff Tata yw’r rhain—cyn-staff Tata—sydd wedi eu diswyddo. Maen nhw’n cael eu tynnu yn ôl i weithio, ac rwy'n sicr bod hynny yn rhywbeth y dylem ni i gyd ei groesawu.

Ysgrifennydd y Cabinet, yn ystod yr wythnosau diwethaf, bu'r cyfryngau yn adrodd bod Tata yn bwriadu buddsoddi’n sylweddol yn y gwaith ym Mhort Talbot o oddeutu £0.5 biliwn. Pa drafodaethau y mae Llywodraeth Cymru wedi eu cael â Tata ynghylch eu cynlluniau buddsoddi? A wyddoch chi pa un a ydynt yn bwriadu ail-leinio'r ffwrneisi chwyth neu gyflwyno ffwrneisi arc i safle Port Talbot? Diolch.

Rydym yn parhau i drafod â Tata ynglŷn â’r safleoedd dur yng Nghymru, ond ni allaf roi unrhyw fanylion am y prosiectau hyn oherwydd bod y trafodaethau yn parhau ac yn cael eu cynnal ar hyn o bryd. Ond, rwyf yn gobeithio bod mewn sefyllfa yn ystod yr wythnosau nesaf i wneud cyhoeddiad.

Diolch i’r Ysgrifennydd Cabinet.