Symudwn ymlaen yn awr at eitem 4, sef y datganiadau 90 eiliad. Daw’r datganiad 90 eiliad cyntaf gan Joyce Watson.

Diolch. Yn 1991, lansiwyd ymgyrch y Rhuban Gwyn am y tro cyntaf gan grŵp o ddynion yng Nghanada wedi i 14 o fyfyriwr benywaidd gael eu saethu ym Mhrifysgol Montreal, gan ofyn i ddynion arwyddo addewid i beidio byth â chyflawni, goddef na chadw’n dawel am drais yn erbyn menywod. Yn 1996, mabwysiadwyd yr ymgyrch yn Ne Affrica, ac yn 1998 lansiodd Womankind y Diwrnod Rhuban Gwyn cyntaf yn y DU. Yn 1991, cydnabu’r Cenhedloedd Unedig 25 Tachwedd yn swyddogol fel Diwrnod Rhyngwladol Diddymu Trais yn erbyn Menywod, ac mae’r rhuban gwyn bellach yn symbol o obaith am fyd lle y gall menywod a merched fyw heb ofni trais. Mae gwisgo’r rhuban gwyn hwnnw yn ymwneud â herio derbynioldeb y trais hwnnw.

Ers hynny, mae pob rhan o’r DU wedi mabwysiadu ymgyrch y Rhuban Gwyn, ac mae Cymru wedi chwarae rhan bwysig yn lledaenu’r neges honno, gan ymuno â’r mudiad byd-eang sy’n ceisio gwella sefyllfa menywod sy’n dioddef trais, ond hefyd yn y gobaith o leihau’r niferoedd sy’n dioddef.

Diolch yn fawr iawn. Yr ail ddatganiad 90 eiliad, Mark Isherwood.

Diolch. Fel llysgennad Girlguiding Clwyd, mae’n ddyletswydd arnaf i’w cynrychioli a dweud wrth eraill am yr hyn y mae Girlguiding yn ei wneud a’r cyfleoedd y maent yn eu rhoi i ferched a menywod ifanc. Y mis hwn, yn Llyfrgell Bwcle, agorodd arddangosfa ‘Gwthio Ffiniau’, a oedd wedi bod yn Llyfrgell Genedlaethol Cymru cyn hynny, yn olrhain hanes Girlguiding yng Nghymru hyd yma. Hefyd y mis hwn, adroddodd yr astudiaeth genedlaethol ar ddatblygiad plant fod iechyd meddwl pobl a oedd yn aelodau o’r Sgowtiaid neu’r Geidiaid pan oeddent yn blant yn well yn ystod eu bywydau, gan nodi efallai mai’r gwersi ar wytnwch a phenderfynoldeb y mae sefydliadau o’r fath yn eu cynnig sy’n gyfrifol am y fath effaith gadarnhaol a pharhaol.

Mae cynllun strategol Girlguiding Cymru a lansiwyd yn ddiweddar, ‘Being Our Best—Bod Ein Gorau’, yn canolbwyntio ar bedwar maes allweddol: rhagoriaeth, hygyrchedd, galluedd a llais, ac yn cynllunio llwybr Girlguiding Cymru hyd at 2021. Eu gweledigaeth yw darparu rhaglen gyffrous, hwyliog a pherthnasol i ferched a menywod ifanc mewn byd cyfartal lle y gall pob merch wneud gwahaniaeth cadarnhaol, bod yn hapus ac yn ddiogel a chyflawni eu potensial. Bydd eu cynllun strategol newydd yn gymorth iddynt gyflawni eu gweledigaeth a sicrhau bod merched yng Nghymru yn mwynhau’r profiad gorau posibl gyda’r Geidiaid. Felly, gadewch i ni, gyda’n gilydd, gefnogi arweinwyr gwirfoddol Girlguiding Cymru yn eu hymrwymiad i ymestyn a chynnal hawliau’r holl ferched a menywod ifanc yn eu gofal.

Diolch yn fawr iawn. Daw’r datganiad 90 eiliad olaf yr wythnos hon gan Julie Morgan.

Diolch. Idloes Owen. Dadorchuddiwyd plac er cof am Idloes Owen ar dŷ yng ngogledd Llandaf yn ddiweddar. Roedd hyn yn rhan o ddathliadau pen-blwydd yr opera cenedlaethol yn 70 oed eleni. Roedd Idloes Owen yn byw yn Heol yr Orsaf yng ngogledd Llandaf yn y 1940au. Fe oedd sylfaenydd, arweinydd a chynhyrchydd Opera Cenedlaethol Cymru. Fe hefyd oedd tiwtor cyntaf Syr Geraint Evans. Yn fab i löwr, gweithiodd yn y pwll glo ar ôl gadael ysgol yn 12 oed. Wedi salwch, a gyda chymorth y gymuned, llwyddodd i gael digon o arian fel ei fod yn gallu astudio cerdd ym Mhrifysgol Caerdydd. Yn cymryd rhan roedd Ysgol Glan Ceubal, Ysgol Gynradd y Ddraenen Wen ac Ysgol gyfun Glantaf. Mae’r teulu sy’n byw yn y tŷ nawr yn hapus iawn i arddangos y plac er cof am Idloes Owen.

Diolch yn fawr iawn.