A gaf fi ddiolch i Darren Millar am hynny? Rwy’n gobeithio y bydd fy nghyfraniad yn dilyn ymlaen o’r ysbryd y mae newydd ei sefydlu, gan fod hwn yn fater difrifol ac mae’n haeddu dadl ddifrifol. Yn anffodus, fe ddechreuodd ar nodyn ymrannol a dinistriol a bu’n anodd iawn ei hadfer wedyn.

A gaf fi ddweud hefyd, Gadeirydd, fy mod yn anghymeradwyo’n llwyr—ac rwy’n ei gofnodi yma—rwy’n anghymeradwyo’n llwyr pan fo Aelodau’r Cynulliad hwn yn ymosod ar unigolion yn ôl eu henwau, unigolion—pa un a ydynt yn y sector preifat, yn benodiadau cyhoeddus, neu yn y sector cyhoeddus—na all fod yma i ateb drostynt eu hunain i’r ymosodiad personol a wneir arnynt? Nid dyna’r ffordd rydym wedi cynnal ein dadleuon yn y Cynulliad hwn ac rwy’n anghymeradwyo’n llwyr pan fydd pobl yn ymroi i’r math hwnnw o ymddygiad.

Gadewch i mi droi at sylwedd y cynnig. Mae yna broblem ynglŷn â chyflogau uwch swyddogion, wrth gwrs bod. Dyna pam, yng Nghymru, ei bod yn ofynnol i awdurdodau lleol nodi polisi taliadau eu hawdurdod a gosod y gymhareb rhwng y cyflogai ar y cyflog uchaf a chyfartaledd canolrifol enillion yn yr awdurdod lleol hwnnw. Mewn llywodraeth leol, mae’r datganiadau polisi cyflogau yn dangos bod y gymhareb yn amrywio rhwng awdurdodau lleol, rhwng 4:1 a 9:1. Mae’n ddigon posibl y bydd yr Aelodau yma’n meddwl bod y gymhareb yn rhy lydan ac nad yw’n adlewyrchu, er enghraifft, cymhareb Llywodraeth Cymru ei hun, lle y mae’r gymhareb rhwng y cyflog uchaf a’r cyflog canolrifol yn 5.54:1.

Mae’n fwy na phroblem sy’n ymwneud â chyflogau uchel. Fel y dywedodd Dawn Bowden, mae’n broblem sy’n ymwneud â chyflogau isel yn ogystal. Sut y mae mynd i’r afael â phobl nad ydynt yn ennill digon a gwneud yn siŵr fod ein polisïau cyflogau yn eu gwobrwyo hwy’n briodol, hefyd? Mae’r GIG yng Nghymru yn gyflogwr cyflog byw. Mewn llywodraeth leol, mae’r darlun yn llai unffurf. Gwnaed rhywfaint o gynnydd mewn awdurdodau o bob lliw gwleidyddol. Rwy’n meddwl bod mwy i’w wneud ac rwy’n sicr yn credu y dylai pob awdurdod lleol yng Nghymru gael y dyhead hwnnw a dangos sut y maent am roi camau ar waith i gyflawni hynny.

Ar bwynt 2 y cynnig, o ran y ddadl ar dryloywder, mae yna bersbectif a rennir rhwng nifer o bobl yma yn y Siambr a hanes y mae’r rhan fwyaf o’n pleidiau yma wedi chwarae eu rhan ynddo. Cafwyd Deddf Lleoliaeth 2011, a chyfeiriwyd ati y prynhawn yma. Cafwyd adroddiad pwysig y Pwyllgor Cyfrifon Cyhoeddus pan fu’n ystyried y mater yn 2014. Derbyniodd Llywodraeth Cymru argymhellion yr adroddiad hwnnw a datblygodd a chyhoeddodd fframwaith tryloywder cyflog y mae’n rhaid i awdurdodau lleol a chyrff eraill yn y sector cyhoeddus datganoledig yng Nghymru ei ddilyn.

Drwy Ddeddf Llywodraeth Leol (Democratiaeth) (Cymru) 2013, sefydlwyd y panel annibynnol ar gydnabyddiaeth ariannol. Tan hynny roedd yn gorff a oedd wedi’i gyfyngu i ddelio ag aelodau o awdurdodau lleol, ond gwnaeth Deddf 2013 hi’n ofynnol iddo ymgymryd â’r dasg o ystyried newidiadau i gyflogau prif weithredwyr ac i wneud argymhellion i gynghorau ynglŷn â’r newidiadau hynny. Yna, y llynedd, yn Neddf Llywodraeth Leol (Cymru) 2015, cytunasom yma i ehangu’r rôl honno i ymdrin â newidiadau i gyflogau’r holl brif swyddogion mewn llywodraeth leol. Roedd yn agenda, Gadeirydd, y bu’r pleidiau ar draws y Siambr yn gweithio gyda’i gilydd arni. A phan fyddwn yn gweithio gyda’n gilydd ar fater pwysig, rydym yn dangos ein bod yn gallu gwneud rhywfaint o gynnydd, ac mae’r safbwynt ar dryloywder yn wahanol iawn heddiw i’r hyn ydoedd bedair blynedd yn ôl hyd yn oed.