Part of the debate – Senedd Cymru am 3:11 pm ar 6 Rhagfyr 2016.
Diolch, Lynne, am hynna. Hoffwn fyfyrio ar rywbeth, a rhoi gwybod i’r Siambr, oherwydd efallai na fydd y Siambr yn gwybod, beth ddywedodd Andreas Schleicher—ni allaf hyd yn oed ddweud ei enw’n iawn—sy’n gyfrifol am adran addysg yr OECD, y cyfarwyddwr addysg, am ein canlyniadau heddiw. Mae'n dweud:
Mae'n wir bod yna fwlch perfformiad mawr ond mae arwyddion o welliant, os edrychwch chi ar y canlyniadau mathemateg diweddaraf—maen nhw’n mynd i'r cyfeiriad cywir'.
Mae hefyd yn mynd ymlaen i ddweud nid oes unrhyw reswm pam mae Cymru mor bell ar ei hôl hi, ond rwy’n gweld llawer o bethau sydd wedi’u sefydlu erbyn hyn sy’n ei rhoi ar drywydd mwy addawol.
Dywedodd ein bod yn adeiladu cwricwlwm newydd, a’n bod yn symud o fod wedi blino ar ddiwygio i sefyllfa lle mae pobl yn cymryd perchnogaeth o newid, a oedd yn gynhwysyn pwysig ar gyfer llwyddiant mwy hirdymor. Ac mae'n rhaid inni ddal i brofi ein hunain yn erbyn y cyngor hwnnw. Felly, rwy’n hyderus ein bod yn gwneud y penderfyniadau cywir.
O ran arweinyddiaeth, fodd bynnag, yn adroddiad 2014 gan yr OECD, nodwyd bod arweinyddiaeth yn elfen hanfodol, ac os ydym yn bod yn onest—ac mae angen inni fod yn onest heddiw—nid oes llawer wedi newid rhwng 2014 a nawr o ran arweinyddiaeth. Efallai fod hynny oherwydd bod agweddau eraill ar yr agenda ddiwygio yn cael eu datblygu ac yn cael eu hystyried fel bod yn fwy sensitif i amser ac yn bwysicach. Ond cyhoeddais, y mis diwethaf, fy mwriad i sefydlu’r academi newydd ar gyfer arweinyddiaeth. Bydd yn canolbwyntio i ddechrau ar benaethiaid a darpar benaethiaid. Mae angen i ni fod yn llawer mwy rhagweithiol o ran y ffordd yr ydym yn rheoli gyrfaoedd pobl sy'n dymuno bod yn arweinyddion ysgol ac o ran cefnogi eu datblygiad. Mae angen inni sicrhau eu bod yn cael y cyfleoedd drwy gydol eu gyrfaoedd i ddatblygu'r sgiliau hanfodol a fydd yn gwneud arweinyddiaeth ysgolion yn llwyddiant iddynt. Rydym wedi ailwampio ein cymhwyster pennaeth i wneud yn siŵr ei fod yn addas i'w ddiben a sicrhau bod y bobl hynny sy'n cael y cymhwyster yn mynd ymlaen i ddatblygu gyrfa fel pennaeth.
Ni all yr academi arweinyddiaeth ddod i ben yn y fan yna. Ar ôl i ni ymgorffori materion yn ymwneud ag arwain ysgolion ar lefel y pennaeth a'r uwch dîm rheoli, mae angen inni edrych i weld beth y gallwn ei wneud i gefnogi llywodraethwyr—rhan hanfodol o'r gyfundrefn atebolrwydd. Mae gormod o'n llywodraethwyr, os ydych yn darllen adroddiadau Estyn, nad oes ganddynt y sgiliau sydd eu hangen i ddwyn penaethiaid i gyfrif, ac mae angen inni edrych ar arweinyddiaeth ar draws y system addysg, mewn awdurdodau addysg lleol, mewn consortia, yn wir, byddwn yn dweud, ar lefel Llywodraeth Cymru hefyd, fel bod gennym y bobl orau un yn arwain ein system addysg ar bob lefel.