Part of the debate – Senedd Cymru am 3:14 pm ar 6 Rhagfyr 2016.
Rwy'n siŵr y bydd Ysgrifennydd y Cabinet yn cytuno â mi bod canlyniadau PISA heddiw yn siomedig—i'r Llywodraeth, i rieni, ac, yn bwysicaf oll, i blant Cymru. Dangosodd canlyniadau 2006 fod Cymru’n is na'r cyfartaledd mewn mathemateg a darllen; datgelodd 2009 ein bod wedi perfformio'n waeth ym mhob maes o’i gymharu â 2006; dangosodd canlyniadau 2012 ein bod wedi disgyn ymhellach mewn mathemateg a gwyddoniaeth, ac er bod y sgôr darllen wedi cynyddu, roedd yn dal i fod yn is na'r ffigurau ar gyfer 2006. Nawr, mae canlyniadau 2015 gennym, ac er gwaethaf rhywfaint o welliant mewn mathemateg, mae Cymru y tu ôl i Ogledd Iwerddon, yr Alban a Lloegr yn y tri maes. Mae'n arbennig o siomedig bod Cymru wedi disgyn ymhellach fyth mewn darllen a gwyddoniaeth. Ac, unwaith eto, mae'n ddrwg gennyf ychwanegu, mae Cymru y tu ôl i’w hanes ei hun yn 2006. Hefyd, mae Lloegr, yr Alban a Gogledd Iwerddon yn uwch na chyfartaledd yr OECD yn y tri maes, ond mae Cymru'n is na'r cyfartaledd ym mhob un categori. Efallai y daw rhai i'r casgliad bod Llywodraethau Cymru olynol wedi methu ac, yn fwy o bryder, bod y Llywodraeth hon yn parhau i wneud hynny.
Mae gwledydd eraill yn gwella, felly pam na all Cymru? Mae'n fy nharo i, nid yn unig y dylai Llywodraeth Cymru ailfeddwl pethau, neu o leiaf feddwl am y peth ac ystyried y dyfodol ar gyfer plant yng Nghymru, ond wrth wneud hyn, y dylent agor eu meddyliau i syniadau newydd ac agwedd newydd. Mae'r Blaid Lafur gyferbyn mor ddisymud o’u dogma addysgol o’r 1970au fel na allant weld pa mor ddinistriol yw eu polisïau i blant y genedl hon, ac nad oes ganddynt unrhyw syniadau newydd. Mae’n rhaid i'r Llywodraeth wyro oddi ar ei llwybr presennol o gyffredinedd ac ofni cystadleuaeth. Dim ond yr wythnos diwethaf, ymatebodd Ysgrifennydd y Cabinet i fy nghydweithiwr Mark Reckless, gan ddweud ei fod wedi—ac rwy’n dyfynnu—
'dod ar draws o system a oedd yn credu mewn cystadleuaeth. Mae'r system addysg yng Nghymru yn seiliedig ar system o gydweithio a chydweithredu.'
Ond cystadleuaeth yw’r union beth sydd ei angen ar Gymru. Dylai'r system addysg fod yn seiliedig ar ethos—[Torri ar draws.]