Diolch i’r pump Aelod a restrwyd am gyflwyno’r ddadl heddiw. Mae yna ystod o faterion dan ystyriaeth yma, gormod i roi sylw iddynt mewn un cyfraniad, felly fe ganolbwyntiaf ar y materion sy’n ymwneud â gordewdra a gweithgarwch corfforol, gyda theithio llesol yn rhan o hynny.

Nid yw lefelau cyfranogiad mewn teithio llesol wedi dangos gwelliant, yn anffodus, ers pasio’r Ddeddf teithio llesol, ac mae’r elusen annibynnol Strydoedd Byw yn dweud ein bod yn dal i ymdrin â dirywiad yn y niferoedd sy’n cerdded i’r ysgol wrth i fwy a mwy o rieni yrru yn lle cerdded pellteroedd sy’n weddol fyr weithiau. Mae angen i ni wneud mwy i hybu cerdded i’r ysgol. Nodaf fod yna raglen wedi bod; gallwn gynnig rhyw fath o anogaeth ariannol i ysgolion gymryd rhan mewn grwpiau cerdded wedi’u trefnu? Hefyd, mae’r mater a grybwyllodd Vikki yn gyntaf oll yn ei dadl fer a wnaeth ychydig wythnosau yn ôl ynglŷn â gweithgareddau awyr agored. Dyna beth arall y gall ysgolion fynd ati i’w hyrwyddo, a fyddai, rwy’n siwr, yn cael effaith fuddiol, ond a all y Llywodraeth gael unrhyw effaith ar y math hwn o beth yn cael ei hyrwyddo mewn ysgolion, yn enwedig ysgolion cynradd, oherwydd mae angen i ni eu dechrau’n gynnar? A allwn roi mwy o gefnogaeth i awdurdodau lleol ar gyllido canolfannau hamdden, o gofio ein bod yn awr yn wynebu’r posibilrwydd o gontractau allanol, a allai arwain at godi ffioedd mynediad? Rwy’n sylweddoli mai materion i awdurdodau lleol yw’r rhain mewn gwirionedd, ond efallai y gallem wneud rhywbeth fel Llywodraeth—wel, nid wyf fi yn y Llywodraeth—fel Cynulliad, mae’n ddrwg gennyf, i fonitro hyn, o leiaf, ac efallai i roi rhyw fath o gymorth i awdurdodau lleol wrth iddynt roi cymhorthdal i ganolfannau hamdden, o gofio yn y pen draw y gallem fod yn talu cryn dipyn yn fwy ar ffurf costau’r gwasanaeth iechyd yng Nghymru os nad ydym yn gwneud hyn yn awr.

O ran pobl hŷn, ceir mater clybiau bowlio, sef eu hunig weithgaredd hamdden yn eithaf aml. Cawsom achos yn ddiweddar lle roedd clwb bowlio poblogaidd yn nwyrain Caerdydd yn mynd i gael ei gau. Unwaith eto, penderfyniad i awdurdod lleol yw rhoi cymhorthdal i’r clybiau hyn neu beidio ond gallem fabwysiadu rôl fwy gweithredol, yn y Cynulliad, a hyrwyddo’r mathau hyn o weithgareddau i bobl hŷn—yn yr un modd, pethau fel clybiau cerdded Nordig, a gawsom.

O ran teithio llesol, rwy’n meddwl bod gennym broblem yn yr ystyr fod gennym Ddeddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015 hefyd bellach, ond nid yw’n ymddangos bod yna unrhyw beth sy’n cysylltu’r ddwy ddeddfwriaeth. Er enghraifft, nid oes dangosydd teithio llesol yn y Ddeddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol sy’n gallu dwyn byrddau gwasanaethau cyhoeddus neu gynghorau i gyfrif am eu darpariaeth deithio llesol. Mae hyn hefyd yn effeithio ar system metro de Cymru gan fod pryderon wedi cael eu mynegi, yn y bwrdd teithio llesol, am y gofynion ar gyfer teithio llesol ac a ddarperir ar eu cyfer pan gawn y metro. Mae Trafnidiaeth Cymru yn gosod y sgoriau ar gyfer caffael a gallai a dylai hyn gynnwys safonau i gynyddu teithio llesol i ac o orsafoedd. Rwy’n sylweddoli bod angen i ni ddarparu metro de Cymru—dyna’r flaenoriaeth—ond a yw Llywodraeth Cymru yn gwneud unrhyw beth i sicrhau, pan fyddwn yn cael y metro, y bydd yn cynnwys darpariaeth dda ar gyfer teithio llesol mewn gwirionedd? Diolch.