Part of the debate – Senedd Cymru am 6:00 pm ar 13 Rhagfyr 2016.
Fel y dywedwyd eisoes, gan ein bod yn trafod y rheoliadau byddai’n esgeulus peidio ag ystyried rhai o'r anawsterau sydd wedi eu hachosi mewn rhai sectorau ac mewn rhai rhannau o Gymru gan y cynnydd mewn ardrethi sydd wedi digwydd dan y swyddfa brisio. Mewn rhannau o Wynedd ac yn sicr yn y sector twristiaeth a lletygarwch, bu materion penodol yr wyf yn gobeithio y bydd y Llywodraeth yn eu hystyried wrth edrych ar y broses ail-werthuso bosibl o faint o arian a allai fod ar gael ar gyfer rhyddhad trosiannol.
Ond roeddwn i eisiau, hefyd, dynnu sylw'r Llywodraeth, a'r Cynulliad cyfan mewn gwirionedd, at fater penodol yr wyf wedi cael gwybod amdano sy’n eithaf newydd, rwy’n credu, ac na fu sôn amdano yn y trafodaethau hyd yn hyn, sef y posibilrwydd y bydd y prisiadau newydd yn rhwystro rhai cynlluniau ynni adnewyddadwy. Yr hyn sydd wedi digwydd yw bod ailbrisio eiddo â phaneli solar, er enghraifft, at ddibenion ardrethi busnes—sy’n cynnwys ysgolion—wedi arwain at brisiad uwch i’r eiddo hwnnw, oherwydd, os ydych chi’n gweld eiddo â phaneli solar arno, mae gwerth mwy iddo erbyn hyn nag oedd iddo heb y paneli solar. Ond os ydyn nhw wedyn yn talu mwy o ardrethi busnes oherwydd y paneli solar, ni all y naill law na’r llall gydgysylltu a chydweithio ar gyfer dyfodol mwy cynaliadwy.
Nawr, ni allwn roi sylw i hynny yn y rheoliadau hyn. Mae’r rheoliadau hyn ar gyfer rhyddhad trosiannol. Ond dyma'r cyfle cyntaf yr wyf wedi’i gael i’w roi ar gofnod bod hwn yn fater a allai, yn ystod y flwyddyn ariannol nesaf, ddod i’n poeni ni a datgelu bod rhai o'r pethau y mae'r Llywodraeth yn ei wneud i annog ynni adnewyddadwy—bu paneli solar yn fater penodol a ddaeth i’m sylw, oherwydd cânt eu gosod ar adeiladau ac, felly, maen nhw’n weladwy iawn i'r swyddfa brisio. Efallai nad yw pwmp gwres solar mor weladwy i’r swyddog sy'n dod i edrych ar eich eiddo newydd. Mae'r rhain yn bethau y credaf y dylai'r Llywodraeth fod yn ymwybodol ohonyn nhw. Ni allwn reoli'r hyn y mae’r swyddfa brisio yn ei ddweud am werth a chynnydd mewn gwerth adeilad mewn termau ardrethol. Ond gallwn, wrth gwrs, ddylunio system ardrethi busnes sy'n cydnabod nwyddau cyhoeddus megis ynni adnewyddadwy. Wrth symud ymlaen, mewn gwirionedd, dyna'n union yr hyn sydd ei angen arnom: adolygiad o'r system ardrethi busnes sy’n rhoi llawer mwy o ystyriaeth i nwyddau cyhoeddus megis ynni adnewyddadwy, i fanteision cyhoeddus megis busnesau bach a lleol, ac i anfanteision cyhoeddus megis parcio am ddim mewn meysydd parcio archfarchnadoedd.