4. 3. Datganiad: Y Bil Anghenion Dysgu Ychwanegol a’r Tribiwnlys Addysg (Cymru)

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:14 pm ar 13 Rhagfyr 2016.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Michelle Brown Michelle Brown UKIP 3:14, 13 Rhagfyr 2016

(Cyfieithwyd)

Diolch am eich datganiad, Weinidog. Mae llawer i'w argymell am y Bil anghenion dysgu ychwanegol, er bod y Bil yn codi nifer o gwestiynau yn fy meddwl. Mewn egwyddor, mae'r ddarpariaeth ar gyfer cod ymarfer yn gam da. Fodd bynnag, bydd llawer yn dibynnu ar gynnwys y cod a sut y caiff ei gymhwyso. Sut y byddwch yn sicrhau bod y cod ymarfer yn cyflawni ei amcanion? Er bod y Bil yn nodi unigolion y mae'n rhaid ymgynghori â nhw am gynnwys y cod, nid yw hyn yn cynnwys grwpiau sy'n cynrychioli plant a’u rhieni. Beth yw'r rheswm am hyn? Pam nad oes dyletswydd yn cael ei rhoi ar Weinidogion Cymru i ymgynghori â rhieni, plant a phobl ifanc ynglŷn â chod a fydd yn effeithio'n uniongyrchol arnynt? Rwy’n croesawu’r ffaith bod y Bil yn ei gwneud yn ofynnol i’r bobl sy'n gwneud penderfyniadau gynnwys plant, pobl ifanc a'u rhieni yn y broses o wneud penderfyniadau, ond pa bwysau a gaiff ei roi i’w barn yn y broses honno o wneud penderfyniadau? Bydd y gofyniad yn ddiystyr yn y pen draw os nad yw eu barn a'u dymuniadau’n cael digon o flaenoriaeth. Hefyd, bydd angen sefydlu strwythur effeithiol i sicrhau bod eu barn yn cael ei hystyried yn briodol. Sut y bydd y Gweinidog yn sicrhau bod y ddyletswydd hon yn gweithredu er lles pobl sydd ag anghenion dysgu ychwanegol a bod gan y bobl sy'n gwneud y penderfyniadau perthnasol yr adnoddau i gynnwys y dysgwyr a'u rhieni yn effeithiol?

Rwy’n croesawu'r ddarpariaeth yn y Bil i ffafrio lleoli plant ag anghenion dysgu ychwanegol mewn ysgolion prif ffrwd lle bo hynny'n bosibl. Mae ei gwneud yn anoddach i ysgolion prif ffrwd wrthod plentyn ag anghenion dysgu ychwanegol yn gam da. Fodd bynnag, dylid cofio, os yw ysgol brif ffrwd yn gwrthod plentyn ag anghenion dysgu ychwanegol, mae’n ddigon posibl bod hyn oherwydd, yn syml, nad oes ganddynt yr adnoddau i ddarparu ar gyfer y plentyn hwnnw. Sut yr ydych yn mynd i sicrhau bod ysgolion prif ffrwd yn cael y cymorth y bydd ei angen arnynt? Mae'r ddyletswydd a roddir ar ysgolion a gynhelir i dderbyn plant ag anghenion dysgu ychwanegol, os yw'r ysgol honno wedi’i henwi yn y cynllun datblygu unigol, i’w weld yn fesur cadarnhaol. Fodd bynnag, does dim gofyniad bod gan yr ysgol y gallu i gymryd y dysgwr ychwanegol. Felly, gallai'r ddyletswydd fod yn ffordd sicr o wneud llanastr o bethau os nad yw'r adnoddau angenrheidiol yn cael eu rhoi ar waith yn yr ysgol.

Ond does dim llawer o bwynt darparu'r adnoddau os na allwch warantu y cânt eu gwario fel y bwriadwyd. A all y Gweinidog roi sicrwydd inni y caiff digon o adnoddau eu darparu i'r ysgolion hyn ac y caiff unrhyw arian a ddarperir i awdurdodau lleol at y diben hwnnw ei neilltuo? Rwy’n nodi bod y Bil yn darparu ar gyfer system gofrestru ar gyfer darparwyr annibynnol. A all y Gweinidog roi rhywfaint o fanylion am sut y bydd y system gofrestru’n gweithio, ac yn benodol, a gaiff darparwyr annibynnol eu harchwilio’n ofalus cyn cael eu rhoi ar y gofrestr?

Nid yw'n ymddangos bod y Bil yn mynnu bod darparwyr annibynnol nad ydynt yn cael arian gan awdurdodau lleol yn cael eu cofrestru; mae’n ymddangos bod hynny’n gadael rhieni sy’n anfon plant i ysgolion arbenigol yn breifat ar eu pennau eu hunain o ran ansawdd yr addysg sy’n cael ei chynnig neu safonau’r staff. A fydd y gofrestr ar gael i rieni ei harchwilio? Fel y dywedais yn gynharach, mae llawer i'w argymell am y Bil hwn. Fodd bynnag, i weithredu'n effeithiol, bydd angen i awdurdodau lleol, ysgolion ac eraill sy’n gwneud penderfyniadau fod â’r prosesau, y staff a’r arian i allu ei weithredu. Heb hynny, ni fydd y Bil yn fawr o werth. Diolch.