9. A wnaiff y Gweinidog amlinellu blaenoriaethau Llywodraeth Cymru o ran trechu tlodi plant yn ne Cymru? OAQ(5)0081(CC)

Diolch i’r Aelod am ei chwestiwn. Mae ein blaenoriaethau o ran trechu tlodi plant yn cynnwys adeiladu economi gref, cynyddu cyflogadwyedd a chynorthwyo rhieni i gael gwaith, a gwella canlyniadau yn y blynyddoedd cynnar.

Diolch, Ysgrifennydd y Cabinet. Mae lefelau tlodi plant yng Nghymru yn parhau i fod ymysg yr uchaf yn y DU. Yn fy rhanbarth i, Gorllewin De Cymru, mae gennym dros 36,000 o blant yn byw mewn tlodi, sef 28.4 y cant o blant y rhanbarth. Roedd adroddiad blynyddol Comisiwn Symudedd Cymdeithasol a Thlodi Plant y DU ar gyflwr y genedl yn feirniadol o bolisïau Llywodraeth Cymru, gan ddatgan nad ydynt yn ddigon effeithiol. Fe gyhoeddoch chi ddoe nad yw’n debygol y byddwn yn cyrraedd y targed o ddileu tlodi plant erbyn 2020. Yn hytrach na tharged mympwyol, mae’r comisiynydd plant wedi dweud bod angen i ni ddarparu cynllun uchelgeisiol gyda chamau gweithredu penodol a mesuradwy a fydd yn gwella canlyniadau ar gyfer plant a theuluoedd mewn tlodi. Ysgrifennydd y Cabinet, os gwelwch yn dda, a allwch ddweud wrthyf pa newidiadau rydych yn bwriadu eu gwneud i’ch strategaeth tlodi plant ar gyfer fy rhanbarth dros y tair blynedd nesaf, gan fod tlodi yn difetha cyfleoedd y plant hyn, sy’n fwy tebygol o ddioddef iechyd gwael, o wneud yn waeth yn yr ysgol ac o fod â rhagolygon gwael yn y dyfodol o ran cyflogaeth?

Mae’r Aelod yn iawn i nodi’r mater pwysig hwn, a gwnaethom ddatganiad ddoe a chredaf fy mod wedi cael tri chwestiwn heddiw ynglŷn â thlodi plant. Felly, mae’n rhan o agendâu pawb, ac mae hynny’n briodol. Dywedais yn y datganiad ddoe nad yw’r holl ddulliau ac ysgogiadau yn ein dwylo ni i allu cyrraedd y targed uchelgeisiol erbyn 2020, a byddaf yn agored iawn ynglŷn â hynny, ond mae yna bethau y gallwn eu gwneud. Mae gwaith dadansoddi gan y Sefydliad Astudiaethau Cyllid yn dangos y bydd aelwydydd yng Nghymru yn colli 1.6 y cant o’u hincwm net ar gyfartaledd, neu oddeutu £459 y flwyddyn, o ganlyniad i gynlluniau i gyflwyno diwygiadau treth a budd-daliadau erbyn 2020. Felly, mae hon yn agwedd arall lle nad oes gennym ran i’w chwarae ond sy’n cael cryn effaith ar ein cymunedau mewn gwirionedd. Felly, pam rydym yn newid y cyfeiriad teithio wrth fynd i’r afael â swyddi a llesiant? Oherwydd ein bod yn gwybod fod y sefyllfa bresennol yn ei chael yn anodd iawn ymdrin â’r materion sy’n trechu tlodi.

Rwy’n ddiolchgar am gefnogaeth yr Aelod i’r ffordd y byddwn yn mynd i’r afael â materion sy’n ymwneud â phrofiadau niweidiol yn ystod plentyndod, a gobeithiaf y gall ein cefnogi ar y gyllideb pan gaiff ei chyflwyno yn gynnar yn y flwyddyn newydd.