Part of the debate – Senedd Cymru am 3:57 pm ar 11 Ionawr 2017.
Hoffwn ddiolch i’r Ceidwadwyr Cymreig heddiw am gyflwyno’r ddadl hon ar ordewdra, yn enwedig yn union ar ôl y Nadolig, fel y mae Angela wedi dweud. Mae gwneud rhywbeth da ar gyfer mis Ionawr yn addewid y gall pawb ohonom ei gefnogi yn ystod Wythnos Genedlaethol Ymwybyddiaeth Gordewdra. Mae’n fater o gywilydd cenedlaethol fod bron i ddwy ran o dair o oedolion Cymru a thraean o blant Cymru yn rhy drwm neu’n ordew. Ond mae’n rhaid i ni ymdrin â gordewdra mewn modd sensitif gan fod pobl yn ymateb yn wahanol, ac nid ydym am i bobl edrych ar faint sero mewn cylchgrawn a chredu mai dyna’r ffordd sy’n rhaid iddynt fynd. Felly, mae’n rhaid iddo fod yn fater o addysgu pobl mewn ffordd synhwyrol.
Mae’n rhaid i ni wrthsefyll yr awydd i geisio datrys yr argyfwng gordewdra drwy gyflwyno deddfwriaeth. Nid yw treth siwgr yn mynd i atal pobl yn wyrthiol rhag yfed diodydd llawn siwgr, yn yr un modd nad yw ardoll ar sigaréts wedi arwain at y canlyniad dymunol roeddem i gyd ei eisiau ac yn ei ddisgwyl. Nid ydym wedi gweld llawer o ostyngiad yn nifer y bobl sy’n smygu. Mae’n cosbi’r rhai sydd leiaf abl i fforddio talu’r costau. Ar wahân i fod yn dreth anflaengar, ni fydd y dreth siwgr yn gwneud llawer i ddatrys y ffaith ychwaith fod bwyta’n iach yn aml yn ddrutach na bwyta bwyd sothach. Hynny yw, pa mor aml y mae pobl drwy—. Wyddoch chi, mae angen iddynt fynd adref yn gyflym ac maent yn galw heibio i gael McDonalds yn hytrach na mynd adref a choginio. Mae rhandiroedd bellach yn rhan o’r gorffennol, mewn gwirionedd, lle roedd gennym lysiau a ffrwythau gwych, a phopeth wedi’i dyfu gartref, pethau rydym yn awr yn eu galw’n organig, ac sydd i’r rhan fwyaf o bobl ymhell y tu hwnt i’r pris y gallant ei fforddio, neu eu cyllideb. Felly yr hyn y gallwn ei wneud yw sicrhau ein bod wedi ein haddysgu’n well am y bwydydd rydym yn eu bwyta. Mae cynlluniau fel Newid am Oes yn ddechrau gwych, ond yn hytrach na dibynnu ar ymgyrchoedd hysbysebu cenedlaethol dylem fod yn cyflwyno’r negeseuon hyn i bob plentyn ysgol yng Nghymru. Dylai rhan o’r cwricwlwm cenedlaethol newydd ganolbwyntio ar addysgu pobl ifanc sut i fwyta’n iach a sut i fyw bywyd iach. Nid yw’r dull o’r brig i lawr wedi gweithio hyd yn hyn, felly gadewch i ni ddewis dull o’r gwaelod i fyny yn lle hynny. Diolch i chi—diolch yn fawr.