I wneud hynny, wrth gwrs, mae’n bwysig ein bod ni’n sicrhau bod Cymru’n parhau i fod yn lle deniadol iddyn nhw ddod iddo fe. Yn fy marn i, mae cynnig y cyfle i fyfyrwyr i aros yn y Deyrnas Unedig ar ôl astudio yn rhan bwysig o hynny: rhywbeth hefyd yn ei dro fyddai’n helpu i leihau’r bwlch sgiliau mewn sawl sector hefyd yma yng Nghymru. Mae presenoldeb cryf myfyrwyr tramor hefyd, wrth gwrs, yn caniatáu inni ddatblygu partneriaethau rhyngwladol newydd. Yn wir, gan fod y Deyrnas Unedig yn mynd i fod dros y blynyddoedd nesaf yma yn y broses o ddatblygu perthynas newydd gyda gwledydd ar draws y byd, yna mae mwy o angen nag erioed am raddedigion llythrennog yn rhyngwladol, os leiciwch chi—’internationally literate graduates’—unigolion all ddarparu’r arweinyddiaeth sydd ei angen i greu partneriaethau a pherthnasau newydd ar lefel fyd-eang yn y dyfodol. Nid yw lleihau ymwneud prifysgolion Cymru â’r gymuned ryngwladol yn mynd i helpu i gyflawni hynny.

Mae amrywiaeth ryngwladol ein campysau prifysgolion ni yn sylweddol gyfoethogi profiad addysgol myfyrwyr cartref hefyd drwy’r gymysgedd o ddiwylliannau a safbwyntiau gwahanol y mae myfyrwyr o rannau eraill o’r byd yn eu cyfrannu i’r cymunedau hynny. Mae hyn oll yn fanteision pwysig, heb sôn am y manteision economaidd hefyd, wrth gwrs, sy’n cael eu cyfeirio atyn nhw yn ein cynnig ni y prynhawn yma.

Os cyfrwch chi wariant prifysgolion, eu staff a’u myfyrwyr, mae prifysgolion Cymru, wrth gwrs, yn cael effaith uniongyrchol bwysig iawn ar yr economi. Yn 2013, mi gynhyrchon nhw werth £2.4 biliwn o bunnau o GVA Cymru, yn cyfateb i 4.6 y cant o holl GVA Cymru yn y flwyddyn honno. Mi gynhyrchodd prifysgolion Cymru £600 miliwn o enillion allforio yn 2014. Mae prifysgolion yn gyfrifol am bron 47,000 o swyddi yng Nghymru yn uniongyrchol ac yn anuniongyrchol, gan gynrychioli bron 3.5 y cant o gyflogaeth gweithlu Cymru yn 2013. Yn 2014, fe amcangyfrifwyd fod cyfanswm o bron i £0.75 biliwn wedi’i wario ar ymchwil a datblygu yng Nghymru, yn cynrychioli bron i 2.5 y cant o gyfanswm gwariant ymchwil ac arloesi’r Deyrnas Unedig. Nid yw gymaint ag y byddem ni’n dadlau y dylem fod yn ei gael, ac mi wnaeth Plaid Cymru, wrth gwrs, yn ôl ym mis Medi, ddweud y dylid fod mwy yn cael ei fuddsoddi yn y maes yma. Ond, yn sicr, mae hynny yn ei hunan fel y mae yn ffigwr sylweddol iawn, iawn.

I amddiffyn y buddiannau yma, mae angen i ni ddiogelu cynaliadwyedd y sector addysg uwch yng Nghymru ar gyfer y dyfodol. Rydym yn gwybod bod sefyllfa gyllidol y sector yn fregus fel ag y mae hi ar hyn o bryd. Mae adroddiad gan Prifysgolion Cymru wedi amlinellu y pwysau sylweddol sydd ar gyllid y sector addysg uwch ar hyn o bryd. Ers 2011, wrth gwrs, rydym ni wedi gweld y cyllid cyhoeddus uniongyrchol ar gyfer ein prifysgolion ni drwy HEFCW ac yn y blaen yn gostwng o bron £400,000 i rhyw £112,000 dros y pum mlynedd ddiwethaf, a hynny’n bennaf, wrth gwrs, oherwydd y ffordd y mae ffioedd dysgu bellach yn ariannu llawer o’r sector. Tua 10 y cant o gyllid y sector sy’n deillio o’r arian cyhoeddus yma ar hyn o bryd—HEFCW ac yn y blaen—50 y cant yn dod o ffioedd myfyrwyr rhyngwladol a myfyrwyr cartref, gyda’r gweddill yn deillio o grantiau ymchwil, cytundebau masnachol ac elusennau ac yn y blaen. Ac mae prifysgolion yn fwyfwy wedi gorfod benthyg nawr er mwyn gwneud buddsoddiad cyfalaf er mwyn aros yn gystadleuol gyda phrifysgolion eraill. Tan yn ddiweddar, roedd gan brifysgolion Cymru lefelau benthyg yn is na chyfartaledd y Deyrnas Unedig, ond mae’r rhagolygon diwethaf yn awgrymu y bydd y lefelau yma yn codi yn sylweddol iawn ac efallai yn codi’n uwch na’r gyfartaledd honno yn y blynyddoedd nesaf.

Felly, beth sydd angen i ni ei wneud? Mae’r cynnig, wrth gwrs, yn amlinellu sawl cymal sydd yn ceisio awgrymu rhai o’r meysydd y dylid mynd i’r afael â nhw. Yn amlwg, i gychwyn, mae angen diogelu cyllid a rhaglenni presennol yr Undeb Ewropeaidd ar gyfer ymchwil ac addysg uwch, neu o leiaf ddarparu cyllid a rhaglenni yn eu lle. Mae Cymru, wrth gwrs, wedi derbyn, fel rŷm ni’n ei wybod, dros €140 miliwn o raglen fframwaith yr Undeb Ewropeaidd yn ystod rownd 2007-2013. Mi dderbyniodd prosiectau yng Nghymru tua £12 miliwn mewn cyllid o gronfa Horizon 2020 yn 2014 yn unig. Mae prifysgolion Cymru wedi derbyn tua £180 miliwn o gyllid gan y Banc Buddsoddi Ewropeaidd yn y pum mlynedd ddiwethaf ar gyfer datblygu campysau a gwella cyfleusterau dysgu ac ymchwil ac yn y blaen ac yn y blaen. Felly, mae hwn yn faes pwysig. Mae rhai prifysgolion eisoes yn dweud wrthym ni bod partneriaid yn tynnu allan o’r trefniadau sydd yn eu lle yn barod oherwydd consyrn na fyddan nhw’n gymwys fel partneriaid rhyngwladol, wrth gwrs, am ariannu, os nad yw’r holl bartneriaid o fewn yr Undeb Ewropeaidd.

Nawr, mae cydweithio rhyngwladol yn hollbwysig i brosiectau ymchwil. Maen nhw’n cyfoethogi profiadau myfyrwyr a’n staff academaidd ni. Fe welwch chi gyfeiriad at Erasmus yn y cynnig yma—dros 200,000 o fyfyrwyr ac aelodau staff Prydeinig wedi cymryd rhan yng nghynllun Erasmus, nid dim ond o’r sector addysg uwch ond o’r sector addysg bellach hefyd, wrth gwrs, sydd wedi cael budd sylweddol iawn o’r rhaglen yma. Roedd arolwg barn gan y British Council ddechrau’r mis yn dweud bod 69 y cant o Brydeinwyr yn meddwl y dylem ni barhau i gymryd rhan mewn cynlluniau cyfnewid megis Erasmus. Mae mantais, wrth gwrs, a dylanwad rhyngwladol i’w ennill o groesawu myfyrwyr rhyngwladol yma. Mae myfyrwyr a staff rhyngwladol sydd wedi byw yng Nghymru yn fwy tebygol o ymddiried ynom ni, i ymweld â Chymru, ac, wrth gwrs, yn bwysig iawn, i ddechrau partneriaethau busnes gyda chwmnïoedd Cymreig. Rŷm ni’n gwybod, wrth gwrs—mae e wedi cael ei drafod cyn heddiw—bod modd cymryd rhan yn Erasmus heb fod yn aelod o’r Undeb Ewropeaidd. Mae gwledydd fel Gwlad yr Iâ, Rwsia, Norwy a Thwrci i gyd yn dyst o hynny ac rwyf hefyd yn gwybod bod y Llywodraeth eisoes wedi cytuno â’r farn bod angen gwneud beth y gallwn ni i sicrhau bod y berthynas yna yn parhau.

Mae hefyd angen sicrhau statws fisa a dinasyddiaeth gwladolion yr Undeb Ewropeaidd sy’n gweithio ym mhrifysgolion Cymru, a’r peth cyntaf i’w ddweud, wrth gwrs, yw mai dyna ydy’r peth moesol-gywir i’w wneud oherwydd pobl ydyn nhw wedi’r cyfan, nid rhyw gardiau chwarae mewn gêm wleidyddol. Mae gennym ni gyfundrefn fisa ar gyfer academyddion ac ymchwilwyr o’r tu allan i’r Undeb Ewropeaidd sydd mor llym fel ei bod hi, yn ôl y dystiolaeth rydw i wedi’i chael gan brifysgolion, wedi llesteirio nifer o brosiectau ymchwil ac mae e yn cael effaith negyddol ar recriwtio myfyrwyr rhyngwladol. Er enghraifft, dros y pedair blynedd ddiwethaf, mae nifer y myfyrwyr o India sy’n astudio yn y Deyrnas Unedig wedi cwympo o ryw hanner—50 y cant—ac mae yna drafod, wrth gwrs, fod Llywodraeth y Deyrnas Unedig am wneud y gyfundrefn yn fwy llym, sydd wedyn yn creu pryder go iawn, wrth gwrs, ymhlith staff a myfyrwyr rhyngwladol ac yn golygu i rai ohonyn nhw ddiystyru Cymru fel cyrchfan, sydd yn golled economaidd, academaidd, diwylliannol ac yn y blaen. Mae Pwyllgor Gwyddoniaeth a Thechnoleg Tŷ’r Cyffredin wedi galw ar y Llywodraeth i eithrio gwyddonwyr ac ymchwilwyr yr Undeb Ewropeaidd sydd eisoes yn gweithio yn y Deyrnas Unedig o unrhyw newidiadau i’r rheolau mudo fel bod modd cadw staff talentog ym mhrifysgolion y Deyrnas Unedig, ac mae hynny’n rhywbeth y byddem ni, wrth gwrs, yn ei ategu.

Hefyd, mae angen galluogi prifysgolion Cymru i gymryd rhan mewn cynllun fisa i weithio ar ôl astudio. Mae Jo Johnson, Gweinidog y Deyrnas Unedig dros brifysgolion a gwyddoniaeth wedi cyhoeddi y bydd myfyrwyr o’r Undeb Ewropeaidd sy’n ceisio am le mewn prifysgol Brydeinig yn 2017 yn ddiogel o’u lle a’u cyllid hyd ddiwedd eu cyrsiau, hyd yn oed os bydd y Deyrnas Unedig yn gadael yr Undeb Ewropeaidd cyn i’r cyrsiau yna ddod i ben. Ond, wrth gwrs, heb y cyfle i aros am flwyddyn neu ddwy yn y Deyrnas Unedig ar ôl graddio, mae’n gwbl bosib y bydd llawer o’r myfyrwyr hynny’n dewis astudio mewn gwledydd eraill ta beth. Felly, er mwyn denu myfyrwyr i astudio yng Nghymru, dylid ystyried ailgyflwyno cynllun fisa a fyddai’n galluogi myfyrwyr i aros yn y wlad i weithio ar ôl gorffen eu hastudiaethau, efallai o’r fath a gafodd ei ddiddymu, wrth gwrs, yn 2012: y ‘tier 1 post-study’—